بر اساس گزارش ISI و ISC
واحد علوم و تحقیقات در میان 10 دانشگاه برتر مهندسی کشور در تولید علم
دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت:« ۱۰ دانشگاه کشور بر اساس مستندات دو پایگاه ISI و ISC بیشترین کمیت تولید علم ایران در حوزه فنی و مهندسی را تولید کرده‌اند.»
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: «هر چند افزایش کمی علم شرط لازم برای مرجعیت علمی است، اما شرط کافی نیست. مجلات علمی اساس محتوای پایگاه‌های استنادی را تشکیل می‌دهند و این پایگاه‌ها مدعی نمایه‌سازی معتبرترین مجلات علمی دنیا هستند.»
او گفت: «از نگاه پایگاه‌های استنادی، میزان استفاده از مجلات علمی میزان اعتبار آن‌ها را تعیین می‌کند. اهمیت میزان استفاده در دنیای علم باعث شده تا پایگاه‌های استنادی به عنوان مرجع اندازه‌گیری برتری علمی در سطح بین‌المللی از مقبولیت ویژه‌ای برخوردار شوند.»
دهقانی گفت: «بررسی پایگاه استنادی ISI در ۲۵ سال گذشته نشان می‌دهد که ۴۱ درصد از کمیت علم تولید شده دنیا حتی یکبار نیز مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. در همین حال مابقی کمیت تولید علم دنیا بیش از ۴۰۰ میلیون بار مورد استناد قرار گرفته‌اند.»
او افزود: «مجلات معتبری که نتایج فعالیت‌های پژوهشی کشور را منتشر می‌کنند به دو بخش عمده شامل نشریات ملی و بین‌المللی تقسیم می‌شوند. ۹۵ درصد کمیت تولید علم کشور در حوزه علوم انسانی و اجتماعی در مجلات ملی و در مقابل در حوزه فنی و مهندسی نزدیک به ۶۸ درصد کمیت تولید علم کشور در مجلات بین‌المللی منتشر می‌شود.»
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: «در سطح بین‌المللی پژوهشگران حوزه فنی و مهندسی کشور بعد از پژوهشگران حوزه علوم انسانی موثرترین پژوهش‌های جمهوری اسلامی ایران را تولید می‌کنند. این مقایسه از طریق هنجاری‌سازی (نرمال‌سازی) استنادها امکان‌پذیر شد.»
او با اشاره به مرجعیت علمی استنادها در دنیای علم امروز گفت: «استنادها مهمترین شاخص مرجعیت علمی در دنیای علم امروز محسوب می‌شوند و میزان استفاده از پژوهش انجام شده را نشان می‌دهند. اما مقایسه استنادها بدون هنجاری‌سازی، مقایسه‌ای اشتباه است.»
دهقانی گفت: «تفاوت در فرهنگ استناد و همچنین تفاوت در اندازه رشته‌ها باعث می‌شود تا آثار علمی در همه رشته‌ها به صورت یکسان مورد استناد قرار نگیرند. همچنین استنادها تحت تاثیر عامل زمان قرار می‌گیرند به این معنی که به طور متوسط آثار قدیمی‌تر استنادهای بیشتری نسبت به آثار جدیدتر دریافت می‌کنند. همچنین نوع مدرک نیز بر تعداد استناد دریافتی تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال مقالات مروری نسبت به مقالات غیرمروری استنادهای بیشتری دریافت می‌کنند. بنابراین قبل از هر مقایسه‌ای در حوزه استناد نیاز به هنجاری‌سازی (نرمال‌سازی) است. اگر حاصل استناد نرمال شده کمتر از یک باشد به آن مفهوم خواهد بود که ضعیف‌تر از متوسط دنیا عمل شده است و اگر حاصل بالاتر از یک باشد بیانگر آن است که برتر از متوسط بین‌المللی عمل شده است. متوسط استنادهای نرمال‌شده حوزه فنی و مهندسی کشور ۰.۹۸ است.»
او افزود: «بنابراین از لحاظ کیفی پژوهشگران فنی و مهندسی کشور تقریبا در سطح متوسط بین‌المللی عمل می‌کنند که البته با در نظر گرفتن حجم نسبی کمیت تولید علم در حوزه فنی و مهندسی باید گفت که بهترین پژوهش‌های بین‌المللی کشور در همین حوزه صورت می‌گیرد.»
