فرهادی: رتبه ۱۲ تولید علم دنیا در سال ۹۹ هدف آموزش عالی است

دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم تحقیقات و فناوری در پنل آموزشی، پژوهش و فناوری، تبیین برنامه ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که عصر امروز در سالن اجلاس سران برگزار شد، گفت: «در بحث آموزشی، علمی و فناوری علاوه بر بررسی وضع موجود و بررسی چالش‌ها، راهبردها و اهداف کیفی و کمی نیز مورد بررسی قرار گرفت. دو شورای برنامه‌ریزی آموزشی و برنامه‌ریزی علمی و فناوری به ترتیب با 3 و 2 کارگروه تشکیل شد. شورای برنامه‌ریزی آموزشی 12 جلسه یعنی بیش از 1000 نفر ساعت و کارگروه‌های این شورا با 75 یا بیش از 3100 نفر ساعت جلسه تشکیل دادند. همچنین در شورای برنامه‌ریزی علم و فناوری 7 جلسه در خود شورا (623 نفرساعت) و 20 جلسه در کارگروه‌ها (بیش از 1000 نفرساعت) بررسی و تحقیق انجام شد.»

او افزود: «اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، افزایش سهم آموزش‌های مهارتی، توسعه علوم پایه، تحقیقات بنیادی، نظریه‌پردازی و نوآوری، ساماندهی نظام‌ملی، آمار اطلاعات علمی، پژوهشی و فناوری و تحول ارتقای علوم انسانی و... بررسی شد. در بخش آموزش با چالش‌های زیادی نظیر دسترسی نابرابر به فرصت‌ها و منابع آموزشی؛ عدم‌تناسب محتوای آموزشی با نیازهای جامعه، سنتی بودن شیوه یاددهی و یادگیری و وجود دیدگاه هزینه‌ای به جای دیدگاه سرمایه‌ای و توسعه از مهم‌ترین چالش‌های آموزشی بوده است.»

فرهادی گفت: «به عنوان مثال نرخ تکرار پایه در دوره‌های ابتدایی، در سال 94، 1/4 بود که باید این میزان تا سال 99 به 0.7برسد. همچنین در دوره متوسطه نرخ تکرار پایه 1/7 بود که باید این میزان تا سال 99 به 0.1 برسد.»

او افزود: «در بخش آموزش فنی و حرفه‌ای باید مهارت‌های آموزشی بیشتر تاکید شود. همچنین در‌حال‌حاضر رویکرد عرضه‌محوری به جای تقاضامحوری غالب است و بین بخش‌های مختلف ناهماهنگی وجود دارد. از طرفی نبود برنامه‌ریزی و مدیریت کلان و یکپارچه یکی دیگر از چالش‌های آموزش فنی و حرفه‌ای است.»

وزیر علوم گفت: «در حال‌حاضر آموزش‌های مهارتی 321 هزار نفر ساعت است. این میزان باید تا سال 99 به 587هزار نفرساعت برسد. به علاوه در هر 100هزار نفر 1383 نفر در دوره‌های کاردانی مهارتی تحصیل می‌کنند که باید تا سال 99 این میزان به 1450 نفر افزایش پیدا کند.»

او چالش‌های کلی آموزش عالی را پایین‌ بودن سطح تعامل آموزش عالی با نیازهای اقتصادی- اجتماعی کشور، توسعه نامتوازن و روند کاهشی کیفیت در آموزش عالی، تعاملات و ارتباطات ناکافی در بخش بین‌المللی، ضعف نظام مدیریتی و زیرساخت‌های آموزش عالی، ضعف در اداره اقتصادی‌ آموزش عالی، ضعف پایبندی به ارزش‌ها و هنجارهای علمی- اخلاقی دانست و افزود: «در حال‌حاضر 0/03 درصد از دانشجویان کشور را دانشجویان خارجی تشکیل می‌دهند اما باید این میزان به 1/8 درصد برسد. همچنین 43درصد از بار آموزشی کشور بر روی دوش موسسات غیردولتی است. اما باید تعداد دانشجویان موسسات غیردولتی تا سال 99 افزایش پیدا کرده و به 45درصد برسد. همچنین باید دانشگاه‌ها در عرصه بین‌المللی جایگاه خود را پیدا کنند.»

فرهادی ادامه داد: «در بخش علم و فناوری 6 چالش شناسایی و معرفی شد. نبود انسجام در سیاست‌گذاری و راهبری کلان علم و فناوری، موازی‌کاری و ابهام در وظایف دستگاه‌ها، کیفیت پایین تولیدات علمی، متنوع نبودن منابع مالی‌ پژوهش و فناوری، نقش پررنگ دولت در تامین منابع و کمرنگ بودن نقش بخش‌خصوصی، نبود ارتباط بین بخش‌های قدرتمند و اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان، ضعف زیرساخت‌ها و نظام پیشتبانی پژوهش و فناوری، فناوری‌هراسی و دانایی‌ستیزی یا در واقع نبود فرهنگ مراجعه به مراکز پژوهشی برای رفع معضلات از مهمترین چالش‌های پیش روی این بخش است.»

او اعلام کرد در حال‌حاضر ایران از نظر تولید مقالات علمی در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در سال 94 رتبه 16 را به خود اختصاص داده و گفت:‌ «برنامه‌ریزی شده است این رتبه در سال 99، به 12 برسد. سهم اعتبارات پژوهش، فناوری و بخش عمومی از تولید ناخالص داخلی نیم‌درصد است که این میزان باید تا سال 99 به یک و نیم برسد. در نتیجه باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام داد تا اهداف پیش‌بینی شده محقق شود.»