نانوژلی گیاهی که دست‌ها را در برابر انواع آلودگی‌ها حفظ می‌کند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ شهاب اوجانی عضو انجمن مخترعین کشور و باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان به عنوان مالک همراه با میثم پاشایی دیگر مخترع، موفق به ساخت نانوژل گیاهی ضد عفونی‌کننده دست حاوی ژل «آلوئه‌ورا» و «کیتوسان» شده و اختراع خود را به شماره ۱۰۳۸۱۵ به ثبت رسانده‌اند.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت و در ادامه پرونده «در مسیر نخبه‌پروری» با اوجانی دانشجوی دکتری تخصصی شیمی با گرایش شیمی آلی (تخصص فارماکوگنوزی) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن گفت‌وگو کرده و جزئیاتی از چگونگی و کارکرد اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی‌کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان - که در سیزدهمین نمایشگاه فناوری‌نانو(۹ تا ۱۲ مهر) نیز حضور داشت- را از جویا شده است که در پی می‌آید.

آنا: جرقه اختراع چه زمانی به ذهن شما رسید و چه چیزی باعث ساخت نانوژل گیاهی ضدعفونی دست شد؟

اوجانی: با شیوع بیماری کرونا و روند تصاعدی تلفات مربوط به آن، ایده اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان مطرح شد. زمان طراحی این محصول به عنوان اختراع به دنبال این دسته از موضوعات بودیم که به نوعی مشکلات و نقایص مربوط به ژل‌ها و نانوژل‌های قبلی را پوشش بدهیم.

رعایت بهداشت دست، نخستین گام در کنترل عفونت‌هاست، عفونت‌ها به وسیله میکروارگانیسم‌های زیادی ایجاد می‌شوند که یکی از مهم‌ترین آنها، کوکسی‌های گرم مثبت از جمله استافیلوکوک اورئوس و باسیل‌های گرم منفی مانند اشریشیاکلی و ... هستند.

تحقیقات زیادی نشان داده است که هدف از شست‌وشوی دست با مواد ضد عفونی کننده، حذف و کاهش میکروارگانیسم‌های گذراست که در واقع انجام این عمل برای برخی اقدامات تهاجمی پزشکی به‌خصوص در بخش‌های ویژه ضروری است تا از عفونت‌های جدی، مرگ و میر پیشگیری کند. 

اکنون بهترین، مؤثرترین و کم هزینه‌ترین روش پیشگیری از عفونت، طبق توصیه مرکز کنترل بیماری‌ها، رعایت بهداشت دست به‌خصوص شستن دست و استفاده از مواد ضد عفونی کننده است. در این راستا، آنچه که اهمیت دارد، نوع ماده مورد استفاده برای میزان کاهش بار میکروبی است که دقت در انتخاب یک ماده ضد عفونی کننده درست خیلی تأثیرگذار خواهد بود.

به همین منظور در اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان از اتانول، تری اتانول آمین، کربومر (کارباپول)، ایزوپروپانول و ... به دلیل ایجاد مشکلات و عوارض پوستی از قبیل قرمزی، خارش، سوزش، خشکی پوست استفاده نشده است و به جای هر یک از اینها از ترکیبات طبیعی و گیاهی به عنوان جایگزین مناسب استفاده شده است که در این راستا در نوع خود دارای نوآوری است.

آنا: چه اهدافی را در این تصمیم و اختراع خود دنبال کردید و نحوه عملکرد محصول چگونه بوده و برای چه مقاصدی سودمند است و کارایی و کاربرد دارد؟

اوجانی: نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست در واقع ژلی است که برای ضد عفونی نگه‌داشتن دست‌ها در برابر انواع آلودگی‌های میکروبی طراحی شده است. در این اختراع برای نخستین‌بار، سعی شده است که تمام اختلالات پوستی مانند خشکی، قرمزی، خارش، سوزش، تاول، زخم و ...، مشکلات تنفسی (دشواری در تنفس، تحریک غشاء مخاطی، گلو و بینی)، مشکلات مربوط به چشم (قرمزی، سوزش، خارش، زخم و تخریب قرنیه، نابینایی)، ضعف سیستم ایمنی، ایجاد انواع سرطان‌ها، آسیب‌ها و واکنش‌های آلرژیک، پوشش یا تخفیف داده شود.

به همین منظور در طراحی فرمولاسیون نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان، همانطور که اشاره شد برای نخستین‌بار سعی شده است که با درنظرگرفتن کمترین عوارض جانبی و یا عدم عوارض جانبی از ترکیبات مؤثره با توان بیولوژیکی بالا از قبیل ژل آلوئه‌ورا، کیتوسان استخراج شده از بافت گیاهی، ایزوپروپیل میریستات، لسیتین، اسید آمینه ال – لیزین، آلانتوئین، هیالورونیک اسید، لینولئیک اسید، میریستیک اسید، اولئیک اسید، آسکوربیل گلوکزاید، اسانس گیاهان دارویی مختلف و ... به کار گرفته شود که با توجه به انتخاب هوشمندانه این مواد و خواص درمانی هر یک از آنها، توانستیم گامی کوچک در راستای سلامت و بهداشت افراد جامعه برداریم. امید است که این فرآوره بتواند نقش بسزایی در حفظ سلامتی افراد جامعه داشته باشد.

