«ساحل تهران» مجموعه‌ای موجز برای دوستداران داستان کوتاه/ عاشقانه‌هایی از جنس شادی، غم، مرگ

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، از آن روزی که نخستین داستان (با تعریف امروزی) توسط یک نویسنده نوشته شد، بیشتر از چهار قرن می‌گذرد. در این چهارصد و اندی سال، دنیای داستان‌نویسی با پستی و بلندی‌های فراوانی مواجه شده ولی با این وجود سال‌های سال است که انسان‌ها دلخوش به شنیدن داستان‌ها و قصه‌های جذابند. قصه‌هایی که شما را با خود به دنیای جدیدی می‌برد، دنیای خیال‌انگیزی که این فرصت را به شما می‌دهد تا با تخیل، خود را به‌عنوان قهرمانی جا بزنید که مشغول سرک کشیدن در زندگی‌اش هستید.

داستان‌نویسی گونه‌های مختلفی دارد که در طول چهار قرن گذشته ظهور و بروز پیدا کرده است. یکی از زیرشاخه‌های مهم آن «داستان کوتاه» است، سبکی از قصه‌گویی که در اواسط قرن ۱۹ میلادی متولد شد و بعد از چند دهه، هم در میان نویسندگان و هم در بین خوانندگان‌ کتاب‌ها و دوستداران قصه‌گویی، به سبکی محبوب تبدیل شد. داستان کوتاه چند ویژگی مهم داشت که باعث می‌شد خیلی‌ها خواندن آن را به رمان‌ها چند صفحه‌ای و داستان‌های طولانی بزرگان تاریخ ادبیات ترجیح دهند. مهم‌ترین ویژگی آن موجز بودنش بود، در این قصه‌ها شما سریع وارد ماجرا می‌شوید. چون نویسنده به مقدمه‌چینی مفصل نیاز ندارد و خیلی از اوقات با ضرباهنگی سریع مخاطبش را با گره اصلی داستان، درگیر می‌کند.

ویژگی دیگر داستان کوتاه این است که نویسنده از شخصیت‌های کمتری (به نسبت رمان) در قصه‌اش استفاده می‌کند و همان شخصیت‌های محدود را هم واکاوی نمی‌کند. شما ممکن است در یک داستان کوتاه با چند ویژگی اخلاقی، ظاهری و رفتاری یکی دو شخصیت آشنا شوید، ولی لایه‌های زیرین آنها موشکافی نمی‌شود و در بسیاری از موارد اصلا تاریخچه‌ای از آنها برای مخاطب بازگو نمی‌شود. چون نیازی به این ماجرا نیست و تمرکز زیاد روی مسئله شخصیت‌ها مخاطب را از قصه اصلی دور می‌کند و نویسنده نمی‌تواند در مدت زمان محدودی که برای طرح داستانش نیاز دارد، ابتدا، میانه، اوج و انتهای قصه را به تصویر بکشد.

داستان کوتاه در ایران

اگر قرار به تبریک گفتن باشد، این روزها باید تولد نخستین داستان کوتاه ایرانی را تبریک گفت، آن هم تولد صد سالگی‌اش را. صد سال پیش «محمدعلی جمال‌زاده» نخستین نویسنده ایرانی اولین مجموعه داستان کوتاهش تحت عنوان «یکی بود یکی نبود» را منتشر کرد، اثری که نام این نویسنده را به‌عنوان پدر داستان کوتاه ایران در تاریخ ماندگار کرد. در قرن اخیر نویسندگان فراوانی بودند که این سبک از قصه‌گویی را تجربه کردند و آثار خوبی هم نوشتند. «غلامحسین ساعدی»، «جلال آل‌احمد» «سیمین دانشور»، «صادق هدایت»، «صادق چوبک»، «جعفر مدرس صادقی»، «بیژن نجدی» و... از جمله این نویسندگان بودند که هنوز هم کتاب‌هایشان بین علاقه‌مندان به داستان کوتاه ایرانی، دست به دست می‌شود. این نام‌های مطرح و سابقه صد ساله باعث شده که امروزه شاهد انتشار داستان کوتاه‌های زیادی توسط نویسندگان ایرانی باشیم، داستان‌هایی که بسیاری از آنها توانایی و کشش لازم برای غرق کردن مخاطبش در دل خود را دارد، داستان‌هایی که شما را به یک سفر کوتاه ۳۰-۴۰ دقیقه‌ای هیجان‌انگیز می‌برد.

یکی از آخرین نمونه‌های داستان کوتاه که توسط نشر افق منتشر و به عنوان شصت‌ودومین کتاب از مجموعه «ادبیات امروز» معرفی شده است، کتاب «ساحل تهران» است، اثری به قلم مجید قیصری که از ۵ داستان کوتاه تشکیل شده است، داستان‌هایی که کودک، جنگ و شهر کلیدواژه‌های اصلی آنها و عناصر مشترک‌شان هستند.

قیصری، خوشنام و جشنواره‌پسند

قیصری متولد سال ۱۳۴۵ است و در رشته روانشناسی هم از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده است. این داستان‌نویس در گذشته نیز با نشر افق همکاری‌هایی داشته و کتاب‌های «شماس شامی»، «جشن همگانی»، «گور سفید»، «زیرخاکی»، «نگهبان تاریکی» و «گوساله سرگردان» را از طریق این انتشاراتی شناخته شده به بازار کتاب وارد کرده است. اما مهم‌ترین نکته دررابطه با قیصری جشنواره‌پسند بودن داستان‌هایش است. او در یکی دو دهه اخیر با داستان‌های مختلفش توانسته عناوین و جوایز ادبی متعددی را برنده شود. مثلا در سال ۸۶ برای مجموعه داستان «گوساله سرگردان» در چند رویداد خوش درخشید و در آن سال توانست جایزه «نویسندگان و منتقدان مطبوعات»، جایزه «شهید غنی‌پور»، جایزه «ادبی اصفهان» و لوح تقدیر جشنواره «روزی روزگاری» را از آن خود کند. مجموعه‌داستان «سه دختر گلفروش» هم از دیگر آثار این نویسنده است که پس از انتشار جایزه «قلم زرین» را با نام او ثبت کرد.

تمام شهرت این نویسنده معطوف به داستان کوتاه نیست، رمان «باغ تلو» او نیز از دیگر آثار شناخته‌شده و مطرحش محسوب می‌شود که توانست برای قیصری جایزه اصلی جشنواره «مهرگان ادب» را به ارمغان بیاورد. کتاب «شماس شامی» او هم بسیار مورد توجه قرار گرفت به علاوه نامزدی در کسب جوایز جشنواره‌ها و رویدادهای «روزی‌روزگاری»، «جلال آل‌احمد» و «قلم زرین» در جشنواره کتاب سال «شهید غنی‌پور»، در بخش ادبیات بزرگسال در رده دوم قرار گرفت.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با مفهوم طنز در کتاب «ادموند گانگلیون و پسر»

فرهنگ غذایی ترکیه را با این کتاب خوشمزه بشناسیم

ساحل تهران کجاست!؟

با این کارنامهو جوایز به استقبال جدیدترین کتاب مجید قیصری می‌رویم، مجموعه داستان «ساحل تهران» که مثل اکثر آثار این نویسنده جنگ و میراث آن یکی از نکات کلیدی این کتاب است. قیصری در این اثر پنج داستان را روایت می‌کند، داستان‌هایی که هرکدام در بازه زمانی متفاوت و در مکان‌های مختلفی واقع شدند و حال و هوای خاص خود را دارند. لحن کتاب، روان و با ادبیاتی ساده است و در صفحات مختلف آن اثری از کلمات پرطمطراق و دهان پرکن نمی‌بینید. اگرچه این ماجرا در بعضی از مواقع به ضرر داستان تمام می‌شود و شما ضرباهنگی را که از شخصیت در اوج داستان توقع دارید، در صحبت‌هاش حس نمی‌کنید.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

«..صندوق را بستم، نفس عمیقی کشیدم و دست کردم توی داشبورد؛ یک بسته بیسکوییت ساقه طلایی داشتم، جلوی قاروقور شکمم را می‌گرفت. در عقب را برای نادر باز کردم. صندلی و کلاه حصیری‌اش را خودش برداشت. من هم مشمای ماهی‌ها را برداشتم. مشما را با فاصله از خودم گرفتم تا قطره‌ای نچکد روی مانتوام. می‌چکید باید یک راست می‌رفتم زیر دوش. با این بو نمی‌توانستم یک دقیقه هم توی ماشین بند شوم. حواسم به مشما بود که دیدم نادر دستم را گرفت. انگار مادر یا خاله‌اش باشم. دلم نیامد دستش را ول کنم. سفت دستم را فشار داد، من هم دستش را فشار دادم. دیدم دارد می‌خندد. من هم خندیدم. از ته دل خوشحال بودم، خوشحالی‌ای که چند سالی بود تجربه نکرده بودم...»

تصویرسازی قیصری در کتاب «ساحل تهران»، کاملا قابل درک و باورپذیر است و شما می‌توانید خیلی راحت فضا را تجسم کرده و خودتان را در کنار قهرمان‌های داستان در حال غذا دادن به مرغ‌های ماهی‌خوار یا ترسیدن از شلیک تفنگ شکاری دولول توسط مرد غریبه، حس کنید. اگرچه همچون بسیاری از آثار هنری، داستان‌های این کتاب هم کشش لازم برای بیشتر بست دادن به داستان را داشت و می‌شد که درخصوص برخی خرده روایت‌ها (و بعضا قصه کلی) شتابزده عمل نکرد، اما با این وجود کتابی است که خواندنش را به شما توصیه می‌کنیم.

کتاب «ساحل تهران» اثری از مجید قیصری است که در نشر افق به انتشار درآمده است. این کتاب با شمارگان ۵۵۰ نسخه، در ۱۲۰ صفحه منتشر شده و با قیمت ۲۹ هزار تومان به فروش می‌رسد.

انتهای پیام/۴۱۷۳/پ