کابوسی به نام خودکشی دانش‌آموزی/ اولیای مدرسه در مورد خودکشی محمد پارسا چقدر مسوول بودند؟

سارا امیری، گروه اجتماعی- خودکشی محمدپارسا یلی نژاد، دانش آموز دوره اول متوسطه کرمانشاهی، در اولین روز همین هفته، نمونه‌ای از خودکشی دانش آموزان در مدارس است که متاسفانه منجر به مرگ او شد.

به گفته مسئولان آموزش و پرورش استان، محمد پارسا ساعت 9 صبح برای استفاده از سرویس بهداشتی از کلاس خارج می‌شود که قبل از آغاز زنگ تفریح اول و در ساعت 9:53 دانش آموز دیگری متوجه جسد محمدپارسا در سرویس بهداشتی می‌شود که مسئولان سریعا با اورژانس تماس می‌گیرند و نیروهای امدادی بلافاصله در ساعت 9:56 بر بالینش حاضر می شوند اما متوجه می‌شوند که دانش آموز خیلی پیشتر از حضور آنها جان خود را از دست داده است.

پس از انتشار این خبر در رسانه‌ها مسئولان مدرسه سریعا علت خودکشی را اختلافات خانوادگی اعلام کردند و با انتشار کارنامه درخشان محمد پارسا سعی بر این داشتند که بگویند او دانش آموزی مودب، درس خوان و منضبطی بوده و علت خودکشی ارتباطی با مدرسه و مشکل با مسئولان ندارد اما جای سوال دارد، چرا معلم نباید متوجه عدم بازگشت طولانی مدت دانش آموز به کلاس شود و از‌ آنجایی که فردی که قصد خودکشی دارد دچار علائم روحی و روانی می‌شود چرا معلمان و اولیای مدرسه متوجه تغییر رفتار و عدم حضور این دانش آموز منضبط نشده‌اند.

علی زرافشان، معاون متوسطه وزارت آموزش و پرورش پس از انتشار اعلام کرد: دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش مسئول پیگیری دلایل و انگیزه دانش آموزان برای خودکشی است. وی افزود: این بحث در شورای معاونان وزارتخانه به طور جدی مطرح شده و دفتر آسیب‌های اجتماعی پیگیرانه این موضوع را دنبال می‌کند.

هرچند علت خودکشی محمدپارسا اختلافات خانوادگی اعلام شد، اما این مساله نمی‌تواند مسوولیت اولیای مدرسه برای تشخیص مشکلات روحی و روانی دانش‌آموزان و پیگیری آن را کم‌رنگ کند.

شناخت علائم هشدار دهنده خودکشی

دکتر سید کاظم ملکوتی، روانپزشک در گفت‌و‌گو با آنا برای بررسی علت‌های خودکشی دانش آموزان و اینکه چرا این افراد مدرسه را به عنوان محل خودکشی انتخاب می‌کنند، می‌گوید: دانش آموزانی که قصد خودکشی دارند دچار علائمی مانند گوشه‌گیری، پرخاشگری، افت تحصیلی، بی‌حوصلگی، بیقراری، فقدان حمایت و غیره می‌شوند که تشخیص این علائم برای اولیا و مسئولان مدرسه بسیار راحت است. تشخیص به موقع و ارائه مشاوره به این کودکان می‌تواند در جلوگیری از بروز خودکشی نقش بسزایی داشته باشد.

خودکشی در دختران شایع‌تر است

این روانپزشک با بیان اینکه خودکشی در میان دانش آموزان دختر شایع‌تر از پسران است، افزود: مسائل درسی، فرهنگی و ارتباط با جنس مخالف از شایع‌ترین علل خودکشی در میان دختران است که این مسائل موجب اختلاف بین نسل‌ها می‌شود که در نهایت یا والدین درک مناسبی از شرایط فرزندشان نخواهند داشت و یا فرزند نمی‌تواند شرایط خانوادگی و اعتقادی خانواده را درک کند.

