نشست «مهدویت و پویایی حیات» برگزار شد

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، هفتمین جلسه کارگاه آموزشی معارف مهدویت با عنوان «مهدویت و پویایی حیات» و با سخنرانی محمد علی مجد فقیهی، استادیار دانشگاه معارف اسلامی قم و با حضور ۴۰۰ نفر از اعضای هیئت‌علمی، استادان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری واحد الکترونیک به صورت مجازی برگزارشد.

مجد فقیهی پس از تبریک اعیاد شعبانیه و طلب برکات از خدای کریم برای همه انسانها به یمن ولادت برزگان عالم در ماه شعبان گفت: از رابطه مهدویت با پویایی حیات می‌توان در دو محور بحث کرد: محور اول رابطه مهدویت با پویایی حیات فردی که در دروان غیبت امام زمان(عج) مورد توجه قرار می‌گیرد به این معنا که در عصر غیبت باور مهدویت چقدر حیات انسان را پویا می‌کند؟

وی افزود: محور دوم رابطه مهدویت با پویایی حیات در عرصه حیات اجتماعی است که در زمان ظهور امام عصر (عج) اتفاق خواهد افتاد و معنای تعبیر قرآنی احیاء زمین پس از مرگ آن بر اساس حدیث امام معصوم پویایی حیات ساکنان زمین به سبب ظهور امام عصر است به‌طوری که پس از گذشت زمستان انسانیت شاهد بهار انسانیت در صحنه زمین خواهیم بود و براین اساس از امام زمان علیه السلام در زیارات با عباراتی مثل «ربیع الانام» (بهار مردمان) یاد می‌شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه معارف اسلامی در مقدمه مطالب خویش واژه «حیات» را شبیه واژگان دیگر مانند «وجود»، «علم» و «نور» از جهت روشن و بدیهی بودن معنای اولیه آن از یک سو و ناپیدا بودن کنه حقیقت آن از سوی دیگر دانست و با اشاره به اینکه دلیل سرگردانی بسیاری از انسان‌ها بدفهمی مسأله فلسفه اصلی حیات است، گفت: کسانی که فلسفه حیات را در همین زندگی محدود دنیا می‌جویند و آن را بستری برای حیات برتر نمی‌بینند، این‌ها دقیقا دچار سرگردانی هستند چون این زندگی حقیقت حیات نیست بلکه فرصت گاهی برای وصول به حقیقت حیات است چنان که خدا در آیه ۶۴ سوره عنکبوت سرای آخرت را سرای حَیَوان معرفی می‌کند بر این اساس حقیقت حیات را در این نشئه دنیا مشاهده نمی‌کنیم تا بخواهیم هدف حیات را در اینجا جستجو کنیم.

مجد فقیهی افزود: دعوت دین دعوت به زنده شدن و خروج از حیات خیالی و خسران به حیات واقعی و رستگاری و حرکت از حیات ایستا به حیات پویاست و این تغییر و تحول در نگاه، احساس و رفتار انسان، اصلی‌ترین رسالت دین است.

وی اضافه کرد: براین اساس مشاهد می‌شود که در فرهنگ دینی مفاهیمی همچون نابینایی، ناشنوایی، مرگ و حیات از سطح مادی و ظاهری به سطحی فراتر ارتقاء می‌یابد و در آیاتی مثل «فَإِنَّها لا تَعْمَی الْأَبْصارُ وَ لکِنْ تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتی‌ فِی الصُّدُورِ» (الحج : ۴۶) (همانا چشم‌ها کور نمی‌شود ولی دل‌هایی که در سینه‌هاست (از دیدن حقیقت) کور می‌شود (و روایاتی مثل خطبه ۲۳۰) که امام می‌فرماید: «زاهدان می‌بییند عده ای برای مرگ جسمی دوستانشان ماتم می‌گیرند ولی آنان برای مرگ دل‌های دوستانشان بیشتر ماتم می‌گیرند بازتاب یافته است به طوری که در قرآن و روایات علائم مرگ معنوی انسان مشخص شده: مثلا چشمش حقیقت را نبیند، گوشش حقیقیت را نشنود و قلبش برای خدا به تپش نیفتد.»

