تقابل حاشیه و متن در هتل کوبورگ؛
غرب کماکان در سودای حاشیه‌سازی/ آمریکا در حال یارکشی از کره جنوبی و عربستان در مذاکرات وین است
خوشبختانه تا این مرحله از دور هشتم گفت‌وگوهای وین هیئت مذاکره‌کننده ایرانی توانسته علی‌رغم تلاش طرف مقابل برای ورود به حاشیه فضای کلی مذاکرات را در مسیری درست برای نیل به توافقی کامل و خوب هدایت کند.
گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ مرحله دوم دور هشتم مذاکرات بین ایران و کشورهای گروه ۱+۴ (انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) که دوشنبه هفته قبل پس از پایان تعطیلات سال نو میلادی از سر گرفته شد، به گفته تحلیلگرانی که سال‌هاست با روند حل‌وفصل مناقشه هسته‌ای بین تهران و غرب آشنایی دارند از روندی روبه‌جلو با شتابی منطقی برخورد دار است.
لازم به یادآوری است که ایران و گروه کشورهای ۱+۵ شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان در تیرماه سال ۱۳۹۴ در ژنو به توافقی دست یافتند که برجام نام گرفت و ۶ روز پس‌ازآن هم با صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل وجاهت بین‌المللی یافت تا تحریم‌های اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت علیه تهران رفع و در مقابل فعالیت‌های هسته‌ای کشور تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ذیل برجام ادامه یابند.
علی باقری، مشاوره کننده ارشد ایرانی
برتری ایران در مذاکرات وین، غرب را در مناقشات تایوان و اوکراین هم شکست خواهد داد
بسیاری از کارشناسان حقوقی از همان ابتدا هشدار دادند که توافق ژنو هیچ تضمینی برای اجرا ندارد و درست از همین نقطه‌ضعف بود که در بهار سال ۱۳۹۷ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا سوءاستفاده و کشورش را از برجام خارج کرد. ترامپ تحریم‌هایی را که به دلایل فعالیت هسته‌ای علیه ایران به حالت تعلیق درآمده بودند، دوباره به‌صورت گسترده‌تر اعمال کرد و تحریم‌های ثانویه را نیز شدیدتر از گذشته ادامه داد. ایران تا یک سال به تعهدات برجامی خود پایبند ماند اما طرف‌های اروپایی برجام منفعل مانده بودند و اقدامی برای دستیابی تهران به امتیازات اقتصادی برجام انجام نمی‌دادند. درنهایت ایران شروع به کاهش تعهدات برجامی خود کرد و پس از پنج مرحله اعلام کرد که برای فعالیت‌های هسته‌ای خود محدودیتی نمی‌شناسد زیرا کاملاً تحت نظارت آژانس با رعایت مفاد ان. پی.تی و پادمان مشغول فعالیت است.
با روی کار آمدن جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید، آمریکایی‌ها ادعای بازگشت به برجام را رسانه‌ای کردند اما کماکان تحریم‌ها و سختگیری‌های ظالمانه علیه ایران وجود داشت. به اواخر مارس ۲۰۲۱ مصادف با اوایل فروردین ۱۴۰۰ رسیدیم که دوباره باب مذاکره بین ایران و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) برای احیای برجام و بازگرداندن آمریکا به تعهداتش باز شد؛ اما بعد از ۶ دور مذاکره به علت زیاده‌خواهی کاخ سفید در پایان دولت حسن روحانی مذاکرات بی‌نتیجه رها شد و ماحصل آن پیش‌نویسی شد که به ۲۰ ژوئن معروف شد.
با روی کار آمدن دولت سید ابراهیم رئیسی، تهران اقدام به معرفی هیئت مذاکره‌کننده جدید کرد تا با رعایت خطوط قرمز رفع تحریم‌ها، راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها و گرفتن تضمین از آمریکا برای عدم خروج دوباره از توافق پای میز مذاکره برود.
