برجام در قاب مذاکرات-۳:
ماجرای تنظیم متن برجام در آمریکا ۹ ماه قبل از توافق نهایی/ ظریف از پس‌زمینه حضور واشنگتن در مذاکرات بی‌اطلاع بود!
بازخوانی نقشه راه درازمدت استراتژیک ایالات‌متحده حاکی از آن است که برجام از نظر آمریکایی‌ها یک توافق «موقت» و «امنیتی» به شمار می‌آمد و واشنگتن قصدی برای تأمین منافع اقتصادی ایران نداشت.
گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ اگر نظریه ولفگانگ افنبرگر، نویسنده و تحلیلگر آلمانی را در خصوص اهداف نقشه راه درازمدت استراتژیک آمریکا در کنار پافشاری مقامات ارشد ایران بر رفع تحریم‌ها و اقتصادپایه کردن مذاکرات وین قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که تیم مذاکره‌کننده ایرانی دست طرف مقابل را خوانده و قصد ندارد در زمین حریف بازی کند. نقشه راه استراتژیک آمریکا ۹ ماه قبل از امضاء برجام کاخ سفید را ملزم به امنیتی کردن هرگونه توافق با ایران می‌کرد.
وقتی افنبرگر در مصاحبه اختصاصی با آنا بدون معطلی از نقشه راه درازمدت استراتژیک آمریکا سخن به میان می‌آورد و دلیل امضاء توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت به‌علاوه آلمان موسوم به برجام را به آن پیوند می‌زد متوجه می‌شویم که این کارشناس آلمانی کاملاً به زوایای پیدا و پنهان رفتار مزورانه آن‌هم از نوع آمریکایی آشنا است. گفتنی است که نقشه راه استراتژیک آمریکا در ماه اکتبر سال ۲۰۱۴ میلادی برای مشخص کردن اهداف راهبردی- امنیتی ایالات‌متحده برای سال‌های بین ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ تهیه شد.
لزوم آشنایی به استراتژی درازمدت دشمن قبل از رفتن به‌پای میز مذاکره
ایران و کشورهای گروه ۱+۵ پس از یک دوره طولانی ۱۲ ساله توانستند در تابستان سال ۲۰۱۵ در وین به توافق برسند تا کشورمان فعالیت‌های هسته‌ای خود را ذیل برجام و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهد و در مقابل، تمامی تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا علیه تهران رفع شوند. به این ترتیب که ایران محدودیت‌های سرسختانه هسته‌ای را پذیرفت و نگرانی‌های نابجای امنیتی غرب را برطرف کرد تا کشور از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند شود اما در سال ۲۰۱۸ دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا کشورش را به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج کرد و همه تحریم‌ها علیه تهران را بازگرداند. ایران پس از یک سال پایبندی به برجام بر مبنای بندهای ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. از ابتدای سال ۱۴۰۰ هم ۶ دور مذاکره بین ایران و سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان برای احیای برجام صورت گرفت که نتیجه‌ای در بر نداشت.
برجام از همان ابتدای امر قراردادی موقت بوده و اصلاً قرار نبوده جنبه اقتصادی‌اش برای ایران محقق شود
با روی کار آمدن دولت سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید ایران دستگاه دیپلماسی کشور مأمور ادامه مذاکرات شد. این تیم جدید با هوشیاری خاصی تمرکز خود را بر رفع تحریم‌ها علیه ایران به‌عنوان اولین گام برای ادامه مذاکرات قرار داد.
این مقدمه را در نظر داشته باشیم و به نظریه بسیار هوشمندانه افنبرگر برگردیم. "TRADOC ۵۲۵-۳-۱ Win in a Complex World ۲۰۲۰-۲۰۴۰" عنوان نقشه راه درازمدت استراتژیک ایالات‌متحده است که ۹ ماه قبل از انعقاد برجام تهیه شده و در اولویت کاری کاخ سفید قرار گرفت.
آمریکا بر مبنای نقشه راه استراتژیک امنیتی خود فقط برای اینکه تهدید هسته‌ای نسبت داده شده به ایران را برای یک مدت کوتاه هم که شده کاهش دهد، زمینه پذیرش برجام را آماده کرد
یکی از پاراگراف‌های اساسی این سند به این ترتیب است که «درحالی‌که ایالات‌متحده باید تهدیدهای جدید و نوظهور را ارزیابی کند، بسیاری از چالش‌های عملیاتی فعلی، در آینده وجود خواهند داشت. منادی درگیری‌های آینده شامل قدرت‌های رقیب (مانند چین و روسیه)، قدرت‌های منطقه‌ای (مثلاً ایران و جمهوری دموکراتیک خلق کره (DPRK)، شبکه‌های تروریستی فراملی (مانند القاعده، وابستگان آن، و جنایتکاران فراملی) و تهدیدات سایبری است. موارد ذکرشده تعدادی از تهدیدات را نشان می‌دهند که نیروهای ارتش آمریکا در آینده باید برای مقابله با آن‌ها آماده شوند.»
بیشتر بخوانید:
امیرعبداللهیان:ایران برای رسیدن به توافق مؤثر در مذاکرات وین جدی است
مفاد پیش‌نویس پیشنهادی ایران در هفتمین دور مذاکرات وین چه بود؟
افنبرگر که متن این نقشه راه را به‌دقت خوانده است در ابتدای مصاحبه این‌گونه یادآور می‌شود که «با در نظر گرفتن نقشه راه درازمدت آمریکا برای ۲۰ سال بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰، ازنظر من، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ از ابتدا فقط یک توافق موقت بود. حتی در آن زمان، زمینه برای رویارویی جهانی فراهم شد که اکنون نیز با آن روبرو هستیم.»