این استاد مهدویت پژوهی، چهار گونه از زندگی را در دنیا برای بشر در جریان دانست: اول زندگی ثروت گرایانه (که انسان ققط به سود مادی می‌اندیشد و با این معیار دچار غم یا شادی می‌شود و دیگران را نیز با این معیار می‌سنجد) دوم زندگی لذت گرایانه (که خوشی و لذت برای فرد اصل است و برای رسیدن به لذت از ثروت خود هم هزینه می‌کند. چنین فردی تلاش می کند انواع رنج‌ها را از خود دور کند چه با مخدرهای بیرونی و چه یا پناه بردن به برخی عرفان‌های کاذب که جنسی از آرامش و لذت را القاء می‌کنند).

مؤلف کتاب «نفی خشونت از اسلام» گونه سوم از زندگی را زندگی علم گرایانه دانست که برای فرد در زندگی دانش و فهمیدن اصل است و افزود: زندگی علم گرایانه هم می تواند مقدمه برای ورود به زندگی برتر و حیات پویا باشد و هم می تواند به حیات ایستا بیانجامد زیرا علم متعلق می‌خواهد یعنی چنین فردی با پاسخ به دو پرسش: چه علمی یاد بگیرد؟ و با چه هدفی یاد بگیرد؟ می‌تواند زندگی علم گرایانه را مثبت یا منفی قرار دهد.

وی با اشاره به ایستا بودن زندگی‌های نوع اول و دوم به دلیل اینکه ثروت و لذت مقصد حیات نیستند گفت: در این نوع زندگیها حرکت افراد مثل حرکت دورانی است که انسان حرکت می کند ولی در جای اول خودش هست و خیری نصیبش نشده است.

این پژوهشگر حوزه مهدویت، زندگی معنویت گرایانه را گونه چهارم از زندگی دانست که فرد نگاهش از مادیات فراتر می رود و تلاش می کند ثروت، لذت و علم را در جهت تحکیم شخصیت انسانی و رساندن خویش به غرض آفرینش به حرکت در آورد و گفت: «زندگی معنویت گرایانه سر ناسازگاری با ثروت و لذت ندارد بلکه لذتها و سودهای مادی در شکلی جهت‌دار و مثبت تأمین است و در عین حال لذت‌ها و سودهای فرامادی و غیر قابل توصیف همراه با آرامش و طمأنینه‌ای زائدالوصف وجود دارد».

مجد فقیهی با اشاره به عبارت «وَ هُوَ فِی مُهْلَةٍ مِنَ اللَّهِ یَهْوِی مَعَ الْغَافِلِینَ وَ یَغْدُو مَعَ الْمُذْنِبِینَ بِلَا سَبِیلٍ قَاصِدٍ وَ لَا إِمَامٍ قَائِدٍ» از خطبه ۱۵۳ نهج البلاغه (فرد غافل در فرصتی که خدا به او در این جهان داده است همراهی با بی خبران را دوست دارد و با گناهکاران همنشین است برای او راهی که به مقصدش رساند نیست و راهنمایی که هدایتش کند وجود ندارد) بر ضرورت وجود امام در زندگی پویا و شناسایی امام حق تأکید کرد و گفت: در زندگی معنویت گرا که با اعتقاد به امام زمان علیه السلام گره خورده فرد با مدیریت علم، ثروت و لذت فراتر از نگاه مادی، به یک آرامش و طمأنینه میرسد که در قرآن با تعبیر «أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون» توصیف می شود و بشر امروز با وجود پیشرفت علمی و عقلی نسبت به گذشته هنوز هم عاجز از این است که مقام «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون» را به ارمغان آورد و «نهاد نا آرام» بحران امروز جهان است زیرا بیشتر انسانها از معنویت، از خدا و از دین میگریزند چنان که امام علی (ع) ضمن حدیثی می فرماید: «مُفَارَقَةُ الدِّینِ‌ مُفَارَقَةُ الْأَمْن» کسی که از دین جدا شود از آرامش و امنیت دور گشته است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه معارف اسلامی به تشریح سه مورد از از مبانی زندگی معنویت گرایانه یعنی رشد عقلی، رشد علمی و توسعه ظرفیت روحی و اخلاقی پرداخت و با ارائه شواهدی مانند سخن امام رضا(ع) به ابن سکیت که حجت را بر مردم عقل دانستند که انسان به واسطه عقل، امام راستگو را از امام دروغگو تشخیص می‌دهد بر جایگاه محوری رشد عقلانی در آموزه‌های قران و روایات تأکید کرد.
ایشان در شرح «توسعه ظرفیت روحی و اخلاقی» گفت: تمام اخلاق در یک کلمه است و آن ظرفیت است؛ کسی که ظلم می کند ظرفیت پذیرش عدالت را ندارد و آن کس که خشونت می ورزد ظرفیت محبت را ندارد. در سایه زندگی معنویت گرا و در پرتو مکتب اهل بیت علیهم السلام به تدریج ظرفیت روحی انسان بالا می‌رود. نمونه بارز آن جوانمردیها و رفتارهای پسندیده و کارهای خیری است که دلدادگان امام حسین علیه اسلام درزیارت اربعین انجام می‌دهند.