می‌توان گفت که طرف مقابل ایران در مذاکرات وین در اساس معتقد به فعالیت در حاشیه برای امتیازگیری در متن است
هم‌اکنون تیم جدید مذاکره‌کننده ایرانی که دور هفتم را با موفقیت به پایان رساند، در میانه دور هشتم قرار دارد. بر اساس آخرین اطلاعات به‌دست‌آمده کلیت خواسته‌های ایران یعنی رفع کامل تحریم‌ها، راستی‌آزمایی تحریم‌ها و اخذ تضمین برای پایبند ماندن آمریکا به هر توافق احتمالی برای بازگشت به تعهدات برجامی پذیرفته شده است که به‌واقع یک نوع موفقیت برای تیم ایرانی محسوب می‌شود.
مشخص است که تعامل بین هیئت‌های حاضر در وین چه در سطح مذاکره‌کنندگان ارشد و چه در سطوح کارشناسی در دو کارگروه سازوکارهای رفع تحریم‌ها و نیز تعهدات هسته‌ای به‌خوبی در جریان است. انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا که معاون مسئول اقدام خارجی این اتحادیه نیز هست هم بر اساس وظائف تعریف‌شده‌اش اقدام می‌کند. دیدارهای وی با مذاکره‌کنندگان ارشد تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و نیز علی باقری، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایرانی نشان از این دارد که فضای مذاکرات آرام است. نماینده آمریکا هم در هتل کوبورگ محل انجام مذاکرات حاضر است و به‌صورت غیرمستقیم با روند گفت‌وگو در ارتباط است. روسای هیئت‌های تروئیکای اروپایی با نماینده آمریکا دیدار می‌کنند و وی را در جریان امور قرار می‌دهند.
اینجا یک سؤال مطرح می‌شود: با توجه به اینکه در حال حاضر مناقشه تایوان بین چین و غرب، مناقشه اوکراین بین غرب و روسیه و مناقشه هسته‌ای بین ایران و غرب سه موضوع اصلی جهانی هستند آیا آنچه در خصوص روند آرام مذاکرات وین گفته شد همه آن چیزی است که در حال اتفاق است؟ اگر این‌طور باشد یعنی اگر طرفین به این سطح از تفاهم رسیده باشند که درواقع اصل موضوع اختلاف خودبه‌خود بی‌معنی می‌شود. باید گفت که روند برنامه‌ریزی‌شده مذاکرات یک موضوع است و تلاش‌های حاشیه‌ای برای نفوذ بر روند مذاکرات یک موضوع دیگر.
بیشتر بخوانید:
اولیانوف: نیل به نتیجه در مذاکرات وین به تلاش‌ها بیشتری نیاز دارد
امیرعبداللهیان: اکنون طرف غربی باید حُسن‌نیت نشان دهد
گفته می‌شود که رسانه‌ها و دستگاه دیپلماسی آمریکا خیلی بهتر از هر کشور دیگری یکدیگر را پوشش می‌دهند، خیلی خوب باهم کار می‌کنند، به هم اطلاعات می‌دهند و از توان یکدیگر برای نیل به اهداف مشترک استفاده می‌کنند. همان‌گونه که گفته شد مذاکرات وین از اهمیت جهانی برخوردار است و این حساسیت بسیار زیاد سرعت تصمیم‌گیری را تا حد زیادی در جهت پرهیز از اشتباه کاهش می‌دهد. اما رسانه‌های غربی به‌صورت روتین کُندی مذاکرات را برجسته می‌کنند و به‌صورت حرفه‌ای با رجوع به اظهارات برخی از مقامات خواسته‌های ایران را حداکثری جلوه می‌دهند تا کُندی روند گفت‌وگوها را به گردن ایران بیندازند. با این اقدام رسانه‌های آمریکایی توپ را به دیپلمات‌های خود پاس داده‌اند تا از مذاکره‌کنندگان تروئیکا بخواهند به‌گونه‌ای به‌سرعت روند مذاکرات بیفزایند. صحبتی هم از پذیرش شرایط جدید توسط طرف غربی نمی‌شود و به‌صورت خودکار به افکار عمومی این تفکر القا می‌شود که طرف ایرانی کوتاه آمده و عقب‌نشینی کرده که روند مذاکرات اندکی سرعت گرفته است.
می‌بینیم که در میدان مذاکرات تعادل نیرو برقرار است و یا حتی دست برتر با ایران باشد اما در حاشیه اوضاع را به‌گونه‌ای ترتیب می‌دهند که افکار عمومی را در ایران به بیراهه بکشانند تا به‌صورت غیرمستقیم بر تیم مذاکره‌کننده ایرانی فشار بیاورند تا در میدان عقب‌نشینی کند. حتی اگر این روند تا آخر زنجیره‌ای که پیش‌بینی کرده‌اند پیش نرود بازهم تأثیر خود را بر بخشی از افکار عمومی داخل ایران خواهد گذاشت.
