ارائه تصویری عمیق‌ از افکار و ابتکارات معلم ثانی در یک رویداد علمی

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه گروه فرهنگ خبرگزاvی آنا، نشست خبری «اولین کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی» پیش از ظهر امروز یکشنبه ۲۵ اردیبهشت در موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام رضا غلامی رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و رئیس این کنگره گفت: فارابی از بزرگترین دانشمندان دنیاست که پس از ارسطو به عنوان معلم ثانی شناخته می‌شود. فارابی فلسفه را از سایر فیلسوفان فراگیرتر در نظر گرفته است. او یک فیلسوف و دانشمند جامع است و در خیلی از حوزه‌های عصر خود صاحب نظر بزرگی محسوب می‌شود. طبیعی است که همه افکار و آثار او در یک تراز نیست ولی واقعیت این است که اشراف فارابی به عرصه‌های علمی و کلی نگری او به علم در میان اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان فوق‌العاده بوده و آثار علمی او نیز در زمره شاهکارهای فلسفه است.

 اهمیت فارابی در تاریخ اندیشه بشری

وی اظهار کرد: اگر فارابی نبود، خط فکری فیلسوفان یونان باستان به ویژه افلاطون و ارسطو شناخته نمی‌شد و شناخت آنها در جهان مدیون فارابی است. او به درستی به عنوان پدر علم منطق شناخته می‌شود. این به معنای عدم تلاش سایر دانشمندان نیست اما واقعیت این است که فلسفه اسلامی با کمک فارابی عینیت یافت و مرز خود را با فلسفه یونان بازشناخت. درحقیقت او موسس فلسفه اسلامی است چرا که مسائل فلسفی را با پنجره‌های بی‌بدیلی که اسلام مقابل فلسفه باز می‌کند بسط و عمق داده است.

حجت‌الاسلام غلامی افزود: وی ابایی از بهره‌گیری فلسفی یونان باستان ندارد اما خود در جایگاه یک مبدع قرار دارد. مهم این است که نمی‌شود نقش و سهم فارابی را در شکل‌گیری و تکامل حکومت اسلامی نادیده گرفت. فارابی با بردلشت درست از تقش ذاتی دین در ترسیم سعادت حقیقی یا به تعبیری ساخت مدینه فاضله و سپس دستگیری از انسان برای رسیدن به آن طبقات زیرین علوم انسانی را تبیین کرده است. جدا از هوش و نبوغ مثال‌زدنی او یکی از ویژگی‌هایش آزاداندیشی در مواجهه با معرفت دینی است. این مسئله سبب شد که بسیاری از افکار موهن و خرافی از ذهن او بیرون رانده شود.

رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی عنوان کرد: تفکر فلسفی امام خمینی (ره) هم از تفکر فارابی تأثیرپذیرفته است. بعد از گذشت ۱۱ قرن از درگذشت فارابی، بسیاری از آرا و اندیشه های او در ایران و جهان اسلامی در ایران و کشورهای اسلامی مورد بررسی دقیق قرار نگرفته و آن میزان که محققان غیرایرانی و غیرمسلمان روی افکار او کارکردند، ایرانی‌ها این کار را انجام ندادند. این باعث شد مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی به فکر برگزاری کنگره بزرگ و جهانی برای بازشناسی اندیشه‌های فارابی بیافتد. ما در این کنگره تلاش می‌کنیم انگیزه‌های فراموش شده فارابی را جمع کنیم و تصویر عمیق‌ی از افکار او ارائه کنیم. گسترش ابتکارات علمی و تمدنی از دریچه اندیشه‌های پیشروی فارابی،گام اساسی ما در این رویداد است.

وی گفت: این کنگره صرفاً به اندیشه‌های فارابی به عنوان یک تفکر تاریخی نگاه نمی‌کند و به دنبال امتداد آن در ساحت های گوناگون است. اطمینان دارم این رویداد به شکوفایی خط فکری و علمی ما در عرصه‌های مختلف کمک خواهد کرد.

