شورای نگهبان جای عمل به قانون است نه مصلحت اندیشی

گروه سیاست خبرگزاری آنا - مجتبی اسماعیلی؛ هم‌زمان با انتشار غیررسمی اسامی نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، اظهارات و انتقادات مختلفی در زمینه عملکرد شورای نگهبان، نگرانی درباره مشارکت و شائبه مهندسی انتخابات مطرح شد، اما سؤالی که مطرح می‌شود، این است آیا انتقادات جریانی خاص از شورای نگهبان در کشور که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم نامزدها و تفکراتشان با غرب بر کسی پوشیده نیست و عاملان به‌وجود آورنده وضعیت نابسامان کشور هستند، دارای وجاهت است یا خیر.

هجمه بی‌اساس به شورای نگهبان

شورای نگهبان به تعبیر امام خمینی (ره) چشمان همیشه هوشیار و نگهبان حقیقی انقلاب اسلامی است. حمله به این نهاد مقدس درحالی است که رهبر انقلاب ۱۶ بهمن ۱۳۹۸ در سخنانی فرمودند: حمله به شورای نگهبان از غلط‌ترین کارهاست. شورای نگهبان مرکب از ۶ فقیه عادل و ۶ حقوق‌دان برجسته منتخب مجلس شورای اسلامی، در قانون اساسی شأنی دارد و مجموعه‌ای قابل اعتماد است و لذا غرض‌ورزی و پذیرش استانداردهای دوگانه درباره آن غیرقابل پذیرش است.

نگاهی به لیست رسمی تأیید صلاحیت‌ها نشان می‌دهد برخلاف آنچه اطلاح‌طلبان القا می‌کنند، شورای نگهبان با دست باز و شروط حداقلی روند تأیید صلاحیت نامزدها را انجام داده و از این منظر که به مُر قانون عمل کرده و در مسیر مصلحت‌اندیشی های بی‌اساس قرار نگرفته، جای قدردانی دارد. به‌عنوان نمونه از شروط احراز مدیریت و رجلیت سیاسی، به نایب‌رئیسی مجلس، استانداری و ریاست بانک مرکزی اکتفا کرده است. حال می‌توان در پاسخ انتقادات این سؤال را مطرح کرد (فارغ از جناح بندی‌های مرسوم کشور) نامزد یا نامزدهایی که این شروط حداقلی را نیز ندارند، چگونه می‌توانند گزینه مناسب و جامع‌الشرایطی برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری کشور مستقل و مقتدر ایران باشند؟ یا حتی کسانی که کارنامه‌ای در حد ریاست مجلس، معاون اولی و وزارت ندارند و آن را درک نکرده‌اند، چگونه‌ می‌توانند از پس موقعیت حساس و خطیر ریاست جمهوری بربیایند؟  

خود نامزدها می‌دانند چرا ردصلاحیت شده‌اند!  

احراز نشدن صلاحیت تعدادی از نامزدهای مطرح انتخابات ۱۴۰۰ موجب حملات گسترده جریان وابسته به دولت به شورای نگهبان شده و این درحالی است که باید در نظر داشت بسیاری از افرادی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کردند، شروط احراز صلاحیت را دارا نبودند. شروطی مهمی همچون؛  

۱. فقدان سابقه محکومیت کیفری مؤثر

۲. معرفی مشاوران برای تشریح برنامه‌ها و توان مدیریتی

۳. سلامت و توانایی لازم برای ایفای مسئولیت‌های ریاست جمهوری

۴. شروط و معیارهای رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن

۵. عدم محکومیت قطعی کیفری به جرائم اقتصادی

۶. وابسته نبودن به گروه‌های غیرقانونی و فقدان سوابق سوء امنیتی 

طبعاً ادعاهای فریبنده با عناوینی مانند مصلحت، خواست مردم یا پیشگیری از حوادث احتمالی در آینده نمی‌تواند جایگزین حق تلقی شود. به همین دلیل لازم است تأکید شود شورای نگهبان شرعاً و قانوناً نباید از حق عدول و در شروط نامزدها به چیزی جز حق فکر کند. بنابراین، هر فرد برخوردار از صبغه منطق و سداد، رد صلاحیت افراد با خصوصیات زیر را کاملاً معقول می‌داند؛  

- افرادی که فاقد حداقل‌های قانونی هستند.

- آنانی که آمریکا را قبله عالم می‌شناسند.

