اثری جذاب و خوش‌ساخت برای اثبات اینکه «پهلوانان نمی‌میرند»/ سریالی که پای حسن فتحی را به ساخت آثار تاریخی باز کرد

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، این روزها بازار تماشای سریال در سرتاسر جهان داغ است و پس از اینکه قسمت جدید هر سریالی منتشر می‌شود، سیل واکنش‌ها نسبت به بخش‌های مختلف آن، مثل روند قصه، بازی بازیگران، سکانس خاص آن قسمت و... آغاز می‌شود. این حجم از توجه نسبت به سریال‌ها، باعث شده که بسیاری از فیلم‌سازان مطرح (هم در ایران و هم در خارج از کشور) برای مدت زمان محدودی هم شده، از فضای سینما فاصله بگیرند و به سریال‌سازی روی بیاورند.

واکنش جمعی به سریال‌های در حال پخش اگر در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر به یک حرکت اجتماعی در جهان تبدیل شده، در کشور ما سابقه بیشتری دارد. از سال‌های پایانی دهه شصت تا ابتدای دهه هشتاد بسیاری از سریال‌های تلویزیونی بودند که از شبکه‌های سیما پخش شدند و فراتر از یک اثر نمایشی، خودشان را به بطن جامعه و اصطلاحاً «کف خیابان» کشاندند.

در سلسله گزارش‌های «یادگار جعبه جادو» که به صورت هفتگی در گروه فرهنگ خبرگزاری آنا منتشر می‌شود، نگاهی می‌اندازیم به آثاری که در این دسته قرار می‌گیرند و در زمان پخش در جذب تماشاگر بسیار موفق بودند.

برای ثبت در تاریخ

در میان سریال‌های محبوب سیما، آثار تاریخی جایگاه ویژه‌ای دارند، آثاری که باتوجه به دردسرهای تولیدشان، تعداد آنها به نسبت سریال‌های رئال و امروزی کمتر است، اما همان تعداد کم هم چون با وسواس زیادی ساخته شدند، غالبا در میان آثار محبوب رسانه ملی قرار گرفتند. یکی از این سریال‌های تاریخی و خوش‌ساخت «پهلوانان نمی‌میرند» است، سریالی به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی حسن بشکوفه که سال ۱۳۷۶ و در قالب اثری ۲۵ قسمتی از طریق شبکه دوم سیما به روی آنتن می‌رفت.

«پهلوانان نمی‌میرند» ششمین سریال کارنامه هنری حسن فتحی در مقام کارگردان و اولین اثر او با تم تاریخی بود. این سریال داستانی جنایی در دوران قاجار را روایت می‌کرد، دورانی که هنوز رسم و رسوم پهلوانی زنده بود و جوان‌ها رویای کباده‌کشی در گودهای زورخانه‌ای را داشتند. قصه اصلی این اثر حول قتل‌های مشکوکی می‌چرخید که گریبان پهلوانان نامی شهر را گرفته بود و از قسمت‌های میانی سریال دست قاتلین برای شخصیت‌های اصلی داستان تک به تک رو می‌شد. «پهلوانان نمی‌میرند» ویژگی‌های زیادی برای دیده شدن داشت، ویژگی‌هایی که شاید حتی یکی از آنها نیز برای اینکه سریالی مورد اقبال مخاطبان قرار بگیرد کافی بود.

اولین نکته تم تاریخی و جذاب این اثر بود. در دورانی که بیشتر سریال‌ها، آثاری آپارتمانی و رئال بودند، فتحی به سراغ داستانی تاریخی رفت، ریسکی که جواب داد و استقبال خوب مردم از آن فتح بابی شد تا این کارگردان باز هم دل به دریا بزند و سریال‌ها و فلیم‌های تاریخی بسازد و به این ترتیب سریال‌های خوش ساختی همچون «روشن‌تر از خاموشی»، «شب دهم» و «مدار صفر درجه» برای تلویزیون و «شهرزاد» و «جیران» برای شبکه نمایش خانگی در دست ساخت قرار گرفتند و به نمایش درآمدند. البته مورد آخر به دلیل حواشی مختلفی که دارد هنوز به نمایش درنیامده و احتمالا در پایان بهمن ماه، شاهد پخش آن خواهیم بود.