در ادامه این مراسم رضا ماحوزی دبیر علمی کنگره فارابی در رابطه با ویژگی‌های برگزاری این رویداد که در اسفندماه برگزار می‌شود گفت: در این کنگره محققان، فارابی‌شناسان ایرانی و فارابی‌پژوهان بین‌المللی گرد هم جمع می‌شوند به منظور گرامیداشت حکیمی که به عنوان چهره‌ای درخشان در حوزه علم بشر شناخته می‌شود. کسی که پایه‌گذار تفکر مسئله‌محوری بود و جایگاه او بر کسی پوشیده نیست.

 فارابی؛ آن‌گونه که هست

وی با اشاره به این موضوع که این کنگره تلاش می‌کند چهره فارابی را آن گونه که هست به نمایش بگذارد، اظهار کرد: در این رویداد ضمن بازخوانی اندیشه‌های فارابی، تلاش داریم در رابطه با حل مسائل و موضوعات معاصر جهان نیز فارابی را در جمع خود حاضر کنیم و با استفاده از ظرفیت‌های فکری و بنیانی وجود او، درس‌هایی بگیریم که برای امروز نیز قابل استفاده باشد.

ماحوزی در رابطه با اهداف برگزاری این کنگره نیز عنوان کرد: این کنگره چهار هدف کلی را بررسی می‌کند. بازخوانی تطبیقی اندیشه‌های فلسفی و اجتماعی فارابی، برقراری پیوند آکادمیک بین فارابی‌شناسان جهان، احیای مواریث و اندیشه‌های فرهنگی و تمدنی پارسی – اسلامی و امکان‌سنجی میان‌رشته‌ای بررسی اندیشه‌های فارابی با علوم انسانی معاصری و مسائل روز اهداف این رویداد است.

دبیر علمی نخستین کنگره فارابی در انتها عنوان کرد که در این رویداد هشت کارگروه علمی وجود دارد که عبارتند از: فارابی و تاریخ فلسفه، مابعدالطبیعه و حکمت نظری، حکمت علمی، علوم و شاخه‌های آن، زبان و هویت، گفت‌وگوهای فرهنگ‌ها، دین و هنر و فارابی و تمدن اسلامی.

در بخش پایانی این نشست نیز حجت‌الاسلام حمید پارسانیا رئیس شورای علمی کنگره به صورت تصویری و آنلاین دقایقی را به سخنرانی را پرداخت. وی در بخشی از صحبت‌هایش با اعلام این موضوع که فارابی در جایگاه تاریخی و جغرافیایی مهمی قرار داشته است گفت: این اندیشمند مباحث مختلف حوزه علوم نقلی، علوم عقلی، ادبیات، فلسفه و... را نزد بهترین اساتید دوران خویش فرا گرفت و شاهد و ناظر بسیاری از مناظره‌های مهم علمی و معرفتی آن دوران بود که در شهرهایی مثل بغداد شکل می‌گرفت. او گزیده‌نویس بود و آثار گزیده‌ای این رویدادها نیز نقل کرده است و با تلاش‌هایش نقاط عطفی را در تاریخ اندیشه ایجاد کرده است.

وی در انتهای سخنانش با اشاره به این موضوع که فارابی یک شخص نبود عنوان کرد: فارابی در امتداد تاریخ بشری و جهان اسلام بود و مسیرش نیز پس از او امتداد یافت. افرادی همچون ابن‌سینا و شیخ اشراق در گذشته و متفکرین معاصر همچون علامه‌طباطبایی افرادی هستند که امتداد او بودند. در حقیقت فارابی مسیری بود که بسط پیدا کرد و در ایران، به فرهنگی هویت‌بخش تبدیل شد.

در بخشی از این مراسم نیز از پوستر رسمی این رویداد و آیین نامگذاری تالار اجتماعات موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی به نام «ابونصر محمد فارابی» رونمایی شد. نخستین کنگره جهانی «فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی» نیمه اول اسفند ۱۴۰۱ در تهران برگزار می‌شود.

انتهای پیام/۴۱۷۳/