ساخت نمونه‌های آزمایشگاهی نانودارو برای درمان سرطان پستان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی‌، آلودگی‌های محیطی و یا تعذیه ناسالم، سرطان تبدیل به یکی از شایع‌ترین بیماری‌های صعب‌العلاج در جوامع مختلف شده است. درمان‌های متفاوتی برای سرطان ابداع شده است که یکی از متداول‌ترین آنها شیمی درمانی است. متأسفانه داروهای به کار رفته در شیمی درمانی عوارض جانبی شدید مانند ریزش مو، مشکلات پوستی دارد که باعث آسیب‌های جدی روحی و جسمی به بیمار می‌شود.

دکتر حمید هاشمی مقدم در توضیح هدف دنبال شده در این طرح عنوان کرد: «با توجه به مشکلات بیان شده در درمان سرطان، بهترین روش برای حذف اثرات جانبی دارو، انتقال دارو به بافت هدف و جلوگیری از رسیدن آن به سایر بافت‌هاست. البته دارورسانی هدفمند نیز در مواردی باعث افزایش سرسام‌آور قیمت دارو و هزینه درمانی، افزایش سمیت و یا در مواردی کاهش عملکرد دارو می‌گردد که کاربرد تجاری گسترده آنها را با مشکل مواجه می‌کند. به همین دلیل در این تحقیق تلاش شده تا یک نانوحامل کاربردی ارزان و زیست سازگار برای داروی ضد سرطان پستان ساخته و مورد ارزیابی قرار گیرد».

به گفته این محقق، نتایج حاصله بیانگر کارایی بسیار بالای نانوداروی سنتز شده در درمان موش‌های سرطانی شده است. همچنین اندازه‌گیری دارو در بافت‌های مختلف، رسوب بسیار کم آن را در سایر بافت‌ها و تراکم آن را در تومور نشان می‌دهد. این مطلب باعث کاهش اثرات جانبی دارو بر بافت‌های سالم بدن است. از طرفی طبق بررسی‌ها، این دارو دارای سمیت حداقل است.

این نانودارو از جنس یک ماتریکس پلیمری است که روی هسته‌ای از نانوذرات مغناطیسی آهن تشکیل شده است. ساختار دارو به کمک طیف‌سنجی FTIR تأیید شده و ابعاد و خصوصیات سطحی آن به روش SEM ارزیابی شده است. لازم به توضیح است که در این پژوهش‌ها اثرات نانوداروی سنتز شده در تأخیر رشد تومور، زمان دو برابر شدن اندازه تومور، نسبت مهار و همچنین آسیب‌شناسی بافت (هیستوپاتولوژی) مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین توزیع دارو در بافت‌های مختلف موش‌های مبتلا به سرطان مورد آزمایش، به روش HPLC و جذب اتمی اندازه‌گیری شده است.

دکتر هاشمی مقدم در توضیح بیشتر در خصوص این نانودارو تصریح کرد: «برای ساخت این نانودارو از پلیمر (پلی دوپامین) که روی نانوذرات مغناطیسی آهن قرار گرفته است استفاده شده است. این پلیمر زیست سازگار و کم‌هزینه است و سمیت کمی دارد. البته باید توجه داشت که تنها زمانی می‌توان از ذرات مغناطیسی آهن استفاده کرد که ابعاد آنها در مقیاس نانو باشد چراکه در ابعاد بزرگتر بعد از پوشش‌دهی این ذرات، قدرت نفوذپذیری‌ در بافت‌های زیستی وجود نخواهد داشت. همچنین از آنجا که هدف اصلی این دارو برای درمان سرطان پستان است، به نظر می‌رسد بتوان با کمک لباس‌های دارای مگنت، نانوداروی مغناطیسی را به میزان بیشتری در بافت هدف جمع کرد».

این تحقیقات از تلاش‌های دکتر حمید هاشمی مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، سعید کاظمی باغسنگانی، مهدی جمیلی، دانشجویان کارشناسی ارشد این دانشگاه و دکتر سعید زواره، عضو هیئت دانشگاه دامغان حاصل شده است.