دهقانی گفت: «بررسی تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه فنی و مهندسی در دو پایگاه استنادی تامسون رویترز (ISI) و علوم جهان اسلام (ISC) تا پایان سال ۲۰۱۴ در معتبرترین مجلات ملی و بین‌المللی آمار دانشگاه‌های ایران را نشان می‌دهد. به این ترتیب دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، شیراز و فردوسی مشهد بیشترین کمیت تولید علم ایران در حوزه فنی و مهندسی را تولید کرده‌اند. ۱۴۱۱۰ مدرک از دانشگاه تهران در این دو پایگاه نمایه‌سازی شده است. از سایر دانشگاه‌ها به ترتیب ۱۲۶۱۴، ۱۱۹۵۱، ۱۰۴۶۸، ۸۵۸۲، ۵۷۴۶، ۴۶۳۴، ۴۳۴۰، ۴۲۲۲ و ۴۰۵۴ مدرک در پایگاه‌های ISI و ISC نمایه شده است.»
کمیت تولید علم (تعداد مدارک)
دهقانی گفت: «با نرمال سازی استنادها تغییراتی در فهرست ۱۰ دانشگاه برتر که بیشترین کمیت تولید علم در حوزه فنی و مهندسی کشور را تولید کرده‌اند ظاهر می‌شود. با نرمال‌سازی استنادها تفاوت‌های رشته‌ای، زمانی و نوع مدرک قابل کنترل شده و مقایسه مولفه‌های تولید علم امکان‌پذیر می‌شود. نرمال‌سازی و محاسبه تعداد کل استنادهای نرمال شده برای دانشگاه‌های کشور نشان می‌دهد که دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان، تبریز، شیراز، صنعتی نوشیروانی بابل و آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران به ترتیب بیشترین تعداد استنادها را دریافت کرده‌اند.»
ISI
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری گفت: «بررسی تولید علم دانشگاه‌های کشور از جنبه‌های مختلف نقاط قوت و ضعف آن‌ها را معین می‌کند. اثربخشی کمیت تولید علم دانشگاه‌های کشور در حوزه فنی و مهندسی نیز با یکدیگر یکسان نیست به نحوی که برخی دانشگاه‌ها برتر، برخی پایین‌تر و برخی در سطح متوسط جهانی عمل می‌کنند.»
او گفت: «اگر استنادهای نرمال‌شده را بر تعداد مدارک تولیدشده تقسیم کنیم متوسط عملکرد هر دانشگاه در قیاس با متوسط جهانی رشته مشخص می‌شود که در اینجا در فرایند نرمال‌سازی استنادها اثر خوداستنادی حذف نشد هر چند خود استنادی لزوما به عنوان یک پدیده منفی مد نظر قرار نگرفته که بیانگر میزان تمرکز نویسنده در حوزه فعالیت‌های تحقیقاتی است.»
دهقانی افزود: «دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل موثرترین تحقیقات علمی کشور در حوزه فنی و مهندسی را انجام می‌دهد. اثربخشی تولیدات علمی این دانشگاه دو و نیم برابر متوسط جهانی است. دانشگاه یاسوج در رتبه بعدی اثربخشی تولیدات علمی قرار دارد. اثربخشی تولیدات علمی این دانشگاه ۲.۳ برابر متوسط جهانی حوزه‌های وابسته به فنی و مهندسی است. اثربخشی تولیدات علمی دانشگاه مازندران در این حوزه نیز ۲.۱ متوسط جهانی است بنابراین از این حیث این دانشگاه در رتبه سوم قرار می‌گیرد. دانشگاه صنعتی شیراز از این لحاظ در جایگاه چهارم کشور قرار دارد. اثر بخشی تولیدات علمی این دانشگاه ۱.۷ است. پژوهشگران فنی و مهندسی دانشگاه خلیج فارس علمی را تولید می‌کنند که ۱.۵ برابر متوسط جهانی استناد دریافت می‌کند. دانشگاه‌های کاشان، بوعلی سینا، رازی، سمنان و تبریز به ترتیب جایگاه‌های بعدی کشور را کسب کرده‌اند. اثربخشی تولیدات علمی حوزه فنی و مهندسی در این دانشگاه‌ها به ترتیب بین ۱.۴ تا ۱.۲ برابر متوسط جهانی است.»
ISC
دهقانی افزود: «هر چند در سال‌های گذشته کمیت تولید علم بیشتر مورد تاکید قرار گرفته است، اما سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری مسیری‌های مهمتری شامل مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی و اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولیدشده را نشان می‌دهند. هم اکنون جمهوری اسلامی ایران از لحاظ کمیت علم تولیدشده از جایگاه ممتازی در سطح بین‌الملل برخوردار است، اما برای کسب مرجعیت علم بین‌الملل، اثربخشی پژوهش از اهمیت فوق‌العاده بالاتری برخوردار است.»
انتهای پیام/