بیشتر بخوانید:

«آرایشگاه زیبا»؛ حکایت عاشقی پردردسر «آقا اسد»
راهزنان خشن اما دوست‌داشتنی «روزی روزگاری» چگونه ستاره‌های تلویزیون شدند؟
«شهریار»؛ قصه پرحاشیه شاعری که عاشق بود
«شب دهم» ماندگارترین سریال مناسبتی تلویزیون
تقابل «پدرسالار» مقتدر و عروس طغیانگر در جعبه جادو
خاطره بازی با «پس از باران» ۲۰ سال بعد از پخش
«زیر آسمان شهر» آغاز محبوبیت مهران غفوریان در تلویزیون
قصه‌گویی به سبک شرقی در «هزاردستان» علی حاتمی
قصه‌های مسافران و رانندگان به روایت «آژانس دوستی»

چه کسی پهلوان من را کشت؟!

دومین ویژگی مثبت سریال «پهلوانان نمی‌میرند» قصه گیرای آن بود. در دهه هفتاد، مدیران تلویزیون وسواس جالبی روی قصه‌ها داشتند و تنوع ژانر یکی از نکات مثبت آن دوران رسانه ملی است. در آن زمان سریال‌های نود شبی کمدی، آثار پلیسی، داستان‌های تاریخی، طنزهای آیتمی، سریال‌های بیوگرافیک و... از شبکه‌های مختلف سیما پخش می‌شد و اینطور نبود که شما به طور همزمان سریال‌هایی را تماشا کنید که رنگ و بویی شبیه به هم دارند و اکثرا با داستان‌هایی درام و خرده روایت‌هایی متفاوت به نمایش دربیایند. با توجه به همین مسئله می‌توان قصه این سریال حسن فتحی را یکی از جذاب‌ترین قصه‌های آثار نمایشی در تلویزیون دانست. اثری که باوجود تاریخی بودن، اما صرفا روایتگر یک دوران تاریخی نبود و در دل جغرافیای آن، داستانی جنایی و معمایی را روایت می‌کرد، داستانی که از همان قسمت اول قلابش را به گوشه ذهن تماشاگر می‌انداخت و شبیه به قصه‌های پلیسی آگاتا کریستی، مخاطب قدم به قدم برای حل معما گام برمی‌داشت. قصه این فیلم حاصل تلاش حسن فتحی و همسرش اعظم بروجردی است و داستانی که این زوج هنرمند به روی کاغذ آوردند، با کارگردانی اصولی و استاندارد فتحی به یکی از آثار ماندگار تلویزیون بدل شد.

سومین ویژگی مثبت این سریال گروه خوب بازیگرانش بود، با نگاهی به تیتراژ خاطره‌انگیز این سریال می‌توان دید که بسیاری از بزرگان سینما، تئاتر و تلویزیون ایران در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. بازیگرانی که بسیاری از آنها نامشان برای اعتبار بخشیدن به یک اثر کافی است و در کنار هم قرار گرفتنشان، وزن و جایگاه یک سریال تلویزیونی را بیش از پیش بالا می‌برد. جمشید مشایخی، هادی مرزبان، فخری خوروش، جهانگیر فروهر و... از بازیگران قدیمی و اسم و رسم‌دار این سریال بودند و کتایون ریاحی، عبدالرضا اکبری، علی اوسیوند، فریماه فرجامی، محمد حاتمی، حمیرا ریاضی و... نیز جوانانی بودند که نقش‌هایی کلیدی در این مجموعه داشتند و قرار گرفتنشان در کنار نام‌های بزرگ هنرهای نمایشی، برای آنها نیز انگیزه‌ای مضاعف شد تا یکی از بهترین بازی‌هایشان را به نمایش بگذارند. به جز این ستارگان با سابقه و جوان، گروهی از حرفه‌ای ترین بازیگران تلویزیون در دهه هفتاد نیز در مقابل دوربین فتحی ایستادند، نام‌های آشنایی همچون رضا فیاضی، عنایت بخشی، آتش تقی‌پور، حسین خانی‌بیک، فخرالدین صدیق شریف، حمید مظفری، جعفر بزرگی، داوود فتحعلی بیگی و... دیگر هنرپیشه‌هایی بودند که فرصت بازی در این سریال به آنها داده شد و همگی در شکلگیری این خاطره جمعی برای مخاطبان میلیونی رسانه ملی، نقشی اساسی ایفا کردند.