معنی اظهارنظر افنبرگر این است که آمریکا بر مبنای نقشه راه استراتژیک امنیتی خود فقط برای اینکه تهدید هسته‌ای نسبت داده شده به ایران را برای یک مدت کوتاه هم که شده کاهش دهد زمینه پذیرش برجام را آماده کرد. یعنی اینکه برجام از همان ابتدای امر قراردادی موقت بوده و اصلاً قرار نبوده جنبه اقتصادی‌اش برای ایران محقق شود.
وی برای اثبات ادعای خود بخش دیگری از نقش راه درازمدت استراتژیک امنیتی آمریکا را مورد توجه قرار داده و اصرار دارد که «مدیریت آرمان‌های هسته‌ای ایران نقش این کشور را به‌عنوان یک قدرت رو به رشد در خاورمیانه شکل خواهد داد. ایران که با گسترش درگیری‌های فرقه‌ای در خاورمیانه قدرت یافته است، تهدیدی ترکیبی برای منافع ایالات‌متحده و متحدانش در منطقه است. ایران درحالی‌که به اعمال فشار بر منطقه برای فرسایش قدرت ایالات‌متحده ادامه می‌دهد و قصد دارد خود جایگزین آمریکا در منطقه شود، از ترکیبی از اقدامات اقتصادی و دیپلماتیک با استفاده از نیروهای نامنظم برای پیشبرد منافع خود استفاده می‌کند. ایران برای ایجاد بی‌نظمی و براندازی نفوذ ایالات‌متحده و کشورهای شریک واشنگتن همکاری و ضمن توسعه قابلیت‌های پیشرفته و نوسازی نظامی همه‌جانبه خود، از رویارویی مستقیم نظامی اجتناب می‌کند. تلاش‌های ایران برای توانمندتر شدن شامل استفاده از سیستم‌های خودکار در زمین، دریا و هوا، موشک‌های بالستیک و توسعه توان هسته‌ای است.»
وقتی ۹ ماه قبل از توافق با ایران مقامات واشنگتن ملزم به در اولویت قرار دادن یک سند مهم می‌شود، این احتمال که کاخ سفید درصدد تامین منافع اقتصادی ایران ذیل برجام باشد رؤیایی بیش نبوده است
افنبرگر قصد دارد با نشان دادن پاراگراف فوق که بخشی از متن نقشه راه درازمدت آمریکاست به مخاطبان بگوید که وقتی ۹ ماه قبل از توافق با ایران مقامات واشنگتن ملزم به در اولویت قرار دادن این سند مهم هستند این احتمال که کاخ سفید درصدد تامین منافع اقتصادی ایران ذیل برجام باشد رؤیایی بیش نبوده است.
لزوم تمرکز بر دو پیش‌نویس پیشنهادی ایران به ۱+۴ در دور هفتم مذاکرات
جای خوشبختی است که دستگاه دیپلماسی کشور با سود بردن از تجربیات تیم مذاکره‌کننده قبلی و نیز تکیه بر واقعیات میدانی با ارائه پیش‌نویس دو سند به کارگروه رفع تحریم‌ها و کارگروه هسته‌ای نشان داد که ایران نیز نقشه راه درازمدت خود که تأمین منافع ملی است در دستور کارش قرار داده. بنابراین اگر منافع اقتصادی کشور ذیل توافق برجام محقق شود، موضوع نگرانی امنیتی ادعایی غرب مدنظر قرار خواهد گرفت.
پافشاری سید ابراهیم رئیسی، حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه و علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایرانی نیز بر محقق ساختن وجهه اقتصادی برجام بسیار بجا است.
البته در صفحه ۱۹۰ جلد دوم کتاب «راز سربه‌مهر» که سید علی موجانی از زبان محمدجواد ظریف وزیر خارجه سابق، علی‌اکبر صالحی وزیر خارجه سابق، مجید تخت روانچی و عباس عراقچی معاونان ظریف به رشته تحریر درآورده است مسئله رفع تحریم‌ها به‌عنوان یکی از اهداف اصلی مذاکرات سال ۲۰۱۵ بیان شده بود اما متأسفانه تیم مذاکره‌کننده از پس‌زمینه حضور آمریکا در مذاکرات اطلاع کافی نداشت وگرنه رفع تحریم‌ها را پیش شرط قرار می‌داد تا کار به اینجا کشیده نشود.
بیشتر بخوانید:
رئیس سازمان سیا: به‌زودی خواهیم دید که ایران چقدر در مذاکرات جدی است
تکاپوی سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل برای پی بردن به پشت پرده مذاکرات وین
در صفحات ۱۳۵ تا۱۴۰ جلد اول کتاب "راز سربه‌مهر" نیز به این موضوع اشاره شده است که ورود آمریکا به جمع مذاکره‌کنندگان با ایران در سال‌های قبل از برجام نیز به دلیل رقابت سیاسی بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بوده یعنی اینکه سال‌ها قبل از ترسیم نقشه راه درازمدت استراتژیک هم واشنگتن با یک نگاه دیگر بسیار دور از بهره‌مند ساختن ایران از مزایای اقتصادی یا هسته‌ای، به موضوع مذاکره با تهران می‌نگریسته است.
وقتی نظریه افنبرگر و تجربیات تلخ دوره‌های قبلی مذاکرات با غرب و اعتماد کورکورانه به وعده‌های آمریکا را کنار هم قرار می‌دهیم به یک پیام هشداردهنده می‌رسیم که در گام اول نسبت به استراتژی درازمدت طرف مقابل آگاهی کامل داشته باشیم و در گام‌های بعدی به تخریب مواضع آفندی و پدافندی دیپلماتیک آمریکایی‌ها بپردازیم تا در یک پروسه زمانی قابل قبول زمین از دست رفته در جریان دوره‌های قبلی مذاکرات را به چنگ آوریم.
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
