جشنواره فیلم عمار و تلاش برای ۴ هدف بزرگ در ۱۳ سالگی

به گزارش خبرنگار سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سیزدهمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار که با برگزاری مراسم افتتاحیه در حرم شاهچراغ(ع) آغاز شده بود، اکران آثار خود را  از روز بعد آغاز کرد.

افتتاحیه این مراسم با قدردانی از برگزیدگان بخش‌های نماهنگ، فیلمنامه، پویانمایی، فیلم ما و برنامه تلویزیونی و با حضور خانواده شهدای حادثه تروریستی حرم شاهچراغ(ع) برگزار شد.

پس از بررسی‌ آثار رسیده به این دوره جشنواره، اسامی آثار راه‌یافته به بخش مسابقه «نماهنگ»، «فیلم ما»، «تولیدات تلویزیونی»، «پویانمایی» و «فیلمنامه» اعلام شد.

اکران آثر برگزیده این دوره که از پنجشنبه  پانزدهم دی ماه آغاز شده تا چهارشنبه  بیست و یکم دی‌ماه در سینما فلسطین تهران به‌عنوان سالن اکران مرکزی به نمایش درمی‌آید. هرچند جشنواره عمار بیش از آنکه به اکران‌های مرسوم جشنواره‌ای وابسته باشد، به واسطه اکران‌های مردمی و شبکه توزیع مردم‌محور و مسجدمحور خود در سراسر کشور شناخته می شود.

طبق اعلام دبیرخانه جشنواره سیزدهم، پس از انتشار فراخوان این دوره از جشنواره و تا پایان موعد ارسال آثار، بیش از ۳۴۰۰ اثر برای رقابت به دبیرخانه سیزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار ارسال شده است. بر همین اساس ۲۷۸۱ اثر در قالب «فیلم» و ۶۴۱ اثر در بخش «فیلمنامه» با یکدیگر رقابت خواهند کرد که در بخش «فیلم» ۹۲۲ مستند، از این بین ۱۶۱ «پویانمایی»، ۱۲۸ اثر در قالب «تولیدات تلویزیونی»، ۶۶۰ اثر «داستانی»، ۶۴۳ اثر در بخش «فیلم ما» و ۲۷۳ اثر در قالب نماهنگ به دبیرخانه ارسال شده است.

امسال در غیاب زنده‌یاد نادر طالب‌زاده که از موسسین این جشنواره و در ادوار مخنلف رئیس شورای سیاستگذاری و دبیر آن بود، «سهیل اسعد» فعال فرهنگی و کارشناس رسانه به عنوان دبیر جشنواره سیزدهم فعالیت می‌کند.

** عمار؛ یک قرارگاه مردمی و هنری

جشنواره سینمایی عمار کار خود را از سال ۱۳۸۹ آغاز کرد و حال در سیزدهمین سال برگزاری و پس از عبور از فراز و نشیب‌های بسیار به بلوغ محتوایی و ساختاری رسیده است. این جشنواره چه از لحاظ شکل برگزاری و چه از حیث محتوای آثار، خطوط تمایز روشنی با جشنواره‌های مرسوم دارد. یکی از مهم‌ترین خطوط تمایز این جشنواره شبکه گسترده اکران‌های مردمی و تنوع قالب‌های تولید محتوای چندرسانه‌ای است. از سوی دیگر پیوست‌های علمی و فرهنگ جشنواره در قالب برگزاری نشست‌های تخصصی نیز بر غنای علمی این رویداد فرهنگی افزوده است.

جشنواره مردمی فیلم عمار رویدادی است که ابتدا به صرف اکران برخی مستندات جبهه انقلاب حول فتنه ۸۸ شکل گرفت. سایت رسمی این جشنواره در خصوص شکل‌گیری‌اش می‌نویسد که یک سال پس از نهم دی سال ۸۸ طبیعی بود که صدا و سیما تولیداتی با مضمون فتنه پخش کند و چون این اتفاق نیفتاد، بنابراین جمعی از افرادی که حس دلسوزی نسبت به انقلاب داشتند دور هم جمع شده و تصمیم به اکران سراسری این تولیدات در مساجد، حسینیه‌ها و سالن‌های سراسر کشور می‌گیرند.

این چنین شد که اولین دوره این رویداد در سال ۸۹ در سی نقطه کشور و با اکران ۱۹ اثر کار خود را آغاز کرد. نکته جالب این است که سایت رسمی عمار مدعی است در آن زمان ایده‌ای برای تداوم این رویداد تحت عنوان جشنواره وجود نداشته است.

** اکران‌های مردمی؛ ایده‌ای که عمار آن را ماندگار کرد

«اکران‌های مردمی عمار» که وجه تمایز آن با سایر جشنواره‌های کشور است، در دوره اول با سی شهر آغاز شد و به‌تدریج بر شمار شهرها و حتی روستاهایی که میزبان فیلم‌های جشنواره عمار بودند افزوده شد.