- کسانی که زندگی‌های اشرافی دارند و معتقد به اداره کشور از راه دور هستند و خود را متعلق به طبقه‌ی ممتازی نسبت به مردم عادی می‌دانند.

- مدیرانی که هیچ کارنامه قابل دفاعی در مسئولیت‌های قبلی خود نداشته‌اند.

- آن‌هایی که سخنان دشمن شاد کن بر زبان می‌رانند.

- نامزدهایی که تیم مشخص و برنامه حداقلی برای اداره کشور در اختیار ندارند و آن را به مردم معرفی نمی‌کنند.

- کسانی که به توانایی‌های مردم و ظرفیت‌های طبیعی کشور ایمان ندارند.

بیشتر بخوانید:

اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری اعلام شد

از طرفی، برخی که مدعی هستند چرا دلیل ردصلاحیت نامزدها اعلام نمی‌شود، به خوبی می‌دانند پاسخ این سؤالات نه در دست شورای نگهبان، بلکه تنها در اختیار خود نامزدهاست. علاوه بر این، هجمه‌های بدون پشتوانه مستند به شورای نگهبان در زمینه انتشار دلیل رد صلاحیت‌ها جای بسی شگفتی دارد! اگر این را نامزدها می‌گویند باید برای بی اطلاعی آن‌ها از قانون تأسف خورد و اگر حامیانشان بر زبان می‌رانند، لازم است نامزدها در انتخاب اطرافیان خود برای حمایت و هواداری دقت بیشتری کنند و تذکر دهند.  

طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان مجوزی برای انتشار دلایل رد صلاحیت‌ها ندارد. با وجود این، دلیل یا دلایل رد صلاحیت به اطلاع افراد می‌رسد و اگر تمایل داشتند، می‌توانند برای تنویر افکار عمومی آن را اعلام کنند

نباید از نظر دور داشت بررسی فهرست نامزدهای تأیید صلاحیت شده شورای نگهبان نشان می‌دهد شورا با لحاظ کردن کامل موضوع حضور سلایق گوناگون سیاسی، تلاش کرده است حتی ضعیف‌ترین نمایندگان جریان حامی دولت نیز از گردونه حذف نشوند، اما اینکه چرا اصلاح طلبان اصرار به حضور افرادی دارند که از رد صلاحیت آن‌ها آگاه هستند، قابل تأمل است.  

اقدام قابل قدردانی شورای نگهبان

در مجموع می‌توان گفت شورای نگهبان برای حضور نمایندگان سلایق مختلف، با دست باز عمل کرده، اما ترکیب حضور جریان حامی دولت با کاندیداهای مسأله‌دار در عرصه رقابت، راهی جز رد صلاحیت افراد مذکور و حضور دو گزینه ضعیف باقی نگذاشته است. گزینه‌هایی که شاید در حالت عادی شانسی برای تأیید صلاحیت نداشتند و صرفاً به‌دلیل غیبت گزینه‌هایی برای نمایندگی جریان حامی دولت بوده است؛ افرادی که شروط حداقلی اقتصادی ‌و امنیتی را برای احراز صلاحیت داشته باشند.

با توجه به این موضوع به نظر می‌آید اصلاح‌طلبان با قبول باخت پیش از انتخابات، به‌دنبال تحمیل هزینه رد صلاحیت چهره‌های اصلی خود به نظام هستند، چهره‌هایی که دلایل رد صلاحیت آن‌ها نیز هیچ‌گاه به‌وسیله خودشان بیان نخواهد شد!

جوانان سکاندار ایران اسلامی در گام دوم انقلاب

در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری در زمینه لزوم برعهده گرفتن امور به‌وسیله جوانان و تشکیل دولت جوان انقلابی، می‌توان گفت در ابتدا قوانین مصوب شورای نگهبان برای ثبت‌نام نامزدها و در ادامه عمل به این قوانین باعث شد شاهد تنوعی از نامزدهای بابرنامه و آینده‌دار باشیم که در کنار باتجربه‌ها می‌توانند سکان هدایت ایران اسلامی را در گام دوم انقلاب اسلامی به‌خوبی برعهده بگیرند.  

حضور چهره باتجربه‌ای همچون آیت‌الله رئیسی که توانست قوه قضائیه را به استاندارد قابل قبولی برساند، سند تحول ارائه کند و  به‌زعم بسیاری از کارشناسان امر تا حد بالایی در اجرایی کردن سند موفق عمل کرده است، نشان از عزم جدی او برای تحول در حوزه اجرایی کشور دارد؛ حوزه‌ای که به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی دایره اختیاراتش گسترده‌تر است و به‌جای مبارزه با فساد، می‌توان ریشه فساد را خشکاند.  

بازخوانی آرای نامزدهای ردصلاحیت شده درباره شورای نگهبان

علی لاریجانی، داوطلب انتخابات ریاست جمهوری که او را از گزینه‌های اصلی اصلاح‌طلبان می‌دانستند، بعد از انتشار رسمی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با برخی اعضای ستادهای انتخاباتی‌اش جلسه گذاشت و طی بیانیه‌ای اعلام کرد که اعتراضی به نتیجه بررسی صلاحیت‌ها ندارد و اقدامی هم برای رایزنی با اعضای شورای نگهبان انجام نمی‌دهد. وی پیش‌تر نیز بارها بر لزوم فصل‌الخطاب بودن بیانیه‌های شورای نگهبان در زمینه‌های مختلف تأکید کرده بود.

اسحاق جهانگیری، دیگر نامزد انتخابات و گزینه اصلی اصلاح طلبان برای ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بود که گفته می‌شود به‌دلیل پرونده تخلفاتش از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شده است. وی در بیانیه‌ای احراز نشدن صلاحیت بسیاری از شایستگان را تهدیدی جدی برای مشارکت همگانی و رقابت عادلانه گرایش‌ها و جریان‌های سیاسی به‌ویژه اصلاح‌طلبان خواند و عنوان کرد: به‌طور طبیعی مسئولیت این تصمیم و مبانی و معیارهای حقوقی و قانونی و نیز آثار سیاسی و اجتماعی مترتب بر آن متوجه شوراست، اما بار بزرگ مسئولیت در پیشگاه خداوند و تعهد در برابر هموطنان عزیز را از دوش من برداشت. وی با ابراز امیدواری از اینکه جمهوریت نظام، مشارکت مؤثر مردم در تعیین سرنوشت، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود، عنوان کرد: عموم شهروندان را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنم.  

محسن هاشمی را اصلاح طلبان به‌دلیل ارتباط نزدیک با مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ارج می‌نهند و از این رو بارها به وی درباره سمت‌های مختلف حساس نظام پیشنهاد شده است.  

وی درباره نامزدی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری گفت: با جهانگیری رایزنی کردم، وی بیشترین رأی را در جبهه اصلاحات آورد و مشورت کردم ثبت‌نام بکنم یا خیر که گفت ثبت کنم. هاشمی البته با لحنی کنایه آمیز گفته بود اگر ردصلاحیت شود، به نظر شورای نگهبان تمکین می‌کند.  

سعید محمد، فرمانده سابق قرارگاه خاتم‌الانبیا که در ابتدا از وی به‌عنوان نامزد اصلی جبهه انقلاب یاد می‌شد و شعار دولت انقلابی را به نام او زدند، ازجمله نامزدهایی است که امید زیادی به حضور او می‌رفت. وی چندین بار بر نقش شورای نگهبان در تأیید صلاحیت‌ها تأکید کرده و گفته بود خود را مطابق با چارچوب‌های مدنظر این شورا می‌داند. محمد در یکی از جلسات انتخاباتی پیش از موعد خود عنوان کرد: شورای نگهبان از قوانین نگهبانی می‌کند و اگر قانونی را تصویب کرد، باید برای ما حکم قانون داشته باشد.  

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور اسبق کشورمان از نامزدهای ردصلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری است که بدون واسطه و صریح در روز ثبت‌نام و با وجود اینکه بیشتر تحلیلگران و آگاهان ردصلاحیتش را قطعی می‌دانستند، شرکت کرد و در مقام انتقاد از شورای نگهبان اعلام کرد در صورت تأیید نشدن صلاحیتش در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نخواند کرد. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام چندی پیش نیز به‌دنبال اعلام قانون ثبت‌نام نامزدها از سوی شورای نگهبان با انتقاد شدید از این مصوبه، این شورا را به نقض قانون اساسی متهم کرد و مدعی شد عامدانه به‌دنبال مهندسی انتخابات هستند. این ادعاهای احمدی‌نژاد و هجمه علیه شورای نگهبان در حالی است که در انتخابات دو دوره قبل خود، با همین سازوکار تأیید صلاحیت شده بود. او در جریان مناظره با مهدی کروبی در سال ۸۸ به وی ایراد گرفت که چرا به نظر شورای نگهبان خدشه وارد می‌کند!

مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس دهم و وزیر بهداشت دولت اصلاحات از دیگر نامزدهای ردصلاحیت شده است. دفتر اطلاع‌رسانی وی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با تشکر از اقشار مختلف مردم از تمام استان‌های کشور، شخصیت‌ها و احزابی که لطف و حمایت خود را از پزشکیان اعلام کرده‌اند، اعلام می‌کنیم وی قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را ندارد، هیچگونه رایزنی برای احراز صلاحیت نکرده است و نخواهد کرد. او در اسفند سال گذشته در گفت‌وگویی پیرامون انتخابات، تصریح کرده بود که شورای نگهبان اگر ظریف را تایید صلاحیت نکند، دیگر چه کسی بیاید؟ بنا به گفته او، با کاندیداتوری ظریف، قالیباف و رئیسی پیروز نمی‌شوند؛ مواضعی که بوی تعیین تکلیف برای شورای نگهبان از آن می‌آمد.

در هر صورت نکته‌ای که باید درنظر داشت، این است که نمی‌توان تأیید نشدن صلاحیت نامزدها را در نامزدی ریاست جمهوری دال بر عدم صلاحیت آن‌ها در سایر امور دانست و برخی از آنها که از سرمایه‌های انقلاب اسلامی هستند، ممکن است برای مسئولیت‌های مهم دیگر صلاحیت و شایستگی لازم را داشته باشند.  

مهندسی شکست‌خورده نهاد اجماع‌ساز اصلاحات

با فاجعه‌ای که دولت روحانی برای کشور و جناح متبوعش (اصلاحات) به‌بار آورد، اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ با نامزدهای اختصاصی خود نیز بختی برای موفقیت نداشته و حتی نمی‌توانند راهبرد ۹۲ را بار دیگر تکرار کنند، اما رندانه سعی کردند پالس‌های غلطی برای علی لاریجانی ارسال کنند، شاید جبهه انقلابی تحت تأثیر قرار بگیرد. اصلاح‌طلبان از همان ابتدا بخشی از راهبرد انتخاباتی خود را بر مبنا و فرض حضور لاریجانی در انتخابات طراحی کرده بودند و برایش برنامه داشتند، زیرا می‌دانستند لاریجانی تنها گزینه‌ای است که در جبهه اصولگرایان می‌تواند سطحی از رقابت درون جناحی را به‌وجود آورد و سبب شکسته شدن آرای آن‌ها شود.

این تاکتیک تا روز گذشته ادامه یافت و با وجود آنکه روشن است نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان بنا نیست از گزینه غیراصلاح طلب حمایت کند اما کماکان در تریبون‌های مختلف اصلاح‌طبان از امکان حمایت از علی لاریجانی سخن می‌گفتند.به نظر می‌آید مهندسی نهاد اجماع ساز به‌گونه‌ای طراحی شده بود که ناسا باعث حذف گزینه‌های دارای صلاحیت جریان اصلاحات ازجمله محمدرضا عارف شود و با محورقرار دادن افراد دارای سوابق منفی و افراطی این جریان به‌دنبال هزینه‌سازی برای کشور باشد.  

و بالاخره اینکه برگزاری انتخابات سالم موجب تقویت روحیه خودباوری می‌شود و حس استقلال و مشارکت در تعیین سرنوشت سیاسی کشور به‌وسیله مردم را تقویت می‌کند؛ تحولی که آرامش و ثبات را در کشور برقرار می‌کند. مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود با مشارکت در انتخابات ثمر و برکت فراوانی خواهد داشت که ازجمله آن اطمینان مردم از ایمن بودن آرا و انتخابات و تأثیر آن‌ها در سرنوشت کشور، حرکت جامعه به سمت وضعیت مطلوب، فراهم شدن زمینه آرامش در جامعه و در نهایت تقویت امنیت داخلی و خارجی و تقویت و تثبیت دموکراسی خواهد بود.

بی‌تردید مردم مهم‌ترین پشتوانه حکومت و دولت هستند و ملت ایران طی ۴۲ سال بعد از انقلاب تاکنون با مشارکت گسترده خود در انتخابات مختلف همیشه با مشارکت جدی و حضور و حماسه حضور خود این نظام مقدس را تقویت کرده‌اند و در ۲۸ خرداد نیز این همایش سیاسی را دوباره با شکوه تکرار خواهند کرد.

انتهای پیام/۴۰۳۳/