مجد فقهی با تأکید بر نیاز به امام معصوم به عنوان راهبر و راهنما به آن مقصد نهایی در جهت نائل شدن به سطوح مختلفی از رشد در زندگی معنویت گرا شواهد متعددی ارائه کردند؛ مانند کلام امام صادق علیه السلام به مردی که از خدا بهشت را طلب می کرد که فرمود: همین که شما اقرار به امامت ما دارید در حقیقیت در بهشت هستید و از خدا بخواهید این جایگاه از شما سلب نشود.

وی افزود: این حدیث خیلی حرف دارد یعنی اقرار به امامت امام عصر عج الله فرجه الشریف در حقیقت بهشت دنیا است همان بهشتی که سرای پویایی حیات، منزلگاه رشد، آرامش و نشاط انسان است.

مؤلف کتاب آشنایی با صحیفه سجادیه در تکمیل مطالب خویش با اشاره به اظهارات برخی اصحاب ائمه در هنگام شهادت امام زمانشان و از جمله شهدای کربلا در رزو عاشورا گفت: در واقعه عاشورا معرفت یاران سید الشهدا علیه السلام به امام زمانشان مانند اکسیری بود که تمام زندگی دنیا با این عرض و طولش را از چشم آنها انداخت، دیگر نگاهی به آن نداشتند و نگران چیزی در آن نبودند و تمام جملات آنان در شب عاشورا در یک جمله جمع می شد: «مگر بدون حسین زندگی وجود دارد» «زندگی بدون حسین معنا و مفهوم ندارد»

وی برای تکمیل بحث به آیات و روایاتی که افراد مؤمن عارف به خدا و عارف به پیامبر و امام زمان را هرچند در بستر وفات کنند شهید دانسته، اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه شهدا را خدا زنده دانسته است پس کلید حیات واقعی معرفت امام معصوم در هر زمان است.

این استاد دانشگاه در ضمن تشریح عبارت «نَحْنُ أَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ ...َ عَدُوُّنَا أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ ...فَکَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ مَعَنَا وَ هُوَ مُتَعَلِّقٌ‌ بِفُرُوعِ‌ غَیْرِنَا» از امام صادق علیه السلام گفت: حیات معنوی زمانی بارور می شود که از قرارداد شیعه بودن به شیعه بودن واقعی حرکت کنیم.

مجد فقیهی در پایان برای تحلیل نهایی از بحث و جمع بندی مطالب گفت: رابطه امام با حیات و پویایی آن مستلزم سه شناخت است، به عبارت دیگر برای اینکه باورمان در مهدویت بارور شود و از زندگی پویا برخوردار شویم به سه شناخت نیاز داریم: ۱. ضرورت شناخت امام در نظام تکوین ۲. ضرورت شناخت امام در نظام تشریع ۳.ضرورت شناخت امام در نظام تربیت.

انتهای پیام/۴۱۶۷/