تحلیل حسین موسویان؛ 5 احتمال اگر توافق هسته‌ای حاصل نشود

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از ایسنا، روزنامه تلگراف در مقاله‌ای به قلم حسین موسویان، عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان نوشت: دستیابی به یک توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای گروه 1+5 تا پایان ماه مارس کاملاً به واقعیت نزدیک است. ایران مایل است محدودیت‌هایی را در مورد برنامه هسته‌ای‌اش بپذیرد که ضمن شفاف‌تر شدن ابعاد برنامه هسته‌ای‌اش راه‌های دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را از بین می‌برد.

اما در صورتی که فشارهای سیاسی از سوی کنگره یا اسراییل منجر به دست نیافتن دو طرف به هر گونه توافق هسته‌ای تا پایان ماه مارس شود، دو طرف پنج گزینه احتمالی پیش روی خود دارند.

نخستین احتمال، تمدید دوره توافق کوتاه مدتی است که در سال 2013 در ژنو میان دو طرف به امضا رسید که تاکنون نیز 2 دوره تمدید شده است. اگرچه احتمال تمدید دوباره توافق ژنو غیرممکن به نظر می‌رسد به خصوص از سوی ایران، چرا که در آن صورت ضمن این‌که بخش زیادی از تحریم‌ها علیه ایران هم‌چنان باقی می‌ماند از گسترش برنامه هسته‌ای ایران نیز جلوگیری می‌کند و در نتیجه باعث خواهد شد تا روحانی نتواند به وعده‌هایی که در مورد مناسب شدن اوضاع اقتصادی داده است،‌ عمل کند.

گزینه دیگر، احتمال دستیابی دو طرف به یک توافق هسته‌ای کوتاه مدت دیگر است. اگرچه این توافق، توافق جامعی نخواهد بود که دو طرف انتظار آن را دارند اما ابعاد آن نسبت به توافق ژنو گسترده‌تر است. در این توافق احتمالاً از ایران در ازای برداشته شدن بخش دیگری از تحریم‌ها که حداقل شامل برداشته شدن تحریم‌های اتحادیه اروپا بر صادرات نفت و بانک مرکزی ایران است خواسته خواهد شد تا میزان غنی‌سازی اورانیوم خود را از 5 درصد بالاتر نبرد.

در ادامه این مقاله آمده است: احتمالات جدی‌تر دیگری نیز وجود دارند. در دوره‌ای که تحریم‌ها علیه ایران به طور پیوسته در حال افزایش بود، تعداد سانتریفیوژهای ایران از 164 به 20 هزار سانتریفیوژ رسید. اگر تلاش‌های نتانیاهو و کنگره برای جلوگیری از دستیابی به یک توافق با ایران به نتیجه برسد احتمال بروز تنش‌ها و اختلافات گسترده میان دو طرف بسیار بالاست و در آن صورت ممکن است آمریکا نتواند دیگر اعضای گروه 1+5 را به صدور تحریم‌های جدید علیه ایران متقاعد کند. چرا که اتحادیه اروپا و چین خواستار برداشته شدن هرچه سریع‌تر تحریم‌ها هستند و با توجه به تنش‌های موجود میان مسکو و غرب در مورد بحران اوکراین، به نظر نمی‌رسد که روسیه از هیچ یک از تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل در مورد ایران حمایت کند.

در هر صورت تنها گزینه پیش روی آمریکا در صورت شکست کلی مذاکرات صدور تحریم‌های چندجانبه علیه ایران است و از سوی دیگر نیز ایران در نتیجه این اقدام، برنامه هسته‌ای خود را گسترش خواهد داد. در نهایت ایران خواهد توانست از مرحله گریز هسته‌ای عبور کند. در این صورت آمریکا دوباره مجبور به بازگشت به میز مذاکرات با ایران است با این تفاوت که دیگر ایران از مرحله گریز هسته‌ای عبور کرده و آمریکا مجبور به اعطای امتیازات بیش‌تری به ایران خواهد بود. اما گزینه دیگری که پیش روی آمریکا خواهد بود، آغاز جنگ علیه ایران است.

نتیجه اقدام نظامی آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران باعث خواهد شد تا ایران با تمام توان خود به سمت ساخت تسلیحات هسته‌ای پیش رود.

نتایج حمله نظامی آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، وارد شدن صدمات جبران ناپذیری به آمریکا، ‌ایران و اسراییل و نیز بروز یک بی‌ثباتی غیرقابل تصور در منطقه خاورمیانه است. در نهایت آمریکا دوباره مجبور خواهد بود تا برای پایان دادن به این اوضاع با ایران مذاکره کند.

در آن صورت ایران خواستار امتیازات بیش‌تری مثل برداشته شدن تهدید وجود همه گزینه‌ها بر روی میز، توقف سیاست‌های تغییر رژیم ایران، لزوم برخورد یکسان با ایران مثل دیگر اعضای معاهده (NPT)،‌ برداشته شدن سریع همه تحریم‌ها و لزوم پیوستن اسراییل به معاهده NPT از آمریکا خواهد بود.

موسویان مدعی شد: جنگ علیه ایران که در نتیجه باعث دستیابی ایران به بمب اتمی شود، در واقع موضعی که ایران برای اطمینان از دستیابی به اهدافش را نیاز دارد تضمین خواهد کرد.

گزینه احتمالی پنجم نیز در صورت شکست مذاکرات، خروج ایران از معاده NPT و دیگر پیمان‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی در مورد تسلیحات کشتار جمعی است. از این رو آمریکا و غرب در واقع از معاهده NPT به عنوان ابزاری برای صدور تحریم‌ها و محدودیت‌ها علیه ایران استفاده می‌کند، در حالی که اسراییل به دلیل آن که معاهده NPT را امضا نکرده است به راحتی می‌تواند تعداد زیادی کلاهک هسته‌ای در اختیار داشته باشد.

مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب در واقع نشان دهنده تمایل و آمادگی ایران برای اجرای مفاد معاهده NPT و حتی بیش از آن است.