وی در ادامه ابتلا به افسردگی، سوء مصرف مواد و اختلافات خانوادگی را از سایر علل گرایش جوانان و نوجوانان به خودکشی دانست و گفت: نوجوانان و جوانان در ابتدا مصرف قرص‌های اعصاب را که در هر خانواده‌ای موجود است، به عنوان راهی برای خودکشی انتخاب می‌کنند.

چرا مدرسه؟

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، افزود: انتخاب محل و روش خودکشی به قصد فردی که می‌خواهد اقدام به خودکشی کند بستگی دارد، افرادی که می‌خواهند خودکشی آنها منجر به مرگ شود از روش‌هایی که خطر مرگ در آن بیشتر است، استفاده می‌کنند، برای مثال در غرب کشور روش‌هایی مانند خودسوزی که احتمال مرگ در آن بسیار زیاد است شایع‌تر است.

فضای مدارس باید شاد باشد

وی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا مبنی بر اینکه چرا اغلب دانش آموزان مدرسه را به عنوان محل خودکشی انتخاب کرده‌اند، گفت: شاید به این دلیل باشد که دانش آموزان احساس می‌کنند در مدرسه بیشتر مورد حمایت قرار می‌گیرند.

اما در ادامه مهدی بهلولی، فعال صنفی معلمان آمار خودکشی در مدارس را بالا دانست و عنوان کرد: برخی از این حوادث رسانه‌ای می‌شود اما برخی دیگر به دلیل مخالفت خانواده‌ها اطلاع رسانی نمی‌شود بنابراین آمار دقیق از خودکشی در مدارس وجود ندارد.

وی افزود: مدارس با ایجاد محیطی شاد و مشارکت دانش آموزان در کارهای گروهی می‌تواند در پیشگیری از تفکر به خودکشی و اقدام به آن نقش موثری داشته باشند زیرا افکار خودکشی گاهی به دلیل تنهایی به سراغ نوجوانان می‌آید.

بهلولی عنوان کرد: دانش آموزانی که در مدرسه خودکشی می‌کنند اکثرا به دلیل اینکه در مدارس می‌توانند برای ساعتی تنها باشند آنجا را برای خودکشی انتخاب می‌کنند.

مروری بر خودکشی دانش آموزان در سال 94

بر اساس این گزارش، مروری بر خودکشی دانش آموزان از ابتدای سال 94 تا کنون، نشان می‌دهد سالانه تعداد زیادی از دانش آموزان به دلایل قابل پیشگیری جان خود را از دست می‌هند که از این میان می‌توان به خودکشی دانش آموز 14 ساله در تهران اشاره کرد که به علت مردود شدن در امتحانات پایان سال با سیم برق خود را حلق آویز کرده بود و یا دانش آموز 11 ساله‌ای در آذربایجان غربی که به دلیل تماشای فیلمی با مضمون خودکشی اقدام به خودکشی کرده و یا پریناز 13 ساله که به دلیل خستگی از زندگی، خود را از پل عابر پیاده به پایین پرتاب کرده بود.

امیر 14 ساله یکی دیگر از موارد خودکشی در مدرسه است که به دلیل نمره پائین در درس ریاضی و سرزنش شدن با شلیک گلوله به زندگی خود پایان می‌دهد و دانش آموز پایه پنجم ابتدایی در محله خلیج فارس تهران که به وسیله روسری خود را از میله بارفیکس حلق‌آویز کرد و سجاد 15 ساله که به دلیل احضار والدینش از سوی مدیر به زندگی خود پایان می‌دهد.

و حادثه تلخی که اخیرا برای محمد پارسا یلی‌نژاد در کرمانشاه اتفاق افتاد. دانش آموزی که دارای نمرات بسیار خوب در تمام دروس بوده اما به گفته مسئولان مدرسه به دلیل اختلافات خانوادگی خود را در سرویس بهداشتی مدرسه حلق آویز کرد که متاسفانه این حادثه سیزدهمین خودکشی در دانش آموزان بود که در رسانه‌ها منتشر شد.