دوران امامت دهمین اختر تابناک ولایت چگونه گذشت؟/ تلاش امام هادی(ع) برای آمادگی شیعیان در عصر انتظار

به گزارش خبرنگار حوزه دین و آیین گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، علی بن محمد مشهور به امام هادی (امام علی‌النقی) دهمین امام شیعیان و فرزند امام جواد(ع) است. کنیه ایشان ابوالحسن و القاب معروف‌شان هادی، نقی، نجیب و... است. لقب هادی از آن رو به ایشان نسبت داده شده که در عصر خود بهترین راهنما و هدایت‌کننده مردم بوده‌اند. امام هادی(ع) و فرزندش امام حسن عسکری(ع) در منطقه‌ای به‌نام عسکر ساکن بودند؛ به همین علت شیعیان آن بزرگواران را امامین عسکریین می‌خوانند. امام دهم شیعیان(ع) همسری به‌نام سوسن یا سلیل داشته‌اند. ابومحمد حسن(ع) (یازدهمین امام شیعیان)، حسین، سید محمد (یک سال قبل از پدر بزرگوارشان فوت کردند)، جعفر و عایشه از فرزندان این امام معصوم هستند.

زندگی سخت در عصر حاکمان عباسی

امام هادی(ع) در سال ۲۲۰ هجری قمری در مدینه به امامت رسیدند. ایشان پس از پدر بزرگوارشان در سن هشت سالگی به مقام امامت رسیدند. امامت امام هادی(ع) ۳۳ سال (از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ هجری قمری) به طول انجامید که بیشتر سال‌های عمر خود را تحت نظارت حاکمان عباسی گذراندند. دوران حیات امام نقی (ع) مصادف با خلافت ۶ خلیفه عباسی بود که به سیره پیشینیان خود دست به خصومت و دشمنی با امام معصوم و تنگ کردن عرصه بر آن حضرت زدند. آن حضرت ۱۳ سال اول امامت خود را در مدینه سپری کردند. تا این‌که خلیفه وقت، متوکل به دلیل هراسی که از نفوذ و محبوبیت امام(ع) در جامعه داشت ایشان را از مدینه به سامرا فرا خواندند تا ایشان را تحت نظر بگیرد. وی به‌طور مرتب دستور تفتیش منزل ایشان را صادر می‌کرد و تمام دیدارها و رفت‌وآمدها توسط نیروهای حکومتی کنترل می‌شد. متوکل جو بسیار خفقان‌آمیزی را بر جامعه حکمفرما کرده بود و سختگیری و فشار زیادی را بر شیعیان اعمال می‌کرد.

نامه‌نگاری؛ تنها راه ارتباطی امام با شیعیان

امام هادی(ع) حتی با شرایط سخت حکومتی، هرگز شیعیان را به حال خود واگذار نکردند. با اینکه زندگی با اعمال محدودیت‌ها توسط خلفای عباسی بر آن حضرت سخت می‌گذشت اما به اذن و یاری خداوند در هر فرصتی سعی بر انتقال معارف والای دین داشتند و از طریق نامه‌نگاری با شیعیان در ارتباط بودند. محمد بن داود قمی و محمد طلحی از قم و شهرهای اطراف آن، خمس، هدایا و پرسش‌های مردم را به ایشان می‌رساندند.

آگاهی به مردم از راه‌های گوناگون، آشکار کردن منصب امامت و مقام علمی خود در طی سخنان خویش و تبیین عدم مشروعیت حکومت بنی‌عباس از مهم‌ترین فعالیت‌های امام هادی(ع) بوده است. یکی دیگر از محورهای فعالیت امام، آماده کردن مردم و شیعیان در خصوص غیبت حضرت مهدی(ع) بود. البته ایشان با نهایت احتیاط و جلوگیری از حساس شدن حکومت، این موضوع را به‌طور سربسته در ضمن سخنان خویش می‌فرمودند.

