دستیابی محققان ایرانی به چشمه‌ای ممکن برای انرژی تاریک/ ایده‌ای نوآورانه و ساده که جهانی شد

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ کیهان‌شناسان بر این باور هستند که نیروی ناشناخته‌ای که منبع آن هنوز تا به حال مشخص نشده است، سبب انبساط و فاصله گرفتن کهکشان‌ها در مقیاس‌های بزرگ کیهانی می‌شود. آنان این انرژی ضد گرانش با منبع ناشناخته را به اصطلاح انرژی تاریک نامیدند و اهمیت آن به این دلیل بوده که تقریباً ۷۰ درصد انرژی کل کیهان را شامل می‌شود و عملاً از مهم‌ترین معمای‌های حل نشده در علم است.

اعضای هیئت علمی گروه فیزیک و مرکز تحقیقات مدیریت و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی به‌تازگی و برای نخستین‌بار در دنیا یک چشمه فیزیکی و قابل درک ممکن را برای انرژی تاریک پیشنهاد دادند.

ابراهیم یوسفی رمنتی عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی و مدیر این پروژه تحقیقاتی در تشریح موفقیت و دستیابی محققان به چشمه‌ای ممکن برای انرژی تاریک و در پاسخ به این پرسش که جرقه ایده از چه زمانی در ذهن شما زده شد و چند سال روی این ایده مطالعه و تحقیقات انجام داده‌اید؟ به خبرنگار خبرگزاری آنا در آمل گفت: از سال ۱۳۷۸ یعنی ۱۹۹۹ میلادی بعد از کشف نیروی انبساط دهنده کیهان در سال ۱۹۹۸ جرقه این ایده در ذهن این جانب با توجه به نقش حباب‌ها در سر رفتن شیر داغ به وجود آمد و از آن سال تاکنون همواره پیگیر موضوع هستم.

وی تشریح کرد: سال ۲۰۱۰ توانستم نخستین مقاله آموزشی-مقایسه‌ای خود را در حوزه کیهان‌شناسی بر اساس مدل مایع داغ در انجمن ستاره شناسان آمریکا (https://arxiv.org/abs/۱۰۰۶.۵۱۵۹) به چاپ برسانم. ایده مورد نظر از سال ۲۰۱۶ با همکاری مرکز تحقیقات مدیریت و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی و پژوهشکده نجوم پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تهران به صورت جدی مورد بررسی قرار گرفت و در این تحقیقات «دکتر مهرداد خانپور» و «دکتر محمد علی رمضانپور» از اعضای هیئت علمی واحد آیت الله آملی و «دکتر بهمن خانپور» از محققان دانشگاه مازندران و «دکتر مجید محسن زاده گنجی» از دانشگاه آزاد واحد قم همکاری دارند.

انرژی تاریک چیست و چرا اهمیت دارد؟

این محقق در پاسخ به این پرسش که انرژی تاریک چیست و چرا این همه اهمیت دارد؟ توضیح داد: دانشمندان سال ۱۹۹۸ میلادی انبساط شتابدار کیهان را رصد کردند و به دلیل همین کشف، جایزه نوبل ۲۰۱۱ را دریافت کردند. کیهان‌شناسان بر این باور هستند که نیروی ناشناخته‌ای که منبع آن هنوز تا به حال مشخص نشده است، سبب انبساط و فاصله گرفتن کهکشان‌ها در مقیاس‌های بزرگ کیهانی می‌شود. آنان این انرژی ضد گرانش با منبع ناشناخته را به اصطلاح انرژی تاریک نامیدند و اهمیت آن به این دلیل بوده که تقریباً ۷۰ درصد انرژی کل کیهان را شامل می‌شود و عملاً از مهم‌ترین معمای‌های حل نشده در علم است.

عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی بیان کرد: ایده ما برای نخستین‌بار به صورت مقاله ISI ژانویه ۲۰۲۲ در ژورنال انجمن سلطنتی نجوم (https://doi.org/۱۰.۱۰۹۳/mnrasl/slac۰۰۶) دانشگاه آکسفورد مورد توجه قرار گرفت و پس از یک دوره داوری سخت و طرح پرسش‌های متعدد داوران در ژورنال چاپ شد.

یوسفی درباره علت رسانه‌ای شدن مقاله خود و این پرسش که نخستین‌بار چه کسی به آن توجه کرد، گفت: امروزه در عصر طلایی کیهان‌شناسی قرار داریم، موضوعات و مقالات مرتبط با کیهان‌شناسی به‌ویژه انرژی تاریک به‌شدت مورد توجه مراکز علمی و تحقیقاتی دنیاست؛ اما به‌طور خلاصه، نوآورانه و ساده بودن ایده به همراه برآورد مقدار انرژی تاریک و قابلیت بررسی مشاهداتی این ایده، سبب توجه بیشتر رسانه‌ها به مقاله آن شده است.

وی یادآور شد: پل.ام سوتر فیزیکدان نجومی از دانشگاه استونی بروک شهر نیویورک و مجری شبکه‌های علمی با نام مستعار (مرد فضا) نخستین‌بار این مقاله را در ۱۲ اوت در سایت لایو ساینس (https://www.livescience.com/dark-energy-may-cause-voids) رسانه‌ای کرد و به بررسی آن پرداخت. پس از پخش برنامه پل سارتر درباره ایده انرژی تاریک به سرعت رسانه‌های علمی دنیا به نشر مقاله پرداختند و تاکنون بیش از ۱۰۰ سایت علمی به این موضوع توجه کرده‌اند واکنون این ایده، موضوع پرجست‌وجوی علاقه‌مندان به کیهان‌شناسی شده است.

دعوت از استادان و دانشجویان در تکمیل پروژه تحقیقاتی «چشمه‌ای ممکن برای انرژی تاریک» 

مدیر پروژه تحقیقاتی «چشمه‌ای ممکن برای انرژی تاریک» برنامه تیم تحقیقاتی برای تکمیل این ایده را تشریح و بیان کرد: این ایده سر نخ اولیه برای شناخت بیشتر انرژی تاریک است که در مرحله بعدی یک فرمول‌بندی قوی برای تکمیل آن لازم است که همین جا از استادان و دانشجویان علاقه‌مند درخواست می‌کنم در این امر مشارکت کرده و تیم را یاری کنند. مرحله دوم تکمیل این ایده برعهده اخترشناسان مشاهداتی است که با بررسی دقیق‌تر رفتار تهی‌جا‌ها، ایده‌های پیش‌بینی شده در این تحقیق را رصد کنند.

عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی در پاسخ به این پرسش که اگر ایده شده شما تأیید شود، چه اتفاقی در دنیای کیهان‌شناسی رخ خواهد داد و اهمیت این موضوع چقدر است؟ به آنا گفت: توجه به تهی‌جا‌ها به عنوان نواحی اثرگذار در رفتار کیهان قطعاً افزایش خواهد یافت و این در حالی است که تا کنون به تهی جا‌ها به عنوان فقط نواحی اثرپذیر نگاه می‌شد و این ایده در صورت تایید نشان خواهد داد که تهی جا‌ها نه تنها اثرپذیر نیستند؛ بلکه بسیار اثرگذار هستند، این تغییر نگرش و رویکرد، تحقیقات را تغییر خواهد داد و دریچه‌های جدیدی در کیهان‌شناسی بازخواهد کرد.

گفت‌وگو از مجتبی هدایتی

انتهای پیام/۴۰۶۲/