آنا: مزایای اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان چیست؟

اوجانی: گیاهی و طبیعی بودن، دارای توان ضد میکروبی بالا بر طیف گسترده‌ای از میکروارگانیسم‌های پاتوژن‌زا و ایجاد لطافت، نرمی پوست، التیام بخش پوست، ضد التهاب و بهبوددهنده پوست آسیب‌دیده ازجمله مزایای اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان است.

کاربرد این اختراع در حوزه بخش سلامت و بهداشت جامعه و طراحی فرمولاسیون آن به‌گونه‌ای بوده که سازگار با پوست دست است و در منازل، مراکز اداری، مکان‌های عمومی، کارخانجات و شرکت‌ها، آزمایشگاه‌ها، هلال احمر، بیمارستان‌ها و سایر نقاط درمانی می‌توان از آن بهره‌مند شد.

آنا: نمونه خارجی اختراع‌‌تان وجود دارد؟ هزینه ساخت از نمونه اولیه تا محصول چقدر بوده است؟

اوجانی: خیر، نمونه خارجی ندارد. هزینه ساخت از نمونه اولیه تا تولید محصول کمتر از ۲۰۰ میلیون ریال بوده و در راه ساخت محصول از هیچ‌کدام از نهاد، ارگان و دانشگاه کمکی صورت نگرفته است.

آنا: اختراع و محصول مورد نظر اکنون در چه مرحله‌ای است آیا به تولید انبوه رسیده یا خواهد رسید؟ برای تولید آن از طرف نهاد یا ارگان خاصی استقبال شده است؟

اوجانی: اختراع نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست حاوی ژل آلوئه‌ورا و کیتوسان بعد از تأیید در اداره ثبت اختراع و ستاد توسعه فناوری نانو در مراحل تأییدیه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز مربوط است و مطمئنا با توجه به نیاز جامعه به منظور حفظ سلامتی اقشار مردم و ارتقای سطح کیفیت محصولات و همراه‌شدن با تکنولوژی روز دنیا، این اختراع ظرفیت بالایی را برای به تولید انبوه رسیدن خواهد داشت.

نانوژل گیاهی ضد عفونی کننده دست در رویداد نمایشگاه عصر امید (گام دوم دانشگاه آزاد اسلامی) به عنوان دستاورد برتر انتخاب شد و بر همین اساس از طرف سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان طرح برتر در قالب طرح پژوهشی در نظر گرفته شد. این اختراع در رویداد ایده‌نگاری بحران کرونا و مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ رونمایی شد.

به گزارش آنا، اوجانی رتبه ممتازی و دانشجوی نمونه در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (Ph.D) را در کارنامه خود دارد. او چند ثبت اختراع در حوزه‌های مختلف و مقالات داخلی و خارجی دارد و مدیر کنترل کیفیت و آزمایشگاه شرکت داروسازی درسا دارو، مؤلف دو کتاب دانشگاهی در حوزه نانو با عنوان (کاربرد کاتالیزگر‌ها در سنتز ترکیبات هتروسیکل) و (نانوتکنولوژی در صنعت)، داور مجلات معتبر و عضو هیئت تحریریه برخی از مجلات و نشریات، عضو فعال در بیش از ۲۰ انجمن علمی از قبیل (انجمن نانو فناوری پزشکی ایران، انجمن مدیریت و کارآفرینی ایران، انجمن گیاهان دارویی ایران، انجمن زیست فناوری سلامت ایران، انجمن پارک علم و فناوری ایران، انجمن مدیریت کیفیت ایران و...) علاقه‌مند به پژوهش در حوزه‌های داروسازی به‌ویژه (فارماکوگنوزی)، نانو، گیاهان دارویی و سایر مباحث مرتبط، مسلط به ارائه فرمولاسیون‌های جدید محصولات دارویی، آرایشی – بهداشتی، شوینده و غذایی نیز بوده است.

اوجانی اختراعی با عنوان «نانوماسک گیاهی با منشأ گلایسینین برای کنترل آلاینده‌های زیست محیطی» نیز ثبت کرده است که خود به عنوان مالک و شاهین اوجانی، میثم پاشایی، مهدی میرزایی چگنی، معصومه میرزایی چگنی و زهرا منصورزارع هم دیگر مخترعانی هستند که با او همکاری کرده‌اند.

گفتگو از احسان عربی مفرد