تبیین راهکارهای