گشودن قفل‌شکسته مدیریت معیوب؛ لازمه موفقیت برنامه هفتم توسعه

شاهین شایان آرانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادوکارآفرینی خبرگزاری آنا، درباره رشد هشت درصدی که در برنامه توسعه هفتم مورد تاکید قرار گرفته است، گفت: رشد اقتصادی ۸ درصد برای ۵ سال نوشته شده است. برای اینکه بخواهیم حدس بزنیم این برنامه با این شاخصه و مولفه ۸ درصد رشد اقتصادی در سال احتمال محقق شدن دارد یا خیر، دو عامل مهم وجود دارد. اول، خود ساختار برنامه یعنی جزئیات برنامه و تعاملات اجزای برنامه با هم به گونه‌ای باشد که بتواند موتور محرک ایجاد ارزش افزوده یا رشد ۸ درصد در سال را برای ما ایجاد کند. این سوال اول است. ۸ درصد ممکن است در یک سال نباشد و در دو سال اول ۴-۳ درصد و سال‌های بعد ۱۲-۱۰ درصد باشد.

وی ادامه داد: عامل بعدی، بحث درون برنامه است. برنامه را طوری طراحی کردند که این محرک‌ها را ایجاد کند که شاید درست نباشد. عامل دیگر یک عامل مدیریتی برنامه است. با فرض اینکه برنامه دقیق و درستی باشد همچنین ساختار برنامه درست طراحی شده باشد و مدل برنامه به گونه‌ای که موتور محرک رشد ۸ درصدی ایجاد کند مدیریت این برنامه خیلی مهم است مثل این می‌ماند که بخواهیم کشتی طراحی کنیم و بگوییم این کشتی ما را به مقصد می‌رساند یا خیر. اول باید ببینیم داخل کشتی چطور است یعنی موتور و طراحی آن درست است؟ توانائی بالایی دارد یا خیر. قدرت تحمل بالایی دارد که اقیانوس را طی کند.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: برنامه توسعه هفتم برای ۵ سال آینده است. در این خصوص براین باور هستم که باید گذشته را نگاه کنیم و ببینیم در مدیریت ۶ برنامه گذشته آیا توانستیم برنامه را محقق کنیم یعنی این کشتی یا کشتی‌های مشابه را ناخدا‌هایی که بودند توانستند این کشتی را به مقصد برسانند حتی اگر بهترین کشتی را در اختیار آن‌ها قرار داده باشیم. با توجه به عقبه ایی که در اقتصاد داریم باید بگویم خیر نتوانستیم به مقصد برسانیم.

شایان آرانی براین باور است: مشکل اصلی ما در کشور مدیریت برنامه‌های پنج ساله توسعه که عمدتاً با چالش‌های عجیب مواجه می‌شود؛ افرادی که می‌خواهند این برنامه‌ها را محقق کنند توجه به این اهداف که تعریف شده نمی‌کنند و در عمل با هزار جور مسئله و مشکل مواجه می‌شویم که اکثر مواقع این برنامه‌ها با آن اهدافی که مدنظر بوده محقق نشده است.

وی افزود: تا جایی که به یاد دارم از ۳-۲ برنامه ۵ ساله رشد ۸ درصدی بوده، ولی هیچگاه محقق نشده است. اگر بخواهم گذشته را به عنوان تجربه بیان کنم که عامل دوم یعنی مدیریت برنامه می‌تواند موفق باشد یا خیر؟ باید بگویم متاسفانه در عمل برنامه‌های ما هیچ زمانی عملکرد‌های خوبی را از خود نشان نداده است. عدم توجه به نکات مهم برنامه یا عدم حمایت و پشتیبانی لازم از برنامه موجب شده است.

این کارشناس با اشاره به بودجه سال آینده گفت: قاعده این است که بودجه ۱۴۰۲ مبتنی بر برنامه تهیه شود. یعنی اینطور نیست هر یک مستقل باشند. برنامه‌های ۵ ساله برای این تبیین می‌شود که بودجه‌های هر سال را بر مبنای برنامه طراحی کنند. برنامه بودجه یک برنامه یکساله است. برنامه ۵ ساله در مدت ۵ ساله است و جایی مثل سوئیس برنامه ۲۵ ساله هم دارد که ۵ برنامه ۵ ساله است و هر برنامه ۵ ساله ۵ برنامه یک ساله در خود دارد. برای همین برنامه و بودجه سال ۱۴۰۲ باید بر مبنای این برنامه ۵ ساله طراحی شود و به غیر از این مفهومی ندارد. نمی‌توانید برنامه یکساله برای خود طراحی کنید بدون توجه به برنامه توسعه ۵ ساله باشد.

شاهین آرانی اظهار کرد: کشور ما به هر دلیل سیاسی دستخوش تلاطم‌های بیرونی است. این را می‌توان گفت قدری ضعف ماست که کاری نمی‌کنیم این تلاطمات حاکم نشود، ولی به هر حال از بیرون دستکاری و تلاطم برای کشور ایجاد می‌شود. بحثی که به عوامل بیرونی مربوط می‌شود و تلاطم در فعالیت‌های داخل کشور و اقتصاد کشور ایجاد می‌کنند، خیلی پررنگ است و در چندین سال گذشته پررنگ بوده و هنوز نیز این چنین است.

وی ادامه داد: فضای اقتصادی ما به شدت دچار تلاطم و درگیری است. برای همین قضاوت‌های آقایان و خانم‌هایی که در مسئولیت اقتصادی هستند سخت است. صرفاً روی سواد و تحصیلات نمی‌توان ملاک را قرار داد. سواد و تحصیلات یکی از پیش نیازهاست، ولی قدرت اجرائی در فضایی که تلاطم‌های وحشتناک در آن نیست، قابل قضاوت است.

این کارشناس اقتصادی در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه اقتصاد را به صورت کلی نگاه میکنیم و اقتصاد مملکت فقط تورم و نرخ ارز نیست. بحث رفاه عمومی مردم، بحث راحتی زندگی مردم، افزایش درآمدها، کاهش هزینه ها، ایجاد اشتغال موثر و واقعی و ... است تا یک خانوار در کشور بتواند با آسایش و طیب خاطر زندگی کند.

انتهای پیام/