شناسایی ۲۵۲ پهنه فرونشست در کشور

به گزارش خبرگزاری گروه اقتصاد خبرگزاری آنا به نقل از سازمان نقشه برداری کشور، معصومه آمیغ‌پی رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل‌سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری کشور اظهار کرد: ۲۵۲ پهنه وسیع فرونشست در کشور وجود دارد. علت ۹۸ درصد فرونشست‌ها استخراج بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و مدیریت نکردن آب است. مهمتر اینکه نفوذ پهنه فرونشست‌ها به شهر‌ها سازه‌های شهری را در معرض خطر قرار می‌دهد.

**خراسان رضوی، گلستان، فارس، اصفهان و کرمان بحرانی ترین مناطق

وی گفت: با پایشی که سازمان نقشه‌برداری کشور در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ انجام داد ۲۵۲ پهنه در کشور درگیر فرونشست بوده که عامل اصلی آن نیز برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است. طبق این پایش بجز استان گیلان که دارای وضعیت بهتری در میزان بارش است، بقیه استان‌ها کم و بیش و با درجه‌های مختلف درگیر فرونشست زمین هستند، اما استان‌های خراسان رضوی، گلستان، فارس، اصفهان و کرمان دارای بیشترین پهنه درگیری و نرخ بالا در فرونشست‌ها هستند که بیشترین نرخ فرونشست هم مربوط به استان کرمان است، چرا که از نظر کاهش سطح آب زیرزمینی ناشی از استخراج بی‌رویه آن، از وضعیت نامطلوب و بحرانی برخوردار است.

**ورود محدوده فرونشست‌ها به شهر‌ها

کارشناس حوزه ژئوماتیک درباره اخبار منتشر شده در زمینه درگیری اصفهان با این معضل گفت: از آنجا که زمین‌های کشاورزی این استان در نزدیکی شهرهاست بنابراین محدوده فرونشست به میزان وسیعی وارد شهر شده و به سازه‌های شهری آسیب‌زده است. البته نفوذ پهنه فرونشست به حریم شهری در استان‌های تهران (جنوب غربی)، مشهد و گلستان هم دیده می‌شود. به‌عنوان مثال در تهران شاهد گسترش فرونشست دشت شهریار به مناطق شهری ۹، ۱۰، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۱ بوده‌ایم.

آمیغ‌پی تأکید کرد: یکی از مناطق آسیب‌زای فرونشست‌ها، مرز‌های فرونشست است، چون معمولاً در این مرز‌ها مناطق شهری قرار دارند و حتی اثرات آن وارد کلانشهر‌ها شده است بنابراین سازه‌ها مانند جاده‌ها، راه‌آهن و ساختمان‌ها، در معرض آسیب هستند به‌طوری‌که در مرز فرونشست‌ها که زمین‌های کشاورزی در حاشیه شهر‌ها قرار گرفته‌اند، شاهد ترک خوردن ساختمان‌ها و شکاف‌های سطح زمین هستیم؛ به‌طوری‌که در مناطق درگیر تهران سازه‌های فرودگاهی، مترو و مناطق مسکونی در معرض خطر قرار دارند.

**جانمایی با استعلام از سازمان نقشه‌برداری

رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل‌سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری گفت: البته اقدام مناسبی که سال گذشته درباره تهدید فرونشست‌ها انجام شد این بود که مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد تا طرح‌های مسکن ملی با استعلام از سازمان نقشه‌برداری در مناطق فرونشست جانمایی نشود. در صورت ادامه این روند خسارت‌ها بسیار بالا و غیرقابل جبران خواهد بود، چون علاوه بر آسیب به سازه‌های محل و خطوط حمل و نقل شاهد افزایش پهنه بیابان‌ها و گرد و غبار، از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و ایجاد سیل در کشور خواهیم بود.

**با مدیریت صحیح مصرف آب نرخ فرونشست‌ها کاهش می یابد

این مسئول با بیان اینکه ما اولین کشوری نیستیم که با پدیده فرونشست‌های زمین روبه‌رو است، خاطرنشان کرد: آمریکا، ژاپن و چین با نرخ بالای فرونشست روبه‌رو بودند، ولی بعد از شناسایی این مناطق و مدیریت صحیح مصرف آب نرخ فرونشست‌ها کاهش یافت. از این رو اگر کشور ما نیز مدیریت صحیح منابع آبی را سرلوحه قرار دهد با کاهش فرونشست‌ها روبه‌رو می‌شویم.

به گفته وی در برخی پهنه‌های فرونشست مانند اصفهان شاهد کاهش فرونشست‌ها بوده‌ایم، اما مشخص نیست که این موضوع به‌دلیل مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی بوده یا زمان مرگ آبخوان در این منطقه فرارسیده است.