سنتز نانوکاتالیست کارآمد و ارزان برای افزایش بهره‌وری صنایع شیمیایی و دارویی در دانشگاه زاهدان

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، برخی از ترکیبات شیمیایی مصنوعی و طبیعی خواص دارویی جالب توجهی از خود بروز می‌دهند و به‌عنوان یک ماده اولیه جهت تولید دارو و مواد شیمیایی در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین سنتز این ترکیبات یک مرحله مهم در تولید مواد دارویی به شمار می‌رود. در این راستا معرفی و استفاده از کاتالیست‌هایی که بتواند علاوه بر افزایش سرعت فرایند تولید ترکیبات مذکور، بازدهی فرایند را نیز افزایش دهد مورد توجه محققین علم شیمی قرار گرفته است.

دکتر میررسول موسوی، با اشاره به اهمیت بالای قابل استفاده مجدد بودن کاتالیست‌های ناهمگن، هدف از انجام این پژوهش را بدین صورت بیان کرد: «در این پژوهش، یک روش ساده و مؤثر جهت سنتز تری‌آزولوکینازولینون‌ها و بنزایمیدازولو کینازولینون‌ها به‌عنوان دو ترکیب شیمیایی پرکاربرد در تولید دارو و مواد شیمیایی با استفاده از نانوکاتالیست زیست سازگار سیلیکات معرفی شده است».

وی در ادامه افزود: «قابل بازیافت بودن این کاتالیست و توانایی تسریع واکنش در دمای محیط بدون استفاده از شرایط خاص و سخت، از مزایای عمده این نانوکاتالیست است. به‌علاوه به دلیل اندازه نانومتری ذرات کاتالیست، سطح مناسبی بین اجزای واکنش و کاتالیست به وجود می‌آید که موجب عملکرد بهتر این کاتالیست و افزایش بازدهی واکنش می‌گردد. همچنین، از عدم تولید محصول جانبی می‌توان به عنوان دیگر مزیت استفاده از این نانوکاتالیست یاد کرد».

به گفته موسوی، مجری طرح، در این پژوهش جهت تولید چند جزئی تری‌آزولو کینازولینون‌ها و بنزایمیدازو کینازولینون‌ها، تراکم حلقوی آلدهیدهای آروماتیک و دایمدون با 2-آمینو بنزایمیدازول‌/3-آمینو-4،2،1-تری‌آزول مورد استفاده قرار گرفته است. در این فرایند، نانوذرات سیلیکات به‌عنوان یک کاتالیست مؤثر به کار برده شده و عملکرد آن با سایر کاتالیست‌ها مقایسه شده است».

وی با تشریح روند اجرای این پژوهش اظهار داشت: «در این مطالعه، از دایمدون، آلدهید و 2-آمینو بنزایمیدازول/3-آمینو-4،2،1-تری‌آزول به‌عنوان واکنش‌گرهای اولیه و از نانوذرات سیلیکات به‌عنوان کاتالیست جهت سنتز محصول نهایی استفاده شد. پس از اتمام واکنش، نانوذرات با استفاده از حلال دی‌کلرو متان از مخلوط واکنش جداسازی شده و در نهایت با تبخیر حلال و انجام عملیات رکریستاله کردن، نانوذرات سیلیکات مجدداً بازیافت شد. مقایسه عملکرد نانوکاتالیست سیلیکات با سایر کاتالیست‌ها از لحاظ افزایش سرعت و بازدهی واکنش، برتری نانوکاتالیست مذکور را نمایان می‌کند».

دکتر میررسول موسوی، دانش‌آموخته دوره دکترای دانشگاه سیستان و بلوچستان و دکتر ملک طاهر مقصودلو، عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان بلوچستان در این مطالعات همکاری داشته‌اند.