چرا ایران حق برداشت از گاز خزر را ندارد؟

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، علاوه بر اینکه بر اساس معاهده‌ای بین ایران و روسیه تا زمانی که میزان گاز تولیدشده در داخل کشور جوابگوی مصرف مشتریان داخلی است، تهران مجاز به برداشت گاز از مخازن دریای خزر نیست، به دلیل عمق زیاد مخازن گازی متعلق به ایران در دریای خزر بهره‌برداری از چاه‌های گاز مقرون‌به‌صرفه نیست.

در همین راستا اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی سی.ان.جی کشور اعلام کرده است که بر اساس توافق بین ایران و روسیه تا زمانی که تراز گاز ایران مثبت است و تولید جوابگوی مصرف داخلی است، تهران نمی‌تواند از هشت حلقه چاه بزرگ گازی که در محدوده آبی ایران است، استخراج کند.

ملاحظات ایران در پرهیز از برداشت از ذخایر گازی دریای خزر منطقی است

وی افزود: در ضمن، برداشت از ذخایر گازی دریای خزر توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین ما فعلاً نباید به فکر منابع گازی دریای خزر باشیم.

رئیس انجمن صنفی سی.‌ان.‌جی ایران درباره علت این موضوع گفت: اکنون روسیه ۱۸.۱ درصد از ذخایر گاز دنیا را داراست و این رقم در مورد ایران ۱۷.۹ درصد است؛ چنانچه از خزر برداشت داشته باشیم این رقم به ۱۸.۲ درصد رسیده و در مقام بالاتری از روسیه قرار می‌گیریم که طبق توافق‌هایی که قبلاً با این کشور صورت گرفته نباید این‌چنین شود تا روسیه همچنان در صدر باقی بماند.

درگذشته در خزر میانی یک منبع بزرگ نفتی کشف شد که ظرفیت حدود ۵۰۰ میلیون بشکه نفت را دارا بود و به علت عمق بسیار کم آن، یعنی عمق بین ۱۰ تا ۲۰ متری، دارای توجیه اقتصادی بالایی بود

به نظر می‌رسد که فارغ از مفاد معاهده تهران و مسکو، مقرون‌به‌صرفه نبودن استخراج گاز از هشت حلقه چاه فوق‌الذکر باعث شده است که مسئولان صنعت گاز کشور در حال حاضر نیازی به سرمایه‌گذاری در این منطقه گازی نبینند.

به‌هرحال رسانه‌های معاند ترجیح داده‌اند با کمرنگ کردن مبحث اقتصادی بودن یا نبودن عملیات استخراج گاز از چاه‌های ایران بیشتر به معاهده تهران و مسکو اشاره‌کرده و آن را توافقی ظالمانه به ضرر ایران جلوه دهند حال‌آنکه وضعیت جغرافیایی بیشترین تأثیر را در برداشت از یک منبع گازی یا نفتی دارد و اقتصادی یا غیراقتصادی بودن آن را مشخص کرده و درنتیجه هر معاهده‌ای را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

به‌عنوان‌مثال، نشریه «اویل پرایس» در یک گزارش تحلیلی به کشف اخیر یک میدان گازی در آب‌های شمالی ایران اشاره و تأکید کرد که ایران با استفاده از این میدان گازی قادر خواهد بود حداقل ۲۰ درصد گاز موردنیاز اروپا را تأمین کند و این موضوع جغرافیای سیاسی منطقه را تغییر می‌دهد.

این نشریه ادامه داد: گفته می‌شود توسعه‌دهنده اصلی این میدان گازی که به میدان چالوس هم معروف شده، شرکت نفت خزر است و سرمایه‌گذاران چینی و روسی هم به شرکت ایرانی در بهره‌برداری کمک خواهند کرد.

بیشتر بخوانید:

دایره اکتشافات گازی در دریای خزر توسعه می‌یابد

معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت: ذخایر نفتی دریای خزر قطعی نیست/ مذاکره با هندی‌ها برای توسعه میدان گازی فرزاد بی

با مشارکت ترکیه؛ انتقال گاز جمهوری آذربایجان از دریای خزر به ایتالیا آغاز شد

در همین راستا جلسه‌ای به همت گروه تحلیلی پتروپال دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد. شاهین فرهمندیان، از مدیران صنعت نفت با اشاره به اینکه دریای خزر به‌طورکلی سه بخش شمالی، میانی و جنوبی دارد، افزود: میدان گازی چالوس در بخش جنوبی خزر است که عمق آن به ۱۲۵۰ متر هم می‌رسد و تا ۶۵ درصد کل حجم آب این دریا را پوشش می‌دهد که این مسئله برداشت از این میدان را دشوار می‌سازد.