اینجاست که هماهنگی بین دستگاه دیپلماسی و رسانه‌های ایران برای اقدام هماهنگ و متقابل اهمیت پیدا می‌کند.
این انتقاد کماکان بر دستگاه دیپلماسی و رسانه‌های ایران باقی است که نتوانسته‌اند مانند طرف مقابل با هم هماهنگ عمل کنند. خیل عظیمی از مردم عادی و حتی نخبگان ما خیلی به معنی تفاهم و توافق توجه نمی‌کنند. یعنی اینکه این فقدان تفاهم بوده که ایران و غرب را پای میز مذاکره برای دستیابی به توافق نشانده است و توافق هم یعنی وفق دادن خود با طرف مقابل به‌شرط زیر پا نگذاشتن اصول و خطوط قرمز. یعنی اینکه روح توافق شامل تغییر موضع است و این عقب‌نشینی نیست اما غربی‌ها به‌خوبی با الفاظ بازی می‌کنند و متأسفانه بر افکار عمومی هم تأثیر می‌گذارند.
می‌توان گفت که طرف مقابل ایران در مذاکرات در اساس معتقد به فعالیت در حاشیه برای امتیازگیری در متن است. همان‌گونه که گفته شد مبحث کند شدن مذاکرات را به افکار عمومی تلقین می‌کنند حالا اگر مخاطبان استدلال کنند که لازمه مذاکرات مهم آهسته اما پیوسته حرکت کردن است این رسانه‌های غربی همان بخش اولش که کند بودن مذاکرات را گرفته و آن را به مبحث دیگری متصل می‌کنند. مثلاً به‌سرعت پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای ایران وصلش می‌کنند. یکی دو نمونه از اظهارات مقامات علمی ما را هم به شهادت می‌گیرند که دانشمندان ایرانی تحت تحریم توانسته‌اند در مدتی کوتاه به دستاوردهای شگرف دست بیابند. بعد هم می‌گویند خوب این کندی مذاکرات را که در کنار آن سرعت پیشرفت بگذاریم یعنی ایران مذاکرات را کند کرده تا به نقطه گریز هسته‌ای برسد و خودبه‌خود برجام دیگر شامل مزایای منع اشاعه یا ان.پی.تی نخواهد بود.
حالا اگر مقامات سازمان انرژی اتمی ما بیایند و صد دلیل و مدرک بیاوردند که ایران با رعایت پادمان و ان.پی.تی تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌هایش را انجام می‌دهد و اگر بگویند که رهبر سیاسی و دینی کشور تولید و استفاده از تسلیحات اتمی را منع کرده است باز همان موضوع کند بودن مذاکرات را برای سومین بار مطرح کرده و آن را به نفع ایران جلوه می‌دهد تا افکار عمومی را مشوش کنند و فضای مذاکرات را در مقابل حاشیه‌ها آسیب‌پذیر کنند. کمترین نتیجه این ترفند غربی‌ها این است که "مبحث زمان برای رسیدن به توافق کم را" بهانه می‌کنند. افکار عمومی هم قبول می‌کند زیرا تحت این‌همه فشار رسانه‌ای و اقتصادی خسته می‌شود و تمایل دارد زودتر تکلیف مذاکرات معلوم شود و نتیجه‌اش می‌شود فشار بیشتر و بیشتر بر تیم مذاکره‌کننده تا به تصمیم‌گیری‌های عجولانه و غیرمنطقی تن دهد.
یارگیری غرب از کره جنوبی و عربستان
به‌موازات این تلاش‌های حاشیه‌ای برای امتیازگیری از متن مذاکرات، غربی‌ها دست به یارگیری جدید هم زده‌اند. از معاون وزیر خارجه کره جنوبی خواسته‌اند تا به محل مذاکرات بیاید تا در خصوص دارایی‌های بلوکه‌شده ایران رایزنی کنند. هماهنگی کرده‌اند که نماینده ویژه‌ای از عربستان به وین بیاید. برای وی ترتیب ملاقات با انریکه مورا و روسای هیئت‌های روسیه، آمریکا و فرانسه را داده‌اند. از سوی دیگر، اخبار متعددی از تماس‌های مکرر با مقامات رژیم صهیونیستی در خصوص روند مذاکرات منتشر می‌کنند.
تیم مذاکره‌کننده ایرانی از کارشناسان روابط بین‌الملل که با رسانه‌ها ارتباط نزدیک داشته‌اند استفاده کرده و تا حد زیادی توانسته رشته‌های حاشیه‌ای غربی‌ها را پنبه کند
باور کنید که این بازی حاشیه‌ای که غرب می‌کند اگر در متن می‌کرد تابه‌حال همه اختلافاتش با طرف‌های مقابلش حل‌شده بودند. ببینید آن افکار عمومی تحت‌فشار که دیگر به کند شدن روند مذاکرات تا حد زیادی معتقد شده وقتی ببیند که رقبای منطقه‌ای ایران در حال ورود غیرمستقیم به مذاکرات هستند به این نتیجه می‌رسد که وزنه طرف مقابل سنگین‌تر از پیش شده. با ارائه مدرک و دلیل که این عربستان نه از بابت حقوق بشری، نه از بابت مردم‌سالاری و نه از بابت حتی یک اقتصاد پویا و علمی وزنه‌ای نیست که بتواند متن مذاکرات را به نفع غرب تغییر دهد افکار عمومی به واقعیت پی خواهد برد اما باز حاشیه‌سازی رسانه‌ای کار خودش را می‌کند تا افکار عمومی بخواهد زودتر مذاکرات به نتیجه برسد.
حضور کره جنوبی در وین را می‌توان قطعه انتهایی پازل حاشیه‌سازی غربی‌ها دانست زیرا افکار عمومی را به آذرماه سال ۱۳۹۲ رهسپار می‌کند زمانی که تیم مذاکره‌کننده ایرانی به ریاست حمید بعیدی‌نژاد در قبال آزاد شدن حدود چهار میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده کشور و لغو موقت برخی تحریم‌ها یا نیفزودن برخی تحریم‌های جدید به پذیرش توافقی موقت (۶ ماهه) رضایت داد.
ثبات اقتصاد کلان کشور در کوران مذاکراتی حساس نشانه بلوغ سیاسی مردم ایران است
این‌همه فشار حاشیه‌ای که تولید مشترک دستگاه دیپلماسی و رسانه‌های غربی است حالا با حضور معاون وزیر خارجه کره جنوبی کامل می‌شود تا خاطرات توافق موقت آذرماه سال ۱۳۹۲ را زنده کند.
جای خوشبختی است که تیم مذاکره‌کننده ایرانی از کارشناسان روابط بین‌الملل که با رسانه‌ها ارتباط نزدیک داشته‌اند استفاده کرده و تا حد زیادی توانسته رشته‌های حاشیه‌ای غربی‌ها را پنبه کند.
بیشتر بخوانید:
خطیب‌زاده: پنجره توافق برای همیشه برای غربی‌ها باز نخواهد ماند
در داخل کشور هم خبر نصب دوربین‌های آژانس در سایت هسته‌ای کرج و اینکه این دوربین‌ها برای راستی‌آزمایی فعالیت ایران ذیل توافق هسته‌ای مهم هستند و نیز اظهارات بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران مبنی بر ارائه فیلم دوربین‌ها به آژانس منوط به رفع تحریم‌ها است نتیجه خوبی داشتند.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه هم تأکید کرد که اقدام کره جنوبی در بلوکه کردن دارایی‌های ایران غیرقانونی است و باید به‌سرعت از آن‌ها رفع توقیف شود موضع‌گیری شفاف‌سازانه‌ای بود که اصلاً این امر نمی‌تواند به‌عنوان امتیاز در اختیار ایران قرار گیرد و از اساس اشتباه انجام شده است.
بعید است ایرانیان از دستگاه دیپلماسی و رسانه‌های خود عملکرد مشابه غربی را انتظار داشته باشند زیرا اساس در آن‌سوی میز مذاکره بر فریب بنانهاده شده اما در سوی ایران به‌عنوان کشوری با اندیشه و پتانسیل جهانی‌شدن هوشیاری و اعتمادسازی است که سنگ بنای هر تعاملی را شکل داده است.
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
