روابط ایران و عربستان در گرو فرجام برجام/ آمریکا جهان سومی‌ها را تحت سلطه می‌خواهد

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، نشریه تحلیلی عصر در گزارشی به موضوع نزدیکی روابط ایران و عربستان می‌پردازد و می‌نویسد: میان اظهارات روزهای اخیر مقام‌های ارشد عربستان درباره روابط با ایران و اظهاراتی که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا بیان می‌کردند، فاصله زیادی وجود دارد. شاخص‌ترین اظهارنظر سعودی‌ها در قبال تهران را فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان اواسط ماه گذشته میلادی مطرح و اعلام کرد، کشورش دست خود را به سوی ایران دراز می‌کند. این موضع‌گیری اختلافی ۱۸۰ درجه‌ای با اعلام موضع عادل الجبیر، وزیر امور خارجه سابق عربستان دارد که بازگشت روابط تهران و ریاض به قبل و هرگونه میانجیگری را در این زمینه رد کرده بود. البته این در حالی است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران نیز بارها اعلام کرده بود، دست تهران به سوی ریاض دراز است.

طبق این گزارش، تردیدی وجود ندارد حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران تعبیری همچون آنچه ظریف به الجبیر گفته بود، به فرحان نگفته است و حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران در نخستین نشست خبری خود پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد که از بازگشت روابط دو کشور به دوران گذشته استقبال می‌کند و خواستار بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور به‌عنوان نخستین گام رو به جلوست.

پس از روی کار آمدن ترامپ، خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه ایران، تنش میان ایران و عربستان افزایش یافت

در این گزارش آمده است: همه بر این باورند که پرونده هسته‌ای ایران و روابط این کشور با عربستان از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که به‌طور مستقیم بر اوضاع منطقه تأثیر می‌گذارد و سخن به گزافه نیست اگر بگوییم در صورت حل این دو پرونده، منطقه شاهد ثبات نسبی خواهد بود. در رابطه با روابط ایران و عربستان دو واقعیت مهم وجود دارد که در هیچ ارزیابی واقعی نباید نادیده گرفته شود؛

لزوم پایان دادن تجاوز به یمن

صرف‌نظر از آنچه گفته می‌شود ریاض پس از حمله به سفارت این کشور در تهران و آتش زدن کنسولگری آن در مشهد تصمیم به قطع روابط خود با تهران گرفت، دلیل واقعی قطع روابط، تجاوز به یمن است؛ که اگر حمله عربستان به یمن رخ نمی‌داد و جنگی آغاز نمی‌شد، ممکن بود همچنان شاهد روابط دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری با ایران باشیم. بد نیست بدانیم عربستان با فضاسازی رسانه‌ای این شعار را ترویج کرد که هدف از جنگ یمن بیرون راندن نیروهای ایرانی و پایان دادن به موج ایران‌دوستی در یمن بوده است. درهرصورت به‌هیچ‌عنوان امکان ندارد سعودی‌ها هم‌زمان با تداوم جنگ با یمن بخواهند روابط دیپلماتیک و تجاری خود را با ایران ادامه دهند.

روزنه‌های امید برای بازگشت روابط ایران و عربستان به دوران گذشته با آغاز دور جدید گفت‌وگوی دو کشور با میانجیگری عراق در بغداد آغاز شد؛ اما این دور نیز به دلیل موضوع تداوم تجاوز ائتلاف سعودی به یمن نیمه‌تمام ماند. دلیل توقف روند مذاکرات این است که طرف سعودی از ایرانی‌ها خواسته بود تا فشارهای خود را بر یمنی‌ها افزایش دهند تا شروط غیرقابل پذیرش عربستان را برای توقف تجاوز به یمن بپذیرند. وقتی ایرانی‌ها دیدند تحمیل این شروط بر یمنی‌ها غیرممکن است، از سعودی‌ها خواستند به‌طور مستقیم و با مذاکرات دوجانبه با یمنی‌ها، شروط خود را منتقل کنند که این موضوع از سوی عربستان رد شد.