وی در ادامه گفت: درگذشته در خزر میانی یک منبع بزرگ نفتی کشف شد که ظرفیت حدود ۵۰۰ میلیون بشکه نفت را دارا و به علت عمق بسیار کم آن، یعنی عمق بین ۱۰ تا ۲۰ متری، دارای توجیه اقتصادی بالایی بود.

فرهمندیان با اشاره به اینکه یکی دیگر از عواملی که بر اقتصادی بودن یا نبودن یک میدان تأثیرگذار است میزان ترش یا شیرین بودن و هم‌چنین میزان اتان و پروپان موجود در آن است، افزود: درواقع گاز طبیعی شامل سه ترکیب اصلی است: متان، که عمده گاز طبیعی را تشکیل می‌دهد، اتان که ۱۲ درصد گاز را تشکیل می‌دهد و عموماً به‌عنوان خوراک پتروشیمی مصرف می‌شود و ترکیب پروپان و بوتان که کمتر از ۳ درصد است و معمولاً به‌عنوان سوخت پاک استفاده می‌شود.

این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: همچنین وضعیت جغرافیایی هر زمینی در ضریب برداشت آن و درنتیجه در اقتصادی بودن میدان تأثیرگذار است؛ به‌طوری‌که ایران و عربستان هر دو تقریباً ۲۹۰ میلیارد بشکه نفت دارند و ایران فقط ۱۴۰ میلیارد بشکه را می‌تواند برداشت کند درحالی‌که عربستان می‌تواند تا ۲۷۰ میلیارد بشکه برداشت داشته باشد.

عمق زیاد مخازن گازی، تمرکز تأسیسات بهره‌برداری از مخازن گازی در جنوب کشور و احتمال آلوده شدن مناطق وسیعی از شمال کشور باعث شده برداشت گاز از چاه‌های محدوده آبی کشور در دریای خزر فعلا اقتصادی نباشد

وی افزود: نکته حائز اهمیت درباره میدان گازی چالوس این است که اولاً مطالعات زمین‌شناسی سطحی روی میادین مجاور صورت گرفته و هنوز این میدان به‌صورت کامل کشف نشده است و اگر لایه‌های رسوبی مناسب باشند، می‌تواند یک‌چهارم حجم گازی میدان پارس جنوبی و ۳۰ درصد گاز کل دریای خزر را شامل شود.

ایران درصدد انجام مطالعات دقیق‌تر و تکمیل زیرساخت‌های بهره‌برداری و پالایش گاز در شمال کشور است

فرهمندیان با تأکید بر فقدان زیرساخت‌های مناسب پالایش و پخش در شمال کشور گفت: بعد از بررسی اقتصادی بودن منابع، عملیات توسعه با حفاری چاه‌ها و نصب تجهیزات سرچاهی، ساخت و توسعه سکوی بهره‌برداری (دریا) اجرای خطوط لوله، احداث پالایشگاه گازی و انتقال به مقصد صورت می‌گیرد که این اقدامات می‌تواند موجب تغییرات و حتی تخریب بخشی از محیط‌زیست استان‌های شمالی کشور شود و بایستی در این زمینه دقت بیشتری صورت بگیرد.

وی با اشاره به نظام حقوقی بهره‌برداری از دریای خزر گفت: بهره‌برداری برای سطح آب و ماهی‌گیری به‌صورت مشاع است ولی برای زیر بستر آن توافقی نشده است و در حال حاضر هر کشوری به‌صورت جداگانه بدون توافق کشورهای همسایه در حال برداشت از منابع نفت و گازی آن شده است؛ گرچه روسیه به دنبال معرفی دریاچه خزر به‌عنوان دریای خزر است تا از نظام حقوقی رایج بر دریاها استفاده کند ولی تابه‌حال راه به‌ جایی نبرده است.

فرهمندیان در پایان گفت: برداشت از میدان گازی چالوس به دلیل عمق بالای آب و دسترسی اندک به آب‌های آزاد به‌مراتب سخت‌تر از باقی میادین گازی ماست و حتی اطمینان کاملی از توان شرکت‌های چینی و روس که اعلام آمادگی برای همکاری کرده‌اند وجود ندارد و باید در این زمینه محتاطانه عمل کرد.

اظهارات این کارشناس صنعت نفت نشان می‌دهد که عمق زیاد مخزن گازی، تمرکز تأسیسات بهره‌برداری از مخازن گازی در جنوب کشور و احتمال آلوده شدن مناطق وسیعی از شمال کشور باعث شده برداشت گاز از چاه‌های محدوده آبی کشور در دریای خزر در حال حاضر اقتصادی نباشد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/پ