بیشتر بخوانید:

«خانه سبز»؛ خانه رویایی چند نسل مردم ایران
«مردان آنجلس» سریالی که مهتاب کرامتی را به سیما و سینما معرفی کرد
پوست‌اندازی جامعه ایرانی به روایت «در پناه تو»
«خونه مادربزرگه» هزار خاطره داره!
«در چشم باد»؛ حماسه «ایرانی» در ۳ مقطع تاریخی
همسفر با نرون، حسن کچل و رابین‌هود در «قطار ابدی»
همراه با «یوزارسیف» از انتهای پاه تا عزیزی مصر
سراب «خط قرمز» به امید رسیدن به هوای تازه‌تر
تماشای زندگی آدم‌هایی شبیه به ما در «خانه ما»

تنها صداست که می‌ماند...

در آن دوران بیشتر سریال‌های تلویزیون به صورت دوبله پخش می‌شد و کمتر آثاری تولید می‌شد که با صدای بازیگران سر صحنه ساخته شود.«پهلوانان نمی‌میرند» نیز با همین فرمول ساخته شد و برای دوبله نقش‌های مختلف آن، گروهی از بهترین دوبلورهای کشورمان هنرنمایی کردند. از منوچهر اسماعیلی گرفته که صداپیشگی دو نقش مهم یعنی «پهلوان خلیل» و «پهلوان جواد» را برعهده داشت تا بهرام زند، منوچر والی‌زاده، خسرو خسروشاهی، ناصر ممدوح، ژرژ پطروسی، سیامک اطلسی، امیرهوشنگ زند و منوچهر نوذری. اگرچه در این میان بازیگرانی مثل رضا فیاضی، فخرالدین صدیق شریف، ولی الله مومنی، بیوک میرزایی و عنایت بخشی هم بودند که خود وظیفه دوبله نقش‌هایشان را برعهده داشتند و با صدای خودشان در این اثر حضور داشتند.

موسیقی جذاب و گوشنواز سریال «پهلوانان نمی‌میرند» نیز یکی دیگر از برگ برنده‌های این اثر است. مرحوم بابک بیات به عنوان آهنگساز در این پروژه حضور پررنگی داشته و هم در زمینه ساخت موسیقی متن، هم تیتراژهای ابتدایی و انتهایی عملکرد قابل قبولی از خود به نمایش گذاشته است. موسیقی تیتراژ پایانی این مجموعه، با وجود اینکه با یکی از اشعار سنگین و پرمفهوم مولانا ساخته شد، اما مورد اقبال عمومی قرار گرفت و نام محمد اصفهانی را که آن سال‌ها با چند موسیقی تیتراژ در حال مشهور شدن بود، بیش از پیش سر زبان‌ها انداخت. اصفهانی چند ماه بعد از پخش این سریال، نخستین آلبوم رسمی‌اش را به بازار فرستاد و از خواننده‌ای که صرفا تیتراژ سریال‌های تلویزیونی را می‌خواند، به یکی از هنرمندان درجه یک موسیقی پاپ در کشورمان بدل شد.

در ادامه تیتراژ پایانی سریال «پهلوانان نمی‌میرند» را با صدای محمد اصفهانی ببینید و بشنوید.

انتهای پیام/۴۱۷۳/