به دنبال تقویت مستند رادیویی هستیم/ استقبال مخاطبان از پخش مستند سرگذشت موسیقی و رادیو

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، راه‌اندازی رادیوهای فصلی و مناسبتی یکی از ایده‌های معاونت صدای رسانه ملی در سال‌های اخیر بوده و در طول این ایام شبکه‌هایی همچون رادیو اربعین، رادیو انقلاب، رادیو بهاران، رادیو محرم و... به نوبت روی موج اف‌ام ردیف ۹۵.۵ مگا هرترز قرار گرفتند. شبکه‌هایی که هرکدام بین چند هفته تا یک ماه برنامه‌های ویژه همان ایام پخش‌شان به روی آنتن رفتند و پس از مدتی هم به کارشان پایان دادند.

جدیدترین نمونه این رادیوهای مناسبتی، «رادیو مستند» است، رادیویی که کارش به طور رسمی از ۱۳ اردیبهشت آغاز شده و قرار است تا ۴ خرداد روی همان موج و ردیف همیشگی رادیوهای فصلی، پخش شود. رادیو مستند تفاوت ویژه‌ای با دیگر رادیوهای فصلی دارد، در موارد قبلی تمام برنامه‌ها حول محوری خاص و رویدادی تقویمی پخش می‌شد، اما در اینجا همه چیز به قالب برنامه مربوط است و صرفاً روی مستندهای رادیویی تاکید دارد، فارغ از اینکه سوژه این مستندها چیست و در چه حال و هوایی تولید شدند.

مستند رادیویی عمری طولانی در زمینه برنامه‌سازی رادیو در جهان دارد، اگرچه در کشور ما در سال‌های اخیر توجه چندانی به این حوزه نشده است. این مسئله هم دلایل عمده‌ای دارد، مثل ناچیز بودن بودجه تولید این قبیل آثار که علی بخشی‌زاده، معاون صدای سازمان صداوسیما در آخرین نشست خبری خود به آن اشاره کرد. با این وجود اما عزمی در رادیو شکل گرفته تا رادیو مستند راه‌اندازی شود، اتفاقی که شاید پس از بازخوردهای مثبت آن باعث راه‌اندازی شبکه‌ای مجزا در حوزه مستند رادیویی شود.

به واسطه شروع به‌کار رادیو مستند در روزهای اخیر، با وحید اسدی مدیر این شبکه گفت‌وگو کردیم. کسی که سابقه قابل‌توجهی در برنامه‌سازی رادیو دارد و البته در ماه‌های اخیر نیز هر بار که یک رادیو فصلی راه‌اندازی شد، نام او به عنوان مدیر به میان آمد.

آنا: مستندهای تلویزیونی و سینمایی با کمک دوربین و تصویر، خیلی بین مخاطبان جا افتادند، اما مستندهای رادیویی به اندازه آن‌ها محبوب نشدند. عمر مستندهای رادیویی چند سال است؟

اسدی: مستندهای تصویری و رادیویی تفاوت‌های زیادی با هم دارد، اما نکته اول این است که گونه برنامه‌سازی مستند برای رادیو، گونه‌ای قدیمی است. اگرچه در کشور ما مربوط به چند دهه اخیر می‌شود ولی در کشورهای دیگر و رادیوهای دیگر این سبک از برنامه‌سازی از جنگ جهانی دوم مرسوم شده است. خاستگاه این مدل برنامه‌سازی کشورهای آلمان و انگلیس هستند که در حین جنگ جهانی دوم اتفاقات و رویدادهای جنگ را همزمان روایت می‌کردند. یعنی خبرنگاران و گزارشگرانی که در میدان نبرد بودند، با افراد مختلف گفت‌وگو می‌کردند، افکت‌های واقعی در این گزارش‌ها وجود داشت و مستندهای رادیویی کم‌کم به یکی از سرمایه‌های تاریخ معاصر جهان تبدیل شدند.

آنا: در کشور ما چطور، مستند رادیویی در ایران چند سال دارد؟

اسدی: در کشور ما هم تقریبا همینطور است و بهترین آثار مستند رادیویی در سال های دفاع مقدس ساخته شد. مستندهای جذاب و پرکششی که اتفاقاً در حال حاضر منتخب آن‌ها با عنوان «رادیو جبهه»، از شبکه رادیویی مستند در حال پخش است.

آنا: راه‌اندازی شبکه رادیویی مجزا یا کانالی اختصاصی برای مستندهای رادیویی، می‌تواند به رشد تولید و پخش مستندهای رادیویی با کیفیت منجر شود؟

اسدی: قطعا همینطور است به فضای رشد مستند رادیویی کمک زیادی می‌کند. اصلا همین که رادیو فصلی مستند در این مدت کلید خورده اتفاق خوبی است و باعث می‌شود که این ژانر به اندازه‌ای که باید دیده و جدی گرفته شود. در نتیجه برنامه‌سازان رادیو که در این زمینه تلاش می‌کنند هم با انگیزه بیشتر در این حوزه فعالیت می‌کنند.

