دست برادری مسکو به سوی تهران

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، رامین آریان راد پژوهشگر مسائل روسیه طی یادداشتی نوشت: ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در راس هیئتی با هدف شرکت در اجلاس روند آستانه و دیدار با رهبران جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که ایران و روسیه هر دو مواضع راهبردی نسبت به مسائل منطقه و بین الملل اتخاذ کردند.

دوران تثبیت روابط راهبردی ایران و روسیه

روابط ایران و روسیه براساس تحلیل مناسبات به چهار دوره تقسیم می‌شود. نخست دوره دگرگونی که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا فروپاشی شوروی محسوب می‌شود با خروج ایران از بلوک غرب زمینه‌های گسترش روابط ایجاد شد. به ویژه در این دوران سفر تاریخی مرحوم آیت الله هاشمی و امضای چهار موافقت‌نامه و قرارداد به ارزش 4 میلیارد دلار روابط ایران و شوروی را وارد مرحله جدیدی کرد.. دوم، دوره سردرگمی است که از فروپاشی شوروی آغاز و تا سال 2012 ادامه می‌یابد. در این دوران هر دو کشور در حال شناسایی همدیگر هستند. به قدرت رسیدن غرب‌گرایان در روسیه که ایران را یک کشور تندرو معرفی می‌کردند باعث سردرگمی در روابط دو کشور شده بود بگونه‌ای که روسیه که طرف قرارداد ایران در ساخت نیروگاه هسته‌ای بود سال 2010 با موافقت خود قطعنامه ای شورای امنیت علیه پرونده هسته‌ای ایران را تصویب کرد. سوم، دوران گسترش روابط است که با روی کارآمدن دوباره پوتین برای بار سوم در مسند ریاست‌جمهوری همراه است. امضای برجام از یک سو و بروز تحولات اوکراین و سوریه از سوی دیگر روسیه و ایران را به مرحله ائتلاف رساند. اما روسیه و ایران از سال 2021 و با قدرت رسیدن سید ابراهیم رییسی در راس دولت سیزدهم ایران روابط راهبردی روسیه ایجاد، تثبت و ارتقا یافت.

آیا روابط ایران و روسیه راهبردی است؟

در همین راستا باید گفت به نظر می‌رسد روابط ایران و روسیه مرحله راهبردی را طی می‌کند و مقامات دو کشور در پی تثبیت آن هستند. همکاری نظامی ایران و روسیه در جنگ سوریه و حفظ دولت بشار اسد، همکاری و همراهی مواضع در بحران اوکراین، حمایت روسیه از عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، تفاهم نامه 40 میلیارد بین شرکت نفت ملی ایران و گازپروم و... روبط دو کشور در طول یک سال اخیر را در حالتی کم نظیر قرار داده است. در حالی که دو کشور در طول چند قرن سال اخیر همواره درگیر نزاع و خصومت سیاسی بودند، ارتقا روابط در یک دهه اخیر از عزم راسخ و نزدیکی کم نظیر روابط دو کشور نشان دارد بگونه‌ای که به نظر می‌رسد روابط دو کشور راهبردی و در حال ارتقا به سطح اتحاد است.

در اجلاس روند آستانه چه گذشت؟

نمود بازر این روابط راهبردی در مواضع یکسان رهبران دو کشور در دیدارهای دو جانبه و اجلاس روند آستانه بود. رهبر انقلاب اسلامی در دیدار ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه با تأکید بر اینکه غربی‌ها با روسیه قوی و مستقل به‌کلی مخالف هستند و ناتو را موجودی خطرناک است، فرمودند: «اگر راه در مقابل ناتو باز باشد حد و مرزی نمی‌شناسد و اگر جلوی آن در اوکراین گرفته نمی‌شد، مدتی بعد به بهانه کریمه، همین جنگ را به راه می‌انداختند».

پس از آن ایران و روسیه در مسئله سوریه نیز مواضع یکسان اتخاذ کردند. بگونه‌ای که این اتحاد، مواضع رجب طیب اردوغان که به دنبال عملیات نظامی جدید در سوریه است را به حاشیه برد. در این اجلاس همچنین تصمیم‌گیری شد که منطقه شرق فرات نیز به دولت سوریه بازگردد. همچنین تصمیماتی مبنی بر فراهم سازی بازگشت آوارگان سوری به منازل و شهرهایشان اتخاذ شد.

برآمدن نظم نوین جهانی

با اتحاد سه‌گانه ایران، روسیه و چین عملا برنامه‌های دول غربی به سرکردگی آمریکا با شکست مواجه شده است. آمریکا در برکناری بشار اسد ناکام ماند. همچنین تاکنون در آشوب جنگ اوکراین نتوانسته اهداف خود را محقق سازد. از سوی دیگر در ایجاد ناتوی عربی نیز علیرغم سفر جو بایدن رییس‌جمهور آمریکا شسکت خورد. با وجود تحریم‌های کمرشکن اقتصادی بر ایران، جمهوری اسلامی ایران همچنان با صلابت اهداف خود را در عرصه منطقه و بین الملل پیگیری و دنبال می‌کند. همچنین آمریکا یارای به انزوا کشاندن چین ندارد و ده‌ها دلیل دیگر نشان می‌دهد که نظم نوین در پیش و نظم پیشین تحت فرمانروایی آمریکا رو به اضمحلال است.

انتهای پیام/