بازگشت به مهارت‌محوری در دانشگاه جامع علمی‌کاربردی/ عملی‌کاربردی رویه گذشته را احیا می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته، تعداد دانشگاه‌های نظام نظری کمتر از دانشگاه‌های نظام مهارتی است، به عنوان مثال 85 درصد دانشگاه‌های آلمان را دانشگاه‌های مهارتی تشکیل می‌دهند. البته اکثر این کشورها علاوه بر توجه به ابعاد کمی بر ابعاد کیفی نیز تاکید دارند، این دانشگاه‌ها از دل صنعت، خدمات، فرهنگ و هنر بیرون آمده‌اند و سعی می‌کنند تا بین صنعت و دانشگاه پیوستگی ایجاد کنند.

در برنامه سوم توسعه کشور ما، ایجاد حدود چهار میلیون فرصت شغلی پیش‌بینی شده است، اما نکته‌ اینجاست که بین تعداد فرصت‌های شغلی ایجاد شده در جامعه و فارغ التحصیلان دانشگاهی تناسبی وجود ندارد. البته دلیل این اشکال هم عدم ارتباط نزدیک دانشگاه‌های ایران با جامعه و بازار کار بیان شده است.

در ایران هم دانشگاه جامع علمی-کاربردی با هدف ارتباط بین نظام آموزش عالی و بازار کار در مهرماه سال 1374 تاسیس شد و سعی کرد علم را به بازار کار تبدیل و اقتصادی کند، در نتیجه همواره به دنبال این بوده که مهارت‌آموزی را در کشور توسعه و تقویت کند.

در دولت نهم و دهم تعداد مراکز این دانشگاه بیش از 8 برابر شد، تعداد مراکز دانشگاه جامع علمی کاربردی از ۹۰ واحد در سال ۸۴ به ۷۴۰ واحد در سال ۹۱ رسید. همچنین این دانشگاه در سال 91 با راه‌اندازی مقطع کارشناسی ارشد به عرصه تحصیلات تکمیلی نیز ورود کرد و اعلام شد ارزش تحصیلی دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه جامع علمی کاربردی دقیقاً مشابه تمام دوره‌هایی است که در دانشگاه‌های کشور وجود دارد. این اتفاقی بود که می‌توانست بیان‌گرد آن باشد این دانشگاه تغییر رویه داده است که در این صورت، به نظر می‌رسد موقعیتی متناقض در رویکرد و اهداف این دانشگاه به وجود آمده باشد.

بدین ترتیب دانشگاه جامع علمی کاربردی به مقاطع تحصیلات تکمیلی هم ورود کرد و بعضا تا حدی از اهداف اولیه و بنیادی خود فاصله گرفت، زیرا بارها تاکید شده بود که دانشگاه جامع علمی کاربردی دانشگاهی مهارتی و دانشگاه نسل سوم است که وظیفه‌اش تجاری‌سازی علم است. مجموعه‌ای علمی که در این جهت تلاش می کند که رشته‌ها و دوره هایی که برگزار می‌کند همه مهارت‌محور و در جهت ارتقا شغلی شاغلین و مهارت‌افزایی باشد.

مهم‌ترین خدمت این دانشگاه حذف کنکور در همه مقاطع کاردانی بود اما عوارضی نظیر روانه شدن سیل کارمندانی را که برای ارتقا درجه شغلی و حقوق نیازمند مدرک تحصیلی بودند گریبان دانشگاه را گرفت و به نوعی بحث تخصص و مهارت‌یابی تا حدودی از چرخه این دانشگاه حذف شد.

با گسترش بی‌سابقه مراکز علمی کابردی، این دانشگاه از کیفیت دور و به کمیت توجه بیشتری نشان داد، تا جایی که در 94 ارزیابی مراکز و دانشگاه های علمی کاربردی برای سطح‌بندی آغاز و اعلام شد که مراکز علمی کاربردی باید 9 پارامتر و 65 شاخص را رعایت کنند تا با تعطیلی روبرو نشوند.

با این حال به نظر می‌رسد دانشگاه جامع علمی‌-کاربردی در دوران جدید بازگشت به اهداف گذشته خود را در دستور کار قرار داده است. دکتر محمد اخباری در مراسم معارفه رئیس جدید دانشگاه جامع علمی – کاربردی اردبیل در خرداد 94 گفت وظیفه این دانشگاه مانند دانشگاه‌های نظام نظری گسترش مرزهای علم و دانش نیست و بیشتر به دنبال تربیت نیروهای متخصص، تکنسین، نهادینه کردن فرهنگ مهارت در مسیر توسعه پایدار و همچنین تقویت زیرساخت‌های توسعه پایدار با تربیت نیروهای مجرب، کارشناس و متخصص هستند. صحبت‌های او نشان می‌داد رئیس جدید دانشگاه و البته خواست مسئولان وزارت علوم بازگشت به مهارت‌محوری، حلقه هم‌چنان گم‌شده آموزش عالی است.

حتی معاون آموزشی وزارت علوم در نخستین نشست خبری خود و همزمان با ارائه گزارش عملکرد وزارت علوم تاکید کرد که باید تمامی دانشگاه‌ها نسبت به وظیفه‌ای که به آن‌ها محول شده حرکت کنند و به عنوان مثال دانشگاه علمی- کاربردی فقط باید تا مقطع کاردانی به دانشجویان خدمات ارائه دهد و بتواند آن‌ها را برای ورود به بازار کار آماده کنند.

خرداد 94 اخباری رییس دانشگاه جامع علمی کاربردی اعلام کرد که مجوز 80 مرکز علمی – کاربردی را لغو و نسبت به تعطیلی آنها اقداماتی را انجام داده‌اند زیرا این مراکز برخلاف تعهدات خود در رشته‌های غیرمرتبط فعالیت می‌کردند. همچنین به 40 مرکز نیز تذکر و یک دوره مجوز تمدید فعالیت داده شد و اگر این مراکز نسبت به روزرسانی رشته‌های خود اقدام نکنند، تعطیل می‌شوند.

همچنین طبق برنامه ششم باید سهم بودجه دولتی برای اداره این دانشگاه کاهش پیدا کند و بخش اعظم فعالیت‌های دانشگاه علمی کاربردی به بخش خصوصی واگذار شود؛ تغییراتی که احتمالا این دانشگاه را به رسیدن به اهداف اولیه خود و توسعه مهارت‌محوری در میان دانشجویان نزدیک و تقویت خواهد کرد. البته واگذاری واحدها به بخش خصوصی با شایعاتی هم همراه بوده است. شایعاتی که می‌گفتند واحدهای این دانشگاه تعطیل می‌شوند و مسئولان دانشگاه را چند بار مجبور به تکذیب این شایعه کرد.

باید دید خصوصی‌سازی واحدهای دانشگاه علمی کاربردی در برنامه ششم توسعه در مجلس شورای اسلامی تصویب می‌شود یا هم‌چنان این دانشگاه از بودجه دولتی استفاده خواهد کرد. دانشگاهی که آن‌قدر در دولت گذشته بزرگ شده است که احتمالا دیگر بودجه دولتی کفافش را نمی‌دهد.