فساد فقط انتصاب داماد مسئولان به مشاغل مهم نیست/ روایتی از یک «فساد پنهان» در دولت نهم

گروه سیاست خبرگزاری آنا، در قسمت اول گفت‌وگوی مشروح آنا با محمدصادق کوشکی، ابعاد فساد و دلایل اهمیت مبارزه با این پدیده شوم مورد بررسی قرار گرفت.

کوشکی در این گفت‌وگو با بیان اینکه در حکومت دینی، بی‌اعتنایی، اهانت و نادیده گرفتن مردم جزء فساد است، گفت: «قدم اول برای مبارزه با فساد این است که ما این پدیده شوم را فقط تخلف مالی به نفع خود مسئول یا خانواده‌اش نبینیم، زیرا مفاسد انواع و اقسام مختلف دارد. گام اصلی برای مبارزه با فساد این است که دولت منابع فساد و راه شکل‌گیری آن را مسدود کند و مجازات مفسدان در درجه بعد قرار می‌گیرد.»

مشروح بخش اول گفت‌وگوی آنا با کوشکی را «اینجا» بخوانید.

محمدصادق کوشکی در بخش دوم گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خبرگزاری آنا، در پاسخ به این پرسش که سخن حجت‌الاسلام رئیسی خطاب به اعضای دولت مبنی بر اینکه در انتصابات شایسته‌سالاری را ملاک قرار دهند و از انتصاب مسئولان به‌صرف آشنایی و دوستی پرهیز کنند، چه اهمیتی دارد، تصریح کرد: در بحث انتصاب فامیلی اینکه یک نفر صرفاً به این دلیل که فردی از نزدیکانش است وی را به سمتی منصوب کند، قطعاً مرتکب تخلف شده زیرا اصل شایسته‌سالاری را رعایت نکرده و این مسئله در ذهن مردم پدیده «پارتی‌بازی» را تداعی می‌کند.

وی افزود: باید توجه داشت صرف این مسئله که فردی برای سمتی انتخاب شود ولی توانایی و لیاقت را برای آن جایگاه نداشته باشد، خیانت است و در این خصوص اینکه فرد انتخاب‌شده با مسئول بالادستی نسبتی دارد یا خیر، اهمیت چندانی ندارد.

بیشتر بخوانید:

برای مبارزه با فساد همه بخش‌ها باید وارد میدان شوند/ضرورت گزارش فساد از سوی مردم

انتخاب بیش از ۲۰ استاندار دولت سیزدهم نهایی شد/ تخصص‌محوری و شایسته‌سالاری اصلی‌ترین معیار

آیا حزب کارگزاران به بن‌بست سیاسی رسیده است؟

یکی از شاخه‌های فساد تنبلی مسئولان است

عضو هیئت‌ علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه عدم لیاقت افراد برای مسئولیت‌ها دلایل مختلف دارد، اظهار کرد: فرد بی‌لیاقت برای یک سمت مدیریتی، ممکن است تجربه کافی نداشته باشد یا درستکار و فعال نباشد؛ گاهی اوقات نیز مسئولانی نالایق هستند که هم تجربه و هم دانش دارند، اما تنبل هستند، یعنی باید آن مسئول حجم مشخصی از فعالیت داشته باشد ولی نصف آن کار را انجام می‌دهند، نتیجه این می‌شود که این افراد با تنبلی و کار نکردن‌شان فرصت‌های زیادی را از جامعه می‌گیرند و کار مردم و کشور عقب می‌افتد.

کوشکی ادامه داد: گاهی اوقات شروع فعالیت یک کارخانه وابسته به امضای یک مدیرکل است. هر روز که این کارخانه کار نمی‌کند، یعنی ده‌ها کارگر بی‌کار هستند و آن کارخانه روزانه میلیون‌ها تومان ضرر می‌دهد ولی به خاطر تنبلی و کم‌کاری یک مدیرکل، افتتاح این کارخانه یک ماه به تعویق می‌افتد، درحالی‌که این مسئول می‌گوید من مرتکب فساد نشده‌ام!

وی با تأکید بر اینکه فساد فقط انتصاب داماد به مشاغل مهم نیست، تصریح کرد: انتصاب داماد هم جزء فساد است ولی انتصاب افراد بی‌تجربه، بی‌دانش یا تنبلی که نسبتی هم با مدیران بالادستی ندارند، جزء فساد محسوب می‌شود.

تحلیلگر مسائل سیاسی با بیان اینکه کار نکردن و تنبلی کردن مدیران و مسئولان در دایره فساد است، بیان کرد: یک کارمند ساده اگر تنبلی کند، برای مجموعه زیان‌بار است ولی وقتی مدیری که زیردستش صدها کارمند فعالیت می‌کنند، تنبلی کند، کل آن دستگاه با رکود و بازدهی کم روبه‌رو خواهد شد. گاهی اوقات این نوع از فساد یک مدیر خیلی زیان‌بارتر است تا اینکه به‌طور مثال او دو خودرو از آن دستگاه اختلاس کند زیرا این اختلاس او در مقابل کم‌کاری‌اش زیان کوچکی حساب می‌شود و او با کم‌کاری‌اش میلیاردها تومان به کشور ضرر می‌زند.