جشنواره عمار به‌خوبی توانسته است یکی از خلأهای بزرگ کشور در حوزه سینما را شناسایی کرده و با تمرکز روی آن به موفقیت‌های مهمی برسد. عمار در حالی نخستین دوره‌اش را با اکران در ۳۰ نقطه کشور برگزار کرد، که جشنواره بزرگی مثل فیلم فجر پس از چهل دوره برگزاری هنوز که هنوز است در اکران‌های استانی‌اش چندان موفق نیست.

طیف مخاطبانی که در این روزها در سینما فلسطین حضور پیدا کرده‌اند نیز از مهم‌ترین گروه‌های مخاطب جشنواره هستند. موضوعی که بیش از هر چیز نشان‌دهنده زایایی و پویایی این جشنواره است. حضور نوجوانان و دانش آموزان به صورت فردی و تماشای آثار در کنار مخاطبان بزرگسال و تبادل نظر با عوامل نیز همراه می‌شد باعث شده است تا ارتباط فیلمسازان با مخاطبان جوان به شکلی عملی اجرا شود. این حضور بیش از هر چیز نشان‌دهنده ظرفیت بالای دهه هفتادی‌ها و دهه هشتادی‌های هنرمند است که اتفاقاً در رخدادهای سه ماه اخیر درباره همنسلان آنها در محافل گوناگون صحبت شده  بود.

از سوی دیگر، در ادوار گذشته تعیین بخش‌هایی همچون «حافظه ملی» که به تاریخ معاصر ایران می‌پردازد، «رویای ایرانی» که روایت پیشرفت‌های فناورانه در عرصه‌های مختلف است، همت مومنانه که به شرح فداکار و پشتکار هموطنان در حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی است و در نهایت «ملت قهرمان» که خلأ فقدان قهرمان کشور را جبران می‌کند ازجمله مواردی است که در سال های گذشته با استقبال مخاطبان مواجه شد.

همان طور که اشاره شد از همان سال‌های ابتدایی برپایی جشنواره عمار، اکران مردمی عمومی آثار برگزیده این جشنواره، با حضور تولیدات هنری متعهد به اسلام و انقلاب در دورترین نقاط از پردیس‌های سینمایی لوکس پایتخت رقم خورد. اکران‌های مردمی در سال‌های گذشته نشان داد که بخش قابل توجهی از مخاطبان بالقوه تولیدات تصویری و سینمایی از نگاه بسیاری از فیلمسازان ما پنهان مانده و یا به تعبیر بهتر، نادیده گرفته شده‌اند.

** اهدافی که یک جشنواره مردمی دنبال می‌کند

طبق آنچه در سایت رسمی جشنواره عمار آمده است این رویداد فرهنگی مردمی چهار هدف عمده را برای ادامه راه خود پس از ادوار اولیه دنبال می‌کند: اضافه کردن مخاطبان جدید به سینمای کشور، قهرمان‌محوری در سینمای بدون قهرمان، خروج مخاطب از انفعال و درنهایت تکمیل چرخه تولید، توزیع و مصرف. در بین این اهداف شاید بتوان هدف اول یعنی اضافه‌کردن تعداد مخاطبان و افزایش گستره جغرافیایی آنان از طریق شیوه‌های جدید اکران را از جمله اهداف موفق این رویداد دانست.

جشنواره عمار در این سال‌ها فرم‌ها و دسته‌های مختلفی از تولیدات تصویری و محتوایی باکیفیت را به مخاطبان ارائه کرده است و از این نظر نمره قبولی می‌گیرد. با این حال برای ارزیابی دقیق‌تر، در کنار این پیشرفت‌ها و نقاط مثبت باید دید که آیا این جشنواره در مقاطع مختلف و هر چقدر که جلوتر آمده، توانسته به رسالت خودش متناسب با گذر زمان و ظرفیتی که در جبهه انقلاب اسلامی ایجاد شده، عمل کند یا نه؟ ۱۰ سال پیش شاید جشنواره عمار بیشتر مجالی بود برای ارائه و دیده شدن آثار حوزه مستند در جبهه انقلاب اسلامی؛ این رویداد بیشتر یک عامل محرک بود تا این آثار دیده شود، تقویت شود و ایجاد انگیزه کند تا افراد مختلف بیایند و اثر تولید کنند.

البته جشنواره هنوز این کارکرد را دارد، اما افزون بر آن، باید از ظرفیت مستندسازان جبهه انقلاب بهینه‌تر، دقیق‌تر و درست‌تر استفاده شود.

ویژگی مهم جشنواره مردمی فیلم عمار، نگاه دغدغه‌مندی است که بر آن حاکم است. در واقع این جشنواره بر اساس دغدغه و حلقه‌های مفقوده‌ای که در چرخه تولید آثار فرهنگی و هنری وجود داشت شکل گرفته است. شاید یکی از نقاط ضعف جشنواره عمار که باید بیشتر روی آن کار کرد این است که این نگاه دغدغه‌مند با یک سیاست‌گذاری واحد جلو نرفته و بیشتر سلیقه‌ای بوده است که این روند می‌تواند آسیب‌زا باشد. جشنواره عمار روی خط مقاومت متمرکز است و این برندی است برای این رویداد سینمایی؛ هر اثری هم می‌پذیرد و نمایش می‌دهد روی این موضوع است. لااقل مشخص است که به سمت کدام هدف، جریان دارد.