بیشتر بخوانید:

تکرار ادعاهای پادشاه عربستان علیه ایران و مقاومت

عراق در تکاپوی تدارک دور جدید گفت‌وگوهای ایران و عربستان است

پس از شهادت حسن ایرلو، سفیر ایران در یمن و همچنین سفر فؤاد حسین، وزیر امور خارجه عراق به تهران و اظهارات وی درباره میانجیگری عراق برای بازگشت روابط ایران و عربستان، بار دیگر حرف و حدیث‌ها درباره روند ازسرگیری روابط آغاز شد، اما به نظر می‌آید گفت‌وگوهای دو کشور با تحول واقعی مواجه نخواهد شد، مگر اینکه تجاوز سعودی‌ها به یمن متوقف شود. درهرصورت روابط ایران و عربستان متأثر از پایان تجاوز ائتلاف سعودی به یمن است و ریاض باید در این زمینه تصمیم‌گیرنده نهایی باشد.

چالش مذاکرات هسته‌ای

خواه ناخواه روابط ایران با کشورهایی که روابط مستحکم و منافع مشترک با غرب دارند، متأثر از میزان ثبات یا تنش روابط ایران با کشورهای غربی به‌ویژه آمریکاست. اگر نظریه‌های منطقی دولت‌ها را ملزم می‌کند روابطشان با سایر دولت‌ها را بر مبنای منافع مشترک ترسیم کنند، در این صورت چنین قاعده‌ای در میان جهان سومی‌ها صدق نمی‌کند. ایده‌آل قدرت‌ها در برابر جهان سومی‌ها این است که آنها را با فشارهای سیاسی همچنان در زیر چتر و سلطه خود داشته باشند.

ریاض پس از حمله به سفارت این کشور در تهران تصمیم به قطع روابط خود با ایران گرفت که دلیل واقعی قطع روابط، تداوم تجاوز به یمن و مخالفت ایران با آن است

اغراق نیست اگر بگوییم ایده‌آل قدرت‌های غربی است که ایران از کشورهای منطقه بخواهد بدون فشارهای آمریکا، با آنها روابط گسترده برقرار کنند؛ به‌ویژه درباره کشورهایی که سرنوشتشان به سرنوشت دولت‌های آمریکایی گره خورده است. در این زمینه پس از روی کار آمدن ترامپ، خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه ایران، تنش میان ایران و عربستان افزایش یافت. با توجه به این موضوع، هیچ کشوری در جهان نتوانست روابط خود را با ایران مستحکم کند و به مبادلات تجاری با ایران ادامه دهد؛ آن هم در حالی که ترامپ هر کشوری که این کار را انجام می‌داد به تحریم‌های شدید تهدید می‌کرد.

نشریه عصر در پایان گزارش می‌نویسد: گرچه با روی کار آمدن دولت جو بایدن و تمایل واشنگتن برای بازگشت به توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های ایران، امید به بازگشت روابط ایران و عربستان به گذشته احیا شده، اما این روند با بیم و امیدهایی همراه است؛ ازجمله اینکه ابهاماتی در زمینه پایان موفقیت‌آمیز مذاکرات هسته‌ای و برخی جهت‌گیری های سیاسی طرف‌های غربی وجود دارد. در عین جمهوری اسلامی ایران تلاش‌هایی برای نزدیک شدن به شرق و جنوب شرقی آسیا و نیز توسعه و تحکیم روابط با کشورهای همسایه انجام می‌دهد. با وجود این تلاش‌ها، در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای و متوقف نشدن تجاوز به یمن نمی‌توان انتظار چندانی از مذاکرات ایران و عربستان داشت و روابط دو کشور همچنان به سردی خواهد گرایید.

انتهای پیام/۴۰۳۳/پ