کوشکی ادامه داد: به‌عنوان‌مثال در بین سال‌های ۸۵ تا ۸۸ ما درآمد کافی ارزی و فرصت داشتیم که شبکه راه‌آهن کشور را در مسیرهای راه‌آهن ترانزیتی چابهار به زاهدان، زاهدان به مشهد و مشهد به آسیای میانه تکمیل کنیم. در عین‌ حال این مسیر ترانزیتی می‌توانست به مرز افغانستان متصل شود. در آن زمان پول و امکانات برای اجرای این طرح در اختیار داشتیم، از آن زمان (سال ۱۳۸۵) تا الآن ما سالانه میلیاردها دلار به خاطر اینکه این راه‌آهن را نداریم، از دست داده‌ایم، اما هیچ‌کس نمی‌گوید این مورد جزء فساد است، در حالی‌ که زیان این فساد از زیان صدها اختلاس بیشتر است.

لزوم شناسایی و مبارزه با مفاسد پنهان

عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تصریح کرد: این موضوع یعنی اینکه رئیس‌جمهور، وزیر راه و مسئولان‌ وقت این کار را انجام ندادند، در حالی‌ که توانایی‌اش را داشتند، در آن دوره پول و امکان این کار وجود داشت، هم‌ اکنون زیان عدم وجود راه‌آهن چابهار به آسیای میانه و افغانستان از زیان صدها اختلاسی که مشهور شده، بیشتر است، اما هیچ‌کس نام آن را اختلاس و فساد نمی‌گذارد. دلیل اینکه باید فساد دقیق تعریف شود، این است که خیلی از اوقات فسادها به همین روش پنهان می‌شوند؛ یعنی زیان‌های وحشتناکی به کشور وارد شده اما مشهود نیست. اینکه داماد یکی از مسئولان به سمت مهمی منصوب شود، فساد است اما کم‌کاری مسئولان در بسیاری از اوقات فساد گسترده‌تری محسوب می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که این سخن رئیس‌جمهور خطاب به اعضای دولت که «اگر فضاسازی‌ها علیه انتصابات یا عملکرد شما صحیح نیست، از عملکردتان دفاع کنید و اگر صحیح است، باید سریعاً اصلاح کنید»، چه تکلیفی بر دوش دولت‌مردان می‌گذارد؟ گفت: همواره علیه مسئولان مطالب انتقادی متفاوتی وجود دارد، ممکن است بعضی از این‌ مطالب نقد منصفانه و بعضی‌ هم باج‌خواهی باشد؛ به‌ عنوان مثال امکان دارد یک مسئول یا وزیری به افراد خاصی باج نداده باشد و آن‌ها برای باج‌گیری از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی شروع به حمله‌کردن به آن مسئول کنند، اما بعضی از انتقاداتی هم که بیان می‌شود، نقد افراد دلسوز است که می‌خواهند با تخلفات مقابله کنند.

کوشکی ادامه داد: در چنین حالتی اگر مسئولان مربوطه نقد را وارد می‌دانند، باید آن را بپذیرند و عذرخواهی کنند. این کار در واقع باعث تقویت آن دستگاه و منتقدانی می‌شود که هدف‌شان موفقیت آن مجموعه بوده است، اما اگر کار آن دستگاه درست بوده باید توضیح دهد تا مردم متوجه شوند که ادعاهای این فرد صحت ندارد و این دستگاه کار درست را کرده و عده‌ای به دنبال باج‌خواهی هستند. به همین خاطر رئیس‌جمهور به وزرا می‌گوید ‌اگر کارتان درست بوده باید توضیح دهید، تا مردم بدانند آن‌هایی که شما را نقد می‌کنند در واقع قصد باج‌گیری دارند. اگر هم پاسخی نداشتید، از مردم عذرخواهی کنید و بگویید اشتباه کردیم.

رئیس‌جمهور در عمل هم خط قرمز نداشته باشد

وی با بیان اینکه وقتی حجت‌الاسلام رئیسی می‌گوید خط قرمزی در برخورد با اطرافیانش ندارد، جدیت او در مسیر مبارزه با فساد مشخص می‌شود، تصریح کرد: اگر جامعه و منتقدان درستکار ببینند که رئیس‌جمهور در عمل هم خط قرمز را قبول ندارد، آرامش پیدا می‌کنند؛ یعنی وقتی یکی از اطرافیان، ‌نزدیکان یا مسئولان این دولت تخلفی کند و رئیس‌جمهور با آن متخلف برخورد کند، عملاً به جامعه می‌گوید که من برای مبارزه با فساد، خط قرمز را قبول ندارم، آن‌ وقت جامعه آرامش پیدا می‌کند و مسئولان هم تکلیف‌شان را می‌دانند.

تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: البته گفتن این جمله از سوی رئیس‌جمهور فعلی خودش یک گام روبه‌جلو است چون رؤسای‌جمهور قبلی بر عکس‌ این حرف را می‌گفتند. بنابراین گفتن این جمله یک گام روبه‌جلو و یک حرکت مثبت است ولی عمل‌کردن به آن، گام‌های مثبت به‌ پیش است. یعنی اگر منتقدان درستکار نسبت به عملکرد یک مسئول به رئیس‌جمهور تذکر دهند و او تذکر آن‌ها را بشنود، بپذیرد و دستور اصلاح بدهد، آن‌ وقت می‌توان گفت که حجت‌الاسلام رئیسی گام‌های طولانی و بلندی به سمت مبارزه با فساد برداشته است.

انتهای پیام/پ