میراث گرانقدر دهمین اختر تابناک امامت

در منابع روایی شیعه همچون کتب اربعه، بحارالانوار، تحف العقول، مصباح المتهجد، الاحتجاج و تفسیر عیاشی احادیثی از امام هادی(ع) وجود دارد. رساله‌ای از امام هادی(ع) درباره جبر و اختیار نیز بر جای مانده است. در این رساله، حدیث «لا جبر و لا تفویض بل امر بین الأمرین»، بر اساس آیات قرآن، تبیین شده و مبانی کلامی شیعه در مسئله جبر ارائه شده است.

از امام هادی(ع) دعاها و زیارت‌نامه‌هایی برجای مانده است که از مشهورترین آن‌ها زیارت جامعه کبیره است که از زیارت‌نامه‌های مهم شیعیان محسوب می‌شود. این زیارت‌نامه در پاسخ به درخواست یکی از شیعیان صادر شده است. مضمون آن باورهای شیعه درباره امامت، مقام ائمه اطهار(ع) و وظایف شیعیان در مقابل این بزرگواران است. از دیگر زیارات بر جای مانده از امام هادی(ع)، زیارت غدیریه است که در آن هم خصوصیات و ویژگی‌های حضرت علی(ع) و هم حادثه غدیر ذکر شده است.

بیشتر بخوانید:

• «پیشوای دهم»؛ ویژه شهادت امام هادی(ع) در رادیو فرهنگ


• مجموعه‌ای از حرم‌های شریف را در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) می‌بینیم/ شهدا برای ما واسطه فیض هستند


• شب‌ بیست و یکم ماه رمضان هیئت کجا برویم؟ /۱۵ پیشنهاد برای مراسم شب قدر و عزاداری شهادت حضرت امیرالمومنین(ع)


• شهادت امام حسن عسکری(ع) و آغاز امامت حضرت ولی عصر (عج) در قاب تلویزیون

چند حدیث گهربار از امام نقی(ع)

«الدُّنْیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ؛ دنیا همانند بازاری است که عده‌ای در آن سود می‌برند و عده‌ای دیگر ضرر و خسارت متحمل می‌شوند»

«النّاسُ فِی الدُّنْیا بِالاْمْوالِ وَ فِی الآخِرَةِ بِالاْعْمالِ؛ مردم در دنیا به‌وسیله ثروت و تجملات شهرت می‌یابند ولی در آخرت به وسیله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد»

«مَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کثُرَ السّاخِطُونَ عَلَیهِ؛ هر که از خود راضی باشد بدگویان او زیاد خواهند شد»

«اِنّ اللّهَ جَعَلَ الدّنیا دارَ بَلْوی وَالآخِرَةَ دارَ عُقْبی، وَ جَعَلَ بَلْوی الدّنیا لِثوابِ الاْخِرَةِ سَبَباً وَ ثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ بَلْوَی الدّنیا عِوَضا؛ همانا خداوند، دنیا را جایگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد؛ و آخرت را جایگاه نتیجه‌گیری زحمات، پس بلاها و زحمات و سختی‌های دنیا را وسیله رسیدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنیا را در آخرت عطا می‌فرماید»

«الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طلب الْعِلْمِ، داعٍ إلیَ الْغَمْطِ وَالْجَهْلِ؛ خودبینی و غرور، انسان را از تحصیل علوم باز می‌دارد و به سمت حقارت و نادانی می‌کشاند»

شهادت دهمین امام شیعیان

امام هادی(ع) در سال ۲۵۴ هجری قمری در شهر سامرا به شهادت رسیدند. در مورد شهادت و قاتل ایشان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی معتمد عباسی را قاتل آن حضرت می‌دانند؛ و به عقیده برخی دیگر معتز عباسی، فرمان قتل آن بزرگوار را صادر و معتمد آن را اجرا کرد. پس از شهادت، امام حسن عسکری(ع) بر پیکر مطهر پدر خویش نماز خواندند و پس از تشییع جنازه، ایشان را در منزل خویش به خاک سپردند. محل دفن امام هادی(ع) و فرزندشان امام حسن عسکری(ع) در سامرا به حرم عسکریین شناخته می‌شود.

انتهای پیام/۱۱۰/پ