دو راهی خدمت یا فرار؛
اصلاح قانون سربازی چه زمانی جوانان را خوشحال می‌کند؟
در حالیکه خدمت سربازی دغدغه بسیاری از جوانان و خانواده‌هایشان است اما سال‌هاست که از اصلاح قانون خدمت وظیفه صحبت به میان می‌آید، با این حال هیچ زمانی این اظهارنظرها در مسیر جدی قرار نگرفته است.
به گزارش خبرنگار انتظامی گروه جامعه خبرگزاری آنا، رفتن به خدمت سربازی دغدغه و بعضاً کابوس بسیاری از جوانانی است که ذهن بسیاری از آنان و خانواده‌هایشان را درگیر خود کرده است.
پسرها به سن ۱۸ سال که می‌رسند اگر مشغول به تحصیل نباشند باید برای رفتن به خدمت سربازی آماده شوند و در صورتی‌که جز تحصیل به هر دلیل از رفتن به آن اجتناب کنند، سرباز فراری محسوب شده و در قانون برای این مورد مجازاتی با عنوان افزایش خدمت قید شده است.
قانون سربازی در ایران
بر اساس ماده یک قانون وظیفه عمومی برای دفاع از استقلال و تمامیت ارضی، اتباع ذکور دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف به انجام خدمت وظیفه عمومی برابر مقررات این قانون هستند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی را جز در موارد مطرح در این قانون نمی‌توان از خدمت معاف کرد. بر اساس ماده دو این قانون، هر فرد ذکور ایرانی در ماهی که طی آن ماه به سن ۱۸ سال تمام می‌رسد مشمول مقررات خدمت وظیفه عمومی است.
سربازی، مسئله حل شده ای در دنیا که در ایران هنوز برای آن تصمیم مشخص گرفته نشده است.
در ایران مردان باید دو سال معادل ۲۴ ماه به خدمت نظام وظیفه بروند. این قانونی برای همه مردان است. اما بلندترین طول دوره سربازی جهان مربوط به کره شمالی است. کشوری که طول دوره سربازی در آن ۱۱ سال است. سربازی در ایران و کشورهای خاورمیانه اجباری است البته در برخی کشورهای اروپایی هم این اجبار وجود دارد اما مدت آن کوتاه است.
«سرباز» نیروی کاری با حداقل دستمزد
سربازی اجباری شاید برای آن‌هایی که قرار است این خدمت را به انتها برسانند یک بلای زمینی باشد، اما برای نهاد حکم دیگری دارد زیرا در اختیار گرفتن نیروی کار در آماده ترین شرایط جسمی و روحی آن هم با حداقل درآمد، می تواند بسیاری از خدمات نیروهای مسلح را پوشش دهد. اما به این مسئله توجه نمی شود که این نیروی کار در بخش های دیگر اقتصادی می تواند بهره وری بیشتری برای کشور به ارمغان آورد که در نهایت به نفع نیروهای مسلح نیز خواهد بود.
فرار جوانان از سربازی اجباری
بهترین نمونه اجبارگریزی را می‌توان در میان جوانانی یافت که در کشورهایی با قانون خدمت سربازی اجباری زندگی می‌کنند. فرار از سربازی، خروج غیرقانونی از کشور، جعل مدارک پایان خدمت، افزایش وزن یا ایجاد دیگر نقص عضوها برای خودداری از حضور در سربازی اجباری همگی نشانه‌هایی آشکار از شدت ناخوشایندی اجباری بودن یا اجباری شدن خدمت سربازی است.
وعده‌های انتخاباتی که قابلیت اجرا نداشت
سربازی سوژه‌ای است که همیشه مخاطب خاص خودش را دارد، پیش از انتخابات ۱۴۰۰ هم برخی کاندیدا در مورد حذف سربازی صحبت‌هایی کردند از جمله اینکه سربازی اجباری باید جمع شود و وجود ۳ میلیون مشمول غایب نشان دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است.
قاضی زاده هاشمی کاندید انتخابات ریاست جمهوری در توئیتی مدل سربازی اجباری را ناکارآمد خواند و خواستار برچیده شدن آن شد.
اما در همین گیرودارهای انتخاباتی ابوالفضل شکارچی سخنگوی ارشد ستاد نیروهای مسلح در گفت‌وگویی درباره اینکه آیا نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مجاز هستند برای جذب رای به موضوعاتی مانند سرباز حرفه‌ای بپردازند، گفته بود پرداختن به موضوع سربازی حرفه‌ای مستلزم کار کارشناسی در ستاد کل نیروهای مسلح است و کاندیداهای ریاست جمهوری به هیچ عنوان مجاز نیستند که برای جذب رای به موضوعاتی مانند سرباز حرفه‌ای بپردازند؛ آن‌ها می‌دانند که نباید بعضی کلید واژه‌هایی که صرفاً کاربرد انتخاباتی دارد، استفاده کنند.
طرح اصلاح خدمت سربازی در در مجلس
حدود نه ماه از مطرح‌شدن پیشنهادهای برخی از نمایندگان مجلس درباره اصلاح دوره خدمت سربازی می‌گذرد؛ پیشنهادهایی که در نگاه اول بسیار جذاب و انگیزه‌بخش به نظر می‌رسید اما واکنش ستادکل نیروهای مسلح نشان داد که هماهنگی و بررسی لازم برای ارائه این طرح‌ها انجام نشده است.
ابوالفضل ابوترابی، طراح «طرح اصلاح قانون سربازی» در مجلس یازدهم، درباره دلایل طراحی و اصلاح آن معتقد است، بر اساس نیاز روز جامعه باید به سمت سرباز حرفه‌ای رفت؛ امروز جنگ‌ها تجهیزات‌محور و گران‌قیمت هستند، لذا هرچه آموزش نیروهای ما بیشتر باشد در میدان عمل خروجی بهتری خواهیم داشت. ابوترابی با اشاره به قدمت ۱۰۴ساله قانون سربازی از زمان رضاخان تا امروز گفته است، از زمان رضاخان قانون سربازی ۲ساله اجباری برقرار است در حالی که قانون باید بر اساس نیاز روز جامعه تغییر کند و در شرایط فعلی به واقع با سربازی اجباری کارخانه دشمن‌سازی برای نظام راه انداخته‌ایم.
سربازی دومین عامل تاخیر در ازدواج
در حالیکه نظام به فرزندآوری و ازدواج رویکردی مثبت دارد، بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دومین عامل تاخیر ازدواج آقایان سربازی است و این مساله خود ضرورت تغییر در قانون سربازی را بیشتر می‌کند. با توجه به شواهد و صحبت‌های مسئولان اکنون با قانون فعلی سه میلیون غایب و سرباز فراری داریم؛ در جامعه‌ای که قانون منطبق بر واقعیت نباشد شهروندان مجرم تلقی می‌شوند، به همین خاطر قانون سربازی فعلی نیازمند تغییر بنیادی است.
اکنون دوران سربازی رفتن دهه هشتادی‌ها شروع شده است؛ نسلی که بیشتر از نسل‌های قبلی از سربازی رفتن فراری‌اند تاجایی‌که به گفته کارشناسان آمار سربازان فراری و مشمولان غایب افزایش یافته است. برای کاهش تعداد سربازان فراری هرچند محدودیت‌های زیادی همچون استخدام‌نشدن افراد سربازی‌نرفته در دستگاه‌های دولتی و خصوصی، منع خروج آن‌ها از کشور و حتی مواردی همچون تجدید و تعویض گواهی‌نامه گذاشته شده است اما هنوز هم بخش شایان‌توجهی از جوانان حاضر به پذیرش این محدودیت‌ها هستند، و زیر بار سربازی نمی‌روند یا آن را به تأخیر می‌اندازند.
برای رفع مشکلات موجود در نظام وظیفه، سال‌هاست که از اصلاح قانون سربازی اجباری صحبت به میان می‌آید، اما هیچ‌وقت این رایزنی‌ها و اظهارنظرها در مسیر جدی برای اصلاح قانون قرار نمی‌گیرند و این دور تسلسل ادامه دارد.
انتهای پیام/۴۱۶۱
انتهای پیام/
