بررسی تبعات استفاده از ارز به جای پول ملی در معاملات؛
خرید مایحتاج زندگی با یورو، رفتار جدید نوکیسه‌ها/ با دلار خرید می‌کنم؛ پس هستم!
خرید و فروش بر مبنای پایه پولی غیر از پول ملی از جمله اتفاقات تلخی به شمار می‌رود که در معاملات داخلی و میان برخی شهروندان اتفاق می‌افتد، به این ترتیب که فروشنده و خریدار به جای استفاده از پول رایج ملی، از ارز استفاده می‌کنند.
به گزارش خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری آنا، خرید و فروش بر مبنای پایه پولی غیر از پول ملی از جمله اتفاقات تلخ و نوینی به شمار می‌رود که در معاملات داخلی و میان شهروندان اتفاق می‌افتد، به این ترتیب که فروشنده و خریدار به جای استفاده از پول رایج ملی، از ارز استفاده می‌کنند.
هر چند خرید و فروش بر پایه ارز پدیده نوظهوری محسوب می‌شود اما انتشار اخباری در مورد آن نشان از اشاعه این نوع فرهنگ خرید در کشور دارد. چنانکه به تازگی خبری مبنی بر اینکه یک مرکز خرید در یکی از خیابانهای تهران اجناس خود را بر پایه واحد پول مشترک کشورهای عضو اتحادیه اروپا میفروشد.
در جزئیات این خبر آمده است که از این نوع مراکز خرید گران، زیبا و لوکس در شمال تهران کم نیستند و این فروشگاه هم یکی از لوکس‌ترین مراکز خرید به شمار می‌آید که ویژه افراد مرفه جامعه ساخته شده کما اینکه بهای ارزان‌ترین کالای داخل فروشگاه ۲۴۰ یورو قیمت‌گذاری شده است.
ریال پول واحد است
اما با توجه به اینکه طبق بند الف ماده یک قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱، واحد پول ایران ریال است و از طرفی استفاده از ارز در معاملات نیز رایج شده است، این پرسش مطرح می‌شود که از منظور نظام حقوقی ایران استفاده از ارز به جای پول رایج ملی در معاملات، منع قانونی دارد یا خیر؟
در پاسخ به این پرسش یک پژوهش‌گر علم حقوق در گفت‌وگو با خبرنگار آنا از نبودن مانعی بر سر راه معامله داخلی براساس ارز خبر می‌دهد و می‌گوید: «در واقع به دلیل اینکه معادلات ارزی در کشور مجاز است، اینکه در داخل کشور دو ایرانی برای خرید و فروش‌های عادی خود از دلار یا هر پول خارجی استفاده کنند، مشکل قانونی ندارد. کمااینکه خود ارز هم خرید و فروش می‌شود.»
کاهش ارزش پول ملی از جمله نکاتی است که کامبیز نوروزی به آن اشاره می‌کند و متذکر می‌شود: «در حقیقت این مسئله ناشی از درهم‌ریختگی و بی‌ثباتی وضع اقتصادی کشور است. در حال حاضر پول ملی به اندازه‌ای بی‌ثبات شده که دیگر هیچ‌کس هیچ اعتمادی به آن ندارد که این اتفاق از نظر ملی این یک فاجعه محسوب می‌شود.»
جایگزینی ارز به جای پول ملی، نشان‌دهنده فاجعه است
«فاجعه» از جمله کلیدواژه‌هایی است که این حقوقدان در واکنش به جایگزینی ارز به جای پول ملی در معاملات، استفاده می‌کند و این نکته را گوشزد می‌کند که «وقوع چنین اتفاقاتی نشان‌دهنده این است که در آستانه فاجعه قرار داریم یا شاید فاجعه هم شروع شده است. در این وضعیت بی‌اعتباری پول ملی، دردناک‌ترین چیزی است که ممکن است مشاهده شود، مردمی است که می‌خواهند پول پس‌انداز کنند، اما به جای پس‌انداز ریال، ارز پس‌انداز می‌کنند.» (مشروح این گفت‌وگو را در اینجا بخوانید.)
هر چند بنابر گفته‌های این محقق علم حقوق، پایه قرار دادن ارز به جای پول ملی در معاملات از نظر حقوقی منع قانونی ندارد اما با توجه به مواردی نظیر روند صعودی قیمت ارز در کشور و شایع شدن این گمانه که تنها افراد دارای درآمد بسیار بالا مشتریان فروشگاه‌هایی با این سبک از خرید و معامله، را تشکیل می‌دهند، لذا نمی‌توان از آثار و و تبعات اجتماعی چنین رسوم نوظهوری چشم‌پوشی کرد.
بیشتر بخوانید؛
سرمایه گذاری در ایران شبیه به اقیانوس آبی است
استفاده از ارز در خریدوفروش‌های عادی مشکل قانونی ندارد
همچنانکه براساس گفته‌های یک جامعه‌شناس ترویج اقداماتی نظیر جایگزینی ارز به جای پول ملی، انسجام اجتماعی را تهدید می‌کند. در حقیقت حسین ایمانی جاجرمی معتقد است « به دلیل اینکه اکثریت مردم از نظر مالی در شرایط مناسبی قرار ندارند. با مشاهده این قبیل رفتارهای نوکیسه‌ها احساس نارضایتی نسبت به شرایط اجتماعی می‌کنند چراکه در واکنش به این قبلی رفتارها از سوی ثروتمندان، احساس حقارت در آنها به وجود می‌آید و ممکن است حس همبستگی و عواطف اجتماعی که باید در میان افراد یک جامعه باشد، از بین می‌رود.»
نوکیسه‌ها، ثروتمندان بیگانه با فرهنگ
از دیدگاه این جامعه‌شناس رفتارهایی از قبیل خریدوفروش متعلق به طبقه خاصی به نام نوکیسگان است و بر پایه همین استدلال او تاکید می‌کند: « اقداماتی نظیر خرید و فروش براساس ارز، از جنس رفتارهای طبقه نوکیسه ثروتمندی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر ظهور کرده است و جهت تمایز و جدا کردن خود از بقیه مردم دست به این قبیل اقدامات می‌زنند و می‌خواهند ثروت خود را به رخ دیگران بکشند.»
مطلب مورد تاکید ایمانی جاجرمی مربوط به دور ماندن طبقه نودولت، از فرهنگ و تاریخ است که به دلیل جدایی از فرهنگ دست به این قبیل اقدامات می‌زنند، همانطور که او در این رابطه مطرح می‌کند: « رفتارهای فاقد جنبه اجتماعی و فرهنگی دارند چرا که با تاریخ و فرهنگ کشور میانه‌ای ندارند. البته تعداد این افراد در سال‌های اخیر به برکت دلارهای نفتی افزایش پیداکرده است. نوکیسه‌ها با طبقه ثروتمند اصیل ایرانی تفاوت دارند و بیشتر به دنبال نمایش گذاشتن، ثروت خود هستند، چرا که رها شده‌اند.» (مشروح این گفت‌وگو را در اینجا بخوانید.)
در مجموع بسیاری بر این باورند بروز رفتارهایی نظیر استفاده از ارز به جای پول رایج ملی در معاملات، هر چند بیانگر جدایی طبقه غنی از فرهنگ است و به نوعی خودنمایی محسوب می‌شود اما در صورتی که طی سال‌های اخیر از طریق سیاست‌گذاری‌های مناسب به ارزش پول ملی حفظ و یا افزوده می‌شد، طبقه به اصطلاح نوکیسه به جای کاربرد ارز با استفاده از پول ملی فخر فروشی می‌کرد.
انتهای پیام/۴۱۵۸/
انتهای پیام/
دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۱۲؛
