دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۰۷؛
بقایی‌ماکان «حافظ؛ روح ایرانی» را منتشر می‌کند
نویسنده، مترجم و پژوهشگر شناخته شده کشورمان اهمیت، جایگاه و تاثیرگذاری شعر حافظ در تاریخ و فرهنگی ایرانی را طی کتابی با عنوان «حافظ؛ روح ایرانی» بررسی کرده است.
محمد بقایی‌ماکان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا، با اشاره به غلط‌گیری‌های نهایی کتاب تازه‌اش که «حافظ؛ روح ایرانی» نام دارد، درباره آن گفت: «این کتاب 200 صفحه‌ای دارای سه بخش است. بخش اول مطابق با نام این کتاب به بررسی حافظ از منظر گرایش‌های ایرانی اختصاص یافته و در بخش دوم تاثیراتی که اشعار این شاعر بزرگ بر ذهن و زبان مردم گذاشته است مورد نظر قرار گرفته است.»
وی توضیح داد: «اشعار حافظ به کرات در میان مردم کارکرد پیدا کرده و مصرع‌ها و بیت‌های زیادی از آن‌ها به ضرب‌المثل‌های پرکاربرد تبدیل شده‌اند. به جز این حتی بسیاری از اصطلاحاتی که از کلیشه‌های زبانی مردم است، در واقع از اشعار حافظ نشأت می‌گیرند. مثلا کارکرد این مصرع‌ها: کجا دانند حال ما سبک‌باران ساحل‌ها... بر اثر ِ صبر نوبتِ ظفر آید... هرکسی پنج روز نوبت اوست و...»
این پژوهشگر باسابقه در باره آخرین فصل از کتاب خود گفت: «فصل سوم برمی‌گردد اظهار نظرات بزرگان شعر و ادبیات معاصر درباره حافظ. این اظهارات در گفت‌وگوهایی که بین سال‌های 48 تا 56 (زمانی که در مطبوعاتی و رادیو فعال بودم) با این افراد داشتم گرفته شده و هرکدام بین یک پاراگراف تا 2 صفحه را شامل می‌شوند.»
وی افزود: «از جمله اشخاصی که طرف گفت‌وگو با من بوده و نظراتشان در این کتاب آمده، می‌توانم به پروزی ناتل خانلری، فریدون مشیری، مهدی سهیلی، باستانی پاریزی، حسین منزوی، معینی کرمانشاهی، نصرت رحمانی و.... اشاره کنم.»
بقایی‌ماکان ضمن بیان این مطلب که اشعار حافظ، یکی ار پربسامدترین اشعار در لغت‌نامه دهخدا به عنوان مثال‌هاست، درباره تعبیرها و روایت‌های مختلفی که از این شاعر شده است، گفت: «حافظ شخصیتی است با ابعاد مختلف و هر کسی از منظری خاص به او نگریسته است؛ از احمد شاملو گرفته تا استاد مطهری.»
وی ادامه داد: «اما آنچه مسلم است، حافظ مورد تایید همه کسانی بوده که با زبان فارسی سر و کار داشته و دارند؛ چه در محدوده ایران و چه در گستره فرهنگی ایران زمین. علاوه بر این بسیاری از بزرگان شعر و ادبیات جهان مانند گونه، نیچه و اندره ژید از علاقه‌مندان به اشعار حافظ بوده و حتی از برخی مضامین شعری حافظ نیز در سروده‌های خود استفاده کرده‌اند.»
این نویسنده و ایران‌پژوه خاطرنشان کرد: «در داخل ایران نیز تقریبا همه شاعران و ادبا و تذکره‌نویسان بعد از حافظ، از او تمجید کرده‌اند تا جایی که کمتر شاعری در تاریخ فرهنگ ایران به چنین جایگاهی نایل آمده است. نمونه‌ای روشن و مناسب برای این مساله، ستایش‌های بسیار و مکرر صائب تبریزی از حافظ است که 200 سال بعد از او می‌زیسته است.»
بقایی‌ماکان عنوان لسان‌الغیب را زیبنده نام حافظ خواند و گفت: «دیوان حافظ، سندی معتبر است برای برتری زبان فارسی و توانایی‌های این زبان و ایرانیان و فارسی‌زبانان به طور طبیعی به شعر حافظ علاقه‌مند هستند. دلیلش هم دل‌نشینی اشعار این شاعر و نکات ظریفی نهفته در شعرهای اوست که هر کسی به اندازه درک و دانش خود از آن‌ها بهره می‌برد.»
وی ادامه داد: «همین است که مردم در هر مناسبتی و به هر بهانه‌ای سعی می‌کنند خود را به حافظ نزدیک کنند. از تفأل زدن بر دیوانش گرفته تا حافظ‌خوانی در نوروز و یلدا و ...»
انتهای پیام/
دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۰۶؛