آنا: معاونت صدا همزمان با راه‌اندازی این شبکه، جشنواره ملی مستند رادیویی را هم در پیش دارد، چقدر می‌توان به خروجی این جشنواره و موارد مشابه آن امیدوار بود؟

اسدی: من به عنوان برنامه‌ساز رادیویی که بیش از بیست ساله در این رسانه فعال هستم، در اولین جشنواره رادیو اواسط دهه هفتاد، به عنوان یک مستندساز شرکت کردم و اولین جایزه جشنواره را گرفتم. مستندی که در آن سال ساختم در مورد سوژه دلارهای تقلبی بود که با ابزارهای قدیمی آن دوران ساخته شد. پس می‌توان به خروجی این جشنواره‌ها امیدوار بود. ما به دنبال این هستیم که اتفاق منجر به تأسیس باشگاه مستند رادیویی شود و در کنار آن به آنتن رادیو مستند هم برسیم و دوستان باسوادتر و جوان‌تر از من که می‌توانند در این راه به ما کمک کنند، به مجموعه بپیوندند. چون احساس می‌کنم مردم هم این مدل گزارش‌ها را دوست دارند، به این دلیل که نوع برنامه‌سازی آن بسیار به واقعیت نزدیک است.

بیشتر بخوانید:
تعیین مرز «رادیو» برای پرداختن به گرانی و مشکلات مردم

فیلمی دیدنی در ستایش رسانه مقاومت

جواد انصافی در «پرنیان صدا» از فعالیت‌های هنری‌اش می‌گوید

لحن و صدای گوینده رادیو باید امیدبخش باشد

رادیو دانشگاهی عمومی با زبان شیرین است

آنا: شما چقدر امیدوارید که مردم از این ایده استقبال کنند و برای ساخت آثار مستند پیشقدم شوند و مشارکت کنند؟

اسدی: این گونه از برنامه‌سازی به ذائقه و نگاه مردم نزدیک است و ما در حال حاضر هم حجم زیادی از آثار مستند داریم که مردم تولید کردند و از طریق درگاه‌های مجازی برای ما می‌فرستند و پخش می‌کنیم. ولی چون گونه‌ایست که کمتر استفاده شده، مخاطب عام هنوز مقداری با آن غریبه است و زمان می‌برد با فضای کلی‌اش آشنا شود. مثل شبکه مستند سیما که احتمالاً آن نیز در اوایل کار چنین روالی را از سر گذارند اما امروز جا افتاده است. در حقیقت خواست مجموعه رادیو و معاونت صدا این است که مستند رادیویی برجسته شود و در اولویت قرار بگیرد، من هم امیدوارم این اتفاق بیافتد و مردم نیز ارتباط خوبی با آن برقرار کنند.

آنا: شما پیش از انتخاب به عنوان مدیر رادیو مستند، مدیر رادیو بهاران برای ایام نوروز و رادیو انقلاب برای دهه فجر هم بودید. شما مدیر ثابت رادیوهای فصلی هستید؟!

اسدی: اینطور نبوده که من به طور ثابت برای مدیریت در رادیوهای فصلی انتخاب شوم و فقط این چهار رادیو اخیر این شرایط به وجود آمده است. خب این ماجرا هم دستور معاون صدا بوده و قبول کردیم. اساسا من برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون هستم، عنوان شغلی‌ام هم تهیه‌کننده است، اما کارهای ستادی هم انجام می‌دهم، اگرچه دوستان لایغ‌تر از من هم برای انجام این امور زیاد هستند.

آنا: رادیوهای فصلی در این مدت بازخوردهای مثبت و منفی زیادی داشته، شما خودتان کدام یکی از این رادیوها را بیشتردوست داستید؟

اسدی: من رادیو بهاران را بسیار دوست داشتم چون خیلی با مردم نفس به نفس بودیم. برنامه‌های طولانی مدت داشتیم و آمار مخاطبان هم خیلی خوب بود. فکر می‌کنم جزو چهار، پنج رادیو اول در ایام نوروز بودیم با اینکه ۱۵ روز بیشتر نبودیم اما بازخوردهای خوبی گرفتیم. رادیو انقلاب هم در یک ماهی که روی آنتن بود تجربه بسیار خوبی بود، امیدوارم برای رادیو مستند هم اتفاقات خوبی بیافتد، چون واقعا تدارک خوبی دیده شده.

آنا: چه مقدار از این تدارک خوب به آرشیو و برنامه‌های قدیمی رادیو مربوط می‌شود؟

اسدی: گنج آرشیو برای ما بسیار ارزشمند است و از آن استفاده می‌کنیم. در دو ماه اخیر ۵۰۶ عنوان مستند رادیویی را برای پخش در رادیو مستند انتخاب کردیم، که برخی از این عناوین بیش از یک اثر هستند.

آنا: در این مستندها آثار شاخص از هنرمندان مطرح هم وجود دارد؟

اسدی: بله، مثل چیزی که در حال حاضر در رادیو مستند پخش می‌کنیم که مربوط به سرگذشت موسیقی معاصر و به روایت مرحوم محمدرضا لطفی است. یعنی خود ایشان کار را پژوهش کردند، روایت کردند و گفت‌وگو گرفتند. اثر بی‌نظیری است که دیگر تکرار نمی‌شود. یا مستند «سرگذشت رادیو» اثر مهم و درخور توجه محمد مهاجر با صدای مهین نثری که آن نیز در حال پخش است و هردو با استقبال مخاطبان مواجه شده است. یکی دیگر از آثار بسیار زیبایی که هرروز از رادیو مستند پخش می‌شود، مستند روایی زندگی هوشنگ مرادی کرمانی است که بسیار شنیدنی و جذاب است، تا جایی که ما مشغول آماده سازی پادکست این مستند هستیم تا منتشر کنیم و مردم همه جا در پادگیرهای موجود در فضای مجازی آن را به اشتراک بگذارند. البته همه آنچه که در حال حاضر از رادیو مستند پخش می شود، همزمان از درگاه مجازی ما در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و مخاطبان می‌توانند آن‌ها را بشنوند و نظر بگذارند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/