از برجام تا ترامپ؛ 10 رویداد مهم سال 94 را از نو بخوانید

به‌گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، رسم است که در پایان هر سال، رویدادهای مهم آن سال را بررسی می‌کنند. سال جاری در گرماگرم اضطراب‌ها، رفت و آمدها و مذاکرات برای دستیابی به توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 5+1 آغاز شد.

در این گزارش به‌طور اجمالی 10 رویداد مهم سال مشخص شده اند

1) برجام؛ کلید هسته‌ای روحانی چرخید

پس از دو سال مذاکرات طافت فرسا، نهایتا در تیر ماه 94، اعلام شد که ایران و قدرت‌های عضو بلوک 1+5 به توافق هسته‌ای تحت عنوان «برجام» دست یافته‌اند. بنا به این توافق، ایران در مقابل پذیرش محدودیت‌های وارد بر فعالیت‌های هسته‌ایش، از تحریم‌های جهانی نجات پیدا کرد. همچنین طرف مقابل متعهد شد که فن‌آوری هسته‌ای صلح آمیز بیشتری در چارچوب محدودیت‌های کشورمان، ارائه کند.

2) فاجعه منا؛ انسانیت به خود لرزید

24 سپتامبر (2 مهر) در عید قربان و هم‌زمان با برگزاری مناسک رمی جمرات در عربستان حادثه‌ای رخ داد که منجر به کشته شدن دست‌کم 2200 نفر شد. بیشتر قربانیان این فاجعه ایرانی بودند. آنگونه که گزارش منابع خبری نشان می‌دهد ازدحام جمعیت در خیابان 204 و در تقاطع با خیابان 223 در منطقه منا منجر به افزایش جمعیت، ازدحام و در نهایت کشته شدن بسیاری از زائران خانه خدا بر اثر فشار جمعیت، گرمی بیش از حد هوا و خفگی شد. بی‌تدبیری مقام‌های سعودی و مسئولان حفاظتی عربستان نیز باعث شد تا آمار قربانیان فاجعه بیش از حد انتظار افزایش پیدا کند.

3) آیلان؛ از شوربختان زمین چه می‌دانید؟

مرگ کودک سوری که درهای قفل شده دنیای غرب را به روی سیل پناه‌جویان خاورمیانه‌ای و آفریقایی گشود، بدون تردید، تاسف‌بارترین واقعه سال 2015 میلادی و تریبونی برای پرداختن به بحران پناه‌جویان بود. در عصری که حقوق بشر، دست‌کم در سطح اسناد بین‌المللی، روزگاری بی‌سابقه را پشت سر می‌گذارد، مرگ کودکی که جسدش را امواج آب به ساحل ترکیه رسانده بود، واقعه‌ای بی‌سابقه به شمار می‌آمد. مرگ دلخراش آیلان، باعث شد تا فشار افکار عمومی بر دولت‌های اروپایی افزایش یابد و آن‌ها تصمیم بگیرند تا پذیرای امواج بسیاری از پناه‌جویان باشند.

4) نشست وین برای سوریه؛ دعوتنامه کری برای ظریف

در پنجم آبان ماه سال 94 بود که آمریکا سرخوش از توافق هسته‌ای با ایران و امیدوار به مذاکره با ایران بر سر موضوعاتی به‌جز هسته‌ای، بالاخره با حضور ایران در نشست حل بحران سوریه موافقت و به‌طور رسمی دعوت‌نامه برای ایران ارسال کرد. روس‌ها در این میان واسطه انتقال پیام شدند و دعوت‌نامه آمریکایی‌ها برای شرکت در نشست 29 اکتبر (7 آبان) در وین را به تهران رساندند. مذاکراتی که با حضور محمدجواد ظریف، جان کری و سرگئی لاوروف وزیران امورخارجه ایران، آمریکا و روسیه و چند نفر دیگر از دیپلمات‌های ارشد اروپایی و عربی در وین برگزار شد.

5) ترمیناتور پاریس؛ داعش به قلب اروپا زد

یک رشته عملیات هماهنگ اعضای داعش در پاریس، نزدیک به 500 کشته و زخمی از خود برجای گذاشت. شب 13 نوامبر (22 آبان) حمله به استادیوم پاریس، یک مرکز هنری و کافه‌هایی در اطراف آن موجی از هراس و ناامنی در پایتخت فرانسه ایجاد کرد. چند روز بعد، تعدادی از طراحان و عاملان این حادثه در درگیری با پلیس کشته شدند. فرانسه نیز در واکنش به این حادثه، بر شدت حملات خود به مواضع داعش در سوریه افزود. پیروزی حزب راست‌گرای افراطی «جبهه ملی» به رهبری مارین لوپن، از دیگر تبعات حادثه پاریس به شمار می‌آید. در دور نخست این انتخابات، جبهه ملی موفق شد، پیروزی بی‌سابقه‌ای به دست آورد، هر چند که نتیجه دور دوم باب میل آن‌ها نبود.

6) سفر پوتینی؛ رویدادهای سفر رئیس‌جمهوری روسیه به ایران

2 آذر (23 نوامبر) وارث استالین وارد فرودگاه مهرآباد شد. ولادیمیر پوتین که می‌دانست فرصت زیادی برای ماندن در ایران ندارد و باید بلافاصله به مسکو بازگردد، برگزاری آداب دیپلماتیک مرسوم را رها کرد و به دیدار رهبر انقلاب اسلامی شتافت. از جزئیات دیدار کسی خبردار نیست در این دیدار چهار ساعته، تحولات منطقه‌ای ازجمله اوضاع سوریه و تدابیر فراروی دو کشور برای پیشبرد اهدافشان مورد بررسی قرار گرفت.

7) قطع رابطه؛ سعودی بندهای دوستی را پاره کرد

به دنبال اعتراض‌های مربوط به اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی معترض شیعه عربستانی و حمله گروهیبه اصطلاح خودسر به سفارت وکنسولگری عربستان در تهران و مشهد، ریاض روابط خود را با تهران قطع کرد. این قطع رابطه، سیاست‌های خصمانه عربستان علیه ایران را که از تعرض به نوجوان زائر ایرانی آغاز شده و با حملات لفظی سیاستمداران سعودی ادامه پیدا کرده بود، تکمیل کرد. نهایتا دو طرف پس از چند ماه، پذیرفتند که سوئیس به عنوان حافظ منافع دو کشور اقدام کند.

8) شلیک اردوغان؛ سرنگونی سوخو 24 روسیه به‌وسیله جنگنده ترکیه

هنور باور کردن آن سخت است. شاید حتی اگر تاریخ به عقب برگردد، ترکیه هرگز بمب‌افکن سوخو 24 روسیه که معلوم نیست در روز 24 نوامبر (3 آذر) به‌طور دقیق در چه مناطقی در پرواز بوده است، سرنگون نمی‌کرد. به هر حال، این بمب‌افکن روسی را دو جنگنده اف 16 متعلق به ارتش ترکیه سرنگون کردند و یکی از خلبانان آن در نهایت جان سپرد. شلیک به این بمب افکن، روابط آنکارا و مسکو را به‌شدت تیره و تار کرد. روسیه، تحریم‌های گسترده‌ای علیه ترکیه وضع کرد و دو طرف لفاظی خضمانه‌ای علیه یکدیگر به کار گرفتند. بعید است در آینده‌ای نزدیک این وضعیت بهبود یابد.

9) پدیده ترامپ؛ آمریکا به عمق فاجعه می رود؟

نه سناتور بوده و نه فرماندار. اصلا کسی تا پیش از آغاز کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری در آمریکا وی را نمی‌شناخت. وقتی هم که نامزدهای این انتخابات، خود را معرفی می‌کردند، کسی باور نداشت،‌ «دونالد ترامپ» که جز ثروت هنگفت‌اش و ریاست بر چند رسانه، چیز دیگری در توبره نداشت بتواند تا این درجه توجه‌ها را به خود جلب کند. از ترامپ تاکنون جملات حیرت‌آور زیادی منتشر شده اما عجیب‌ترین آن‌ها به درخواست برای ایجاد ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا برمی‌گردد. او تاکنون پیشتار نامزدهای جمهوری‌خواه به حساب می‌آید و امیدوار است که این وضعیت تا چند ماه آینده نیز دوام آورد تا بتواند رو در روی نامزد پیشتار دموکرات‌ها قرار گیرد.

10) پایان یک تنش 60 ساله؛ بهبود روابط آمریکا و کوبا

پس از آنکه وزارت امور خارجه آمریکا از باراک اوباما، رئیس‌جمهوری این کشور خواست تا نام کوبا را از فهرست کشورهای حامی تروریسم بین‌المللی حذف کند، مانعی بزرگ در مسیر تجدید روابط دیپلماتیک میان واشنگتن و هاوانا که بیش از 50 سال قطع شده بود، برداشته شد. اوباما و رائول کاسترو همتای کوبایی‌اش 17 دسامبر 2014 (26 آذر 1393) هم‌زمان در پیامی تلویزیونی اعلام کردند که دو کشور در نظر دارند روابط دیپلماتیک خود را آغاز کنند. علاوه بر این، کاسترو در پیام‌اش از آمریکا خواست تحریم‌ها علیه کشورش را پایان دهد. در نهایت روابط کوبا و آمریکا به‌طور رسمی از نیمه‌شب 20 جولای (29 تیر 1394) آغاز شد و سطح روابط دیپلماتیک دو کشور از دفتر حافظ منافع به سفارت ارتقا یافت.