دلایل بوی بد دهان و راهکارهایی برای رفع آن

به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا، احتمالا همه‌ی ما این تجربه را داشته‌ایم که هنگام صحبت در جمع به علت بوی بد دهانمان مجبور به سکوت شده باشیم و یا برعکس، بوی بد دهان فرد روبرویی برایمان غیر قابل تحمل بوده و ثانیه شماری می‌کردیم که صحبت‌های وی زودتر به پایان برسد. حتی گاهی پس از بیدار شدن از خواب به سرعت دهان را با دست خود می‌پوشانیم تا شریک زندگی‌مان از بوی بد دهانمان احساس بدی نداشته باشد. همه این‌ها ما را به فکر رفع بوی بد دهان می‌اندازند.

بوی بد دهان؛ مشکلی غیرقابل تحمل اما قابل درمان!

بوی بد دهان در بسیاری از افراد یک مشکل غیرقابل‌تحمل است و باعث کاهش اعتمادبه‌نفس در فرد و آزردگی اطرافیان می‌شود. این موضوع زمانی که فرد از بوی بد دهان خود آگاه نباشد، برای اطرافیان آزاردهنده‌تر است. جای تعجب نیست که در همه فروشگاه‌ها قفسه‌هایی مملو از انواع آدامس و خوشبو کننده‌های دهان برای رفع بوی بد دهان وجود دارد. اما این محصولات راه حل موقت هستند. زیرا علت اصلی این مشکل را برطرف نمی‌کنند. اگرچه بدبویی دهان یک فوریت پزشکی نیست، اما لازم است که درمان شود. زیرا حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از جمعیت جهان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

علت بوی بد دهان چیست؟

بوی بد دهان یک نفر از هر چهار نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علل زیادی برای نفس بدبو وجود دارد اما شایع‌ترین علت آن با بهداشت ضعیف دهان و دندان ارتباط دارد. نفس بدبو یا بوی بد دهان می‌تواند موجب نگرانی، خجالت و اضطراب شود، اما درمان آن نسبتا آسان است.

تجزیه ذرات باقی‌مانده غذا در دهان توسط باکتری‌ها، باعث تولید ترکیبات (بدبوی) گوگرد می‌شود. توجه داشته باشید که نوشیدن آب و خیس نگه داشتن دهان، می‌تواند آن را کاهش دهد. همچنین بهترین درمان برای آن مسواک زدن منظم، نخ دندان و نوشیدن آب است.

علائم بوی بد دهان و تنفس بدبو

بوی خاص نفس می‌تواند بسته به علت آن، متفاوت باشد. بهتر است از یک دوست نزدیک بخواهید تا بوی دهان شما را ارزیابی کند. زیرا ممکن است ارزیابی آن برای خودتان دشوار باشد. اگر فردی در دسترس نیست، یکی از راه‌های بررسی بوی دهان این است که مچ دست خود را لیس بزنید، سپس صبر کنید تا خشک شود، پس از خشک شدن آن را ببویید.

بوی بد در این منطقه، به احتمال زیاد نشان‌دهنده بوی بد دهان است. بعضی از افراد در مورد بوی نفس خود نگران هستند، در حالی که ممکن است اصلا دهان‌شان بو ندهد یا کمی بو بدهد. این بیماری “هالیتوفوبیا” نامیده می‌شود و می‌تواند منجر به رفتارهای وسواسی در شستن دهان شود.

دلایل بوی بد دهان چیست؟

اولین سوال هنگام مواجهه با این عارضه این است که بوی بد دهان از چیست؟ در دهان ما صدها باکتری زندگی می‌کنند و محل تجمع آن‌ها در حفره دهانی و بر روی زبان، لثه، فضای بین لثه و دندان و مسیر دستگاه گوارش قرار دارد. نوع بوی بد دهان با توجه به منبع یا علت اصلی آن می‌تواند متفاوت است. بیایید علت بوی بد دهان را بررسی کنیم؛

۱. دخانیات

محصولات توتون و تنباکو باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. علاوه بر این، احتمال بیماری لثه را افزایش می‌دهند و باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. افراد سیگاری نیز از این مشکل رنج می‌برند. استعمال دخانیات نه تنها باعث خشک شدن بزاق می‌شود؛ بلکه می‌تواند درجه حرارت دهان را نیز بالا ببرد. در نتیجه دهان، محل پرورش باکتری‌ها می‌شود.

نیکوتین موجود در سیگار و سایر دخانیات باعث شل شدن دریچه بین مری و معده (LES) می‌شود. این امر باعث رفلاکس اسید معده (بازگشت اسید معده به مری) می‌شود. سیگار کشیدن همچنین خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو، مری، معده لوزالمعده، کبد و روده بزرگ را افزایش می‌دهد. این موارد را به لیست دلایل خود برای ترک سیگار اضافه کنید.

۲. غذا

تجزیه ذرات مواد غذایی که در دندان گیر کرده‌اند، می‌تواند باعث ایجاد آن شود. برخی از غذاها مانند پیاز و سیر نیز می‌توانند نفس بدبو ایجاد کنند. به علاوه محصولات حاصل از هضم آن‌ها از طریق خون به ریه‌ها منتقل می‌شوند و می‌توانند بوی نفس را تحت تاثیر قرار دهند.

پیاز و سیر رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین تحریک‌کننده‌های بوی بد دهان یا هالیتوز هستند. اما موارد دیگری مانند قهوه و الکل به طور موقت باعث بوی بد دهان می‌شوند. پیاز و سیر حاوی روغن‌های تند و تیزی هستند که از طریق جریان خون به ریه‌ها منتقل می‌شوند. وقتی نفس می‌کشید، باقی مانده‌های این مواد با بازدم خارج می‌شوند.

۳. خشکی دهان

بزاق به طور طبیعی دهان را پاک می‌کند. اگر دهان به طور طبیعی یا به علت بیماری خاصی خشک است، می‌تواند موجب بوی بد شود. خشکی دهان به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. برخی داروها می‌توانند خشکی دهان را در پی داشته باشند. دیابت، اضطراب، کم‌آبی و افزایش سن از دیگر دلایل خشک شدن دهان هستند.

۴. بهداشت دهان و دندان

مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت بوی بد دهان عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن و نخ دندان باعث حذف کامل ذرات کوچک مواد غذایی که به آرامی تجزیه می‌شوند و تولید بوی بد در دهان می‌کنند، می‌شود. اگر مسواک زدن منظم و مکرر نباشد باعث ایجاد لایه‌ی نازکی از باکتری‌ها (پلاک) می‌شود. این پلاک ممکن است لثه‌ها را تحریک کند و باعث التهاب بین دندان‌ها و لثه‌ها به نام “التهاب لثه” شود. پروتزها و محصولات مصنوعی در دهان، که به طور منظم یا به درستی تمیز نمی‌شوند، نیز می‌تواند محلی برای تجمع باکتری‌ها باشند.

۵. رژیم های غذایی

روزه‌داری و برنامه‌های غذایی کم کربوهیدرات به علت تجزیه چربی‌ها و تولید موادی به نام کتون که بوی تندی دارند، می‌توانند باعث آن شوند.

۶. داروها

بعضی از داروها می‌توانند بزاق را کاهش دهند و منجر به افزایش بوی بد شوند. سایر داروها پس از تجزیه و انتشار در تنفس، باعث ایجاد نفس بدبو می‌شوند. مثلا نیترات برای درمان دردهای قلبی، برخی داروهای شیمی درمانی، برخی از آرام‌بخش‌ها مانند فنوتیازین و دوزهای بالای مکمل‌های ویتامینی ممکن است عامل آن باشند.

تجزیه برخی داروها مانند نیترات‌ها که در درمان درد قلبی استفاده می‌شوند، بعضی از داروهای شیمی درمانی و برخی مواد آرام‌بخش مانند فنوتیازین‌ها از داروهایی هستند که می‌توانند باعث بد بویی دهان شوند. افرادی که مکمل‌های ویتامینی را در دوزهای بالا مصرف می‌کنند نیز مستعد ابتلا به بوی بد دهان هستند.

۷. مشکلات دهان، بینی و گلو

بعضی اوقات، سنگ‌های کوچک پوشیده از باکتری که روی لوزه‌ها در پشت گلو ایجاد می‌شوند، باعث این عارضه می‌شوند. همچنین عفونت و یا التهاب در بینی، گلو و یا سینوس‌ها می‌تواند موجب نفس بدبو شود.

سنگ‌های لوزه که محل رایج تجمع باکتری‌ها هستند، گاهی منبع بوی بد دهان هستند. عفونت در دهان، زخم‌های جراحی بعد از عمل جراحی در دهان، کشیدن دندان، پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا زخم‌های دهان می‌توانند در دهان بوی بد ایجاد کنند.

۸. اجسام خارجی

در صورتی که یک جسم خارجی در حفره بینی گیر کرده باشد، به ویژه در کودکان، بوی بد دهان می‌تواند ایجاد شود. برخی کودکان اجسام خارجی را در حفره بینی خود فرو می‌کنند. این مسئله که بیش‌تر در کودکان دیده می‌شود باعث بوی بد دهان می‌شود.

۹. بیماری ها

برخی بیماری‌ها باعث بدبویی دهان می‌شوند مثل: دیابت کنترل نشده، کتواسیدوز دیابتی، خشکی دهان (بزاق اثر ضد میکروبی دارد)، عفونت‌ گلو، سینوزیت یا عفونت سینوس‌ها. همچنین سرطان‌ها، اختلالات دستگاه گوارش مانند سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده (GERD)، استفراغ، زخم معده، انسداد روده، عدم تحمل لاکتوز، نارسایی کبد، نارسایی کلیه و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا تحتانی.

بعضی از سرطان‌ها، نارسایی کبدی و سایر بیماری‌های متابولیکی به علت تولید مواد شیمیایی خاصی، سبب تنفس بدبو شوند. بیماری ریفلاکس معده (GERD) به علت بازگشت منظم اسید معده باعث ایجاد نفس بد بو می‌شود.

۱۰. کتو اسیدوزیس

هنگامی که سطوح انسولین بیماران مبتلا به دیابت بسیار پایین است، بدن آن‌ها دیگر نمی‌تواند از شکر استفاده کند و به جای آن از مواد چربی استفاده می‌کند. وقتی که چربی شکسته شود، کتون تولید و ساخته می‌شود. کتون‌ها به مقدار خیلی زیاد در بدن، سمی هستند و باعث به وجود آمدن تنفس مشخص و ناخوشایند می‌شوند. Ketoacidosis یک بیماری جدی و بالقوه تهدیدکننده زندگی است.

برای از بین بردن بوی بد دهان چکار کنیم؟

در مورد بوی بد دهان خود نگران نباشید،‌ خوشبختانه راه‌های بسیاری برای مقابله با آن و رفع بوی بد دهان وجود دارد. این روش‌ها شامل رعایت برخی موارد بهداشتی و همچنین پیروی از برخی روش‌های کارآمد است. بهترین روش برای کاهش بوی بد دهان، بهداشت صحیح دهان و دندان است، که موجب جلوگیری از پلاک‌ها و حفره‌ی روی دندان شده و احتمال بیماری‌های لثه را کاهش می‌دهد.

معاینه توسط دندان پزشک ۲ بار در سال و استفاده از خمیر دندان ضد باکتری یا دهان شویه ضد باکتری، بوی بد آن را کاهش می‌دهد.

در صورت وجود بیماری لثه، استفاده از پاک‌کننده‌های قوی برای پاک کردن باکتری‌های موجود در شیار بین لثه‌ها و دندان‌ها ضروری باشد.

درمان دارویی برای رفع بوی بد دهان

چندین دسته‌ی دارویی برای درمان بیماری زمینه‌ای که باعث بوی بد دهان می‌شوند،‌ وجود دارد. برای درمان GERD می‌توان از داروهایی که باعث کاهش اسید معده می‌شوند استفاده کرد؛ مانند: مسدود کننده‌های H2، مهارکننده‌های پمپ پروتون یا هیدروکسید منیزیم.

درمان خانگی رفع بوی بد دهان

درمان‌ها و روش‌های خانگی و تغییر سبک زندگی، برای درمان آن عبارتند از:

• مسواک زدن: حداقل ۲ بار در روز، ترجیحا بعد از هر وعده غذایی، مسواک بزنید.


• نخ دندان: نخ دندان ساخت پلاک دندانی ناشی از به جا ماندن ذرات غذا بین دندان‌ها را کاهش می‌دهد. مسواک زدن تنها ۶۰ درصد سطح دندان را پاک می‌کند.


• تمیز کردن پروتزهای دندانی: هر چیزی که به داخل دهان می‌رود، از جمله دندان مصنوعی و یا یک محافظ دهان و دندان، باید به صورت روزانه تمیز شود تا مانع از تولید و تجمع باکتری‌ها در دهان شود. تعویض مسواک هر ۲ تا ۳ ماه نیز به همین دلایل مشابه اهمیت دارد.


• مسواک زبان: باکتری‌ها، مواد غذایی و سلول‌های مرده معمولا روی زبان تجمع می‌یابند، مخصوصا در افراد سیگاری یا افرادی که دهان‌شان خشک است. مسواک زبان می‌تواند مفید باشد.


• اجتناب از خشکی دهان: مقدار زیادی آب بنوشید، از الکل و تنباکو، که دهان را خشک می‌کنند، دوری کنید. آدامس جویدن یا مکیدن آبنبات (ترجیحا بدون قند) می‌تواند باعث افزایش تولید بزاق شود. اگر دهان به طور مداوم خشک می‌شود، پزشک ممکن است داروهای تحریک کننده‌ی بزاق ، تجویز کند.


• رژیم غذایی: اجتناب از مصرف پیاز، سیر و غذای تند. همچنین غذاهای شیرین نیز ممکن است علت بوی بد دهان باشند. جهت کم شدن بوی بد دهان کاهش مصرف قهوه و الکل مفید است. به علاوه خوردن صبحانه حاوی غذاهای زبر و خشن که می‌تواند به تمیز کردن پشت زبان کمک کند.

انتهای پیام/ ر