ترکیه برای مسافران ایرانی تور پهن کرده است/ بحران گردشگری همسایه غربی

ترکیه چه درحال مبارزه با داعش باشد و چه قربانی آن، آنچه برای اکثریت گردشگران اهمیت دارد این است که اگر مقصدی را برای سفر انتخاب می‌کنند، در آن‌جا احساس امنیت داشته باشند و کاهش امنیت در هر کشوری حتی اگر جزو مقاصد مهم گردشگری جهان هم باشد، تقاضا برای سفر به آن‌جا را کاهش می‌دهد، همان‌طور که بمب‌گذاری در پاریس شرایط مشابهی را برای فرانسه به وجود آورد و بسیاری از گردشگران تحت‌تاثیر این شرایط سفرشان را به این کشور که یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری جهان است، لغو کردند.
تعداد گردشگران خارجی ترکیه در ماه فوریه ٢٠١٦ در مقایسه با آمار مشابه ‌سال گذشته میلادی با نزول ١٠‌درصدی به ١,٢٤ میلیون نفر رسید. همچنین در دو ماهه ابتدایی ‌سال ٢٠١٦ میلادی در مجموع ٢.٤ میلیون گردشگر خارجی ترکیه را به‌عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده‌اند که این رقم نیز نشان از کاهش ٨.٥ درصدی در مقایسه با‌ سال ٢٠١٥ میلادی دارد. در چنین شرایطی مسئولان گردشگری ترکیه درپی جذب ایرانیان هستند تا کاستی‌های حضور گردشگران سایر کشورها به ترکیه را جبران کنند. آنها خواستار افزایش پروازها از مبدأ ایران شده‌اند تا بتوانند از طریق جذب گردشگران ایرانی، کمبودهای بی‌سابقه خود را در این بخش تا حدی جبران کنند. این خبری است که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. «مولود کاووس اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه اظهار امیدواری کرده است تعداد گردشگران ایرانی در ترکیه براساس روابط دو‌جانبه گردشگری افزایش یابد. به نوشته ایسنا، یک دیپلمات ترک به نشریه «حریت دیلی‌نیوز» گفته است که وزیر امور خارجه ترکیه در ملاقات با محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران عنوان کرده که ما مایلیم شرکت‌های هواپیمایی ایران اجازه پرواز به نقاط مختلف ترکیه را داشته باشند تا گردشگران ایرانی از این طریق سفر راحت‌تری در ترکیه داشته باشند. این تصمیم پس از آن گرفته شده که روسیه پس از انهدام جت جنگی خود توسط ارتش ترکیه در ماه نوامبر، تحریم‌های اقتصادی را علیه ترکیه اعمال و تمامی پروازهای چارتر به مقصد ترکیه را لغو و صنعت گردشگری ترکیه را با چالشی بی‌سابقه مواجه کرده است. در همین شرایط افزایش گردشگرانی از ایران و کشورهای عربی استراتژی جدید ترکیه برای جبران کمبود خود در صنعت گردشگری است. مقامات گردشگری محلی در ترکیه پیش‌بینی کرده بودند که ترکیه پس از تحریم روسیه بیش از ٤.٥ میلیون گردشگر روس خود را از دست بدهد. این روند کاهش پس از ترورهای اخیر اثر منفی چشمگیری بر گردشگری ترکیه داشته است.
آیا ایرانی‌ها در هر شرایطی به ترکیه می‌روند؟
همین چند هفته پیش در حمله انتحاری استانبول که داعش مسئولیت آن را به‌عهده گرفت و در یکی از محبوب‌ترین مناطق برای خرید در این شهر رخ داد، چهار نفر ازجمله یک ایرانی جان خود را از دست دادند. این روزها خبر ناامنی و حوادث ترکیه در صدر خبرهاست، به همین علت و با وجود همه تمهیداتی که آژانس‌های مسافرتی و مسئولان گردشگری ترکیه برای کشاندن ایرانی‌ها به این کشور اندیشیده‌اند اما از علاقه ایرانی‌ها به ترکیه کاسته شده است، به‌طوری که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از کاهش ١٠‌درصدی سفر به ترکیه در نوروز امسال خبر داد. آن‌طور که «مینو زمانی»، مدیر فروش تور ترکیه یکی از آژانس‌های مسافرتی به «شهروند» می‌گوید مراجعه مردم برای سفر به ترکیه در روزهای اخیر به‌طور محسوس کاهش یافته است: «تاثیر فضای روانی که در مورد ناامنی ترکیه به راه افتاده، خودش را در کار ما نشان داده و فروش‌مان به‌ویژه در روزهای اخیر خیلی پایین آمده است. مجبور شدیم قیمت‌ها را پایین بیاوریم اما باز هم مسافران از آفرها استقبال نمی‌کنند و دنبال مقصدهای دیگری هستند.»
ایران باید از این فرصت استفاده کند
در همین شرایط از نگاه برخی تحلیلگران، ایران می‌تواند از شرایط موجود منطقه و کاهش میل سفر به ترکیه بیشترین استفاده را ببرد. این نکته‌ای است که دکتر حمید ضرغام، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و استاد گردشگری بر آن تاکید می‌کند. به گفته او: «بازار گردشگری، بازار رقابت است و در شرایطی که ترکیه به دلیل ناامنی بخشی از بازار را از دست داده، ایران باید بتواند از این فرصت به نفع گردشگری خود استفاده کند، به‌هرحال این دوران، وقت رقابت است و نباید از دست برود و درحال حاضر امن‌ترین کشور منطقه برای سفر ایران است.» او در گفت‌وگو با «شهروند» با تاکید بر این‌که مردم ایران باید برای سفرهای داخلی تشویق شوند، گفت: «در این شرایط باید توجه مسافران را به جاذبه‌های گردشگری که در یک‌میلیون و ٦٤٨ کیلومتر مربع مساحت ایران وجود دارد، جلب کنیم. من فکر می‌کنم این فرصت خوبی است که مقاصد گردشگری جدید را به جای ترکیه و دوبی به جامعه معرفی کنیم.»
این استاد دانشگاه درعین حال به این نکته اشاره کرد که مردم ایران را باید برای توجه به منافع ملی ترغیب کرد، چرا که آنها می‌توانند با جایگزین کردن سفرهای داخلی اقتصاد و صنعت گردشگری را در ایران تغییر دهند.
به گفته او در شرایط فعلی ترکیه، ایران باید در زمینه جذب گردشگران ورودی فعال شود، چرا که هر گردشگری یک سفیر صلح است و می‌تواند حتی در مناسبات سیاسی و فرهنگی ایران با جهان تاثیرگذار باشد.
آنچه این روزها در ترکیه می‌گذرد و اتفاقاتی که برای گردشگری آن افتاده درواقع تاثیر دنیای سیاست بر صنعت گردشگری است. اتفاقی که بعضی تحلیلگران آن را ناشی از بعضی از فرآیندهای پنهان و به نوعی پشت پرده‌ای می‌دانند که با دنیای سیاست و رقابت‌های اقتصادی هم در ارتباط است. نشانه آن اتفاقاتی است که در سال‌های اخیر برای کشورهایی مثل تایلند و مالزی افتاد و حالا هم ترکیه؛ اتفاقاتی که درواقع اجازه نمی‌دهد گردشگری در این کشورها از حدی بالاتر رشد کند و این همان دنیایی است که به گفته نورآقایی نمی‌تواند فارغ از داستان‌های سیاسی پیش برود.
آینده گردشگری ترکیه چه می‌شود؟
این روزها خیلی‌ها می‌پرسند با شرایط موجود دقیقا چه آینده‌ای در انتظار گردشگری ترکیه است؟ نورآقایی در پاسخ به این پرسش می‌گوید که هنوز نمی‌توان پاسخ دقیقی به این پرسش داد اما به‌هرحال کشوری که در دهه گذشته با برنامه‌ریزی کامل، همه‌جانبه و دقیق توانسته معیشت مردمش را به گردشگری گره بزند و اقتصادش را از این طریق رشد بدهد، منتظر نمی‌نشیند تا بر اثر این بحران از پای دربیاید و آنها هم حتما برنامه‌هایی برای مدیریت این شرایط و عبور از این بحران خواهند داشت.
اقتصاددان‌ها پیش‌بینی می‌کنند تحت‌تاثیر همین شرایط و بحران‌ها درآمد گردشگری ترکیه به یک‌چهارم کاهش خواهد یافت و به حدود ٨‌میلیارد دلار برای این کشور خواهد رسید. به گفته آنها خطری که گردشگری ترکیه را تهدید می‌کند این است که گردشگران آلمانی که همیشه پای ثابت گردشگری در ترکیه بوده‌اند، ترجیح بدهند به جای سفر به این کشور جای دیگری بروند، مگر این‌که این کشور بتواند بازارهای جدیدی برای خود پیدا کند. در این‌حال، روس‌ها که دومین گروه بزرگ گردشگران در ترکیه بوده‌اند، اکنون به دلایلی چون بحران اقتصادی در روسیه و تنش‌های موجود بین دو کشور قید سفر به ترکیه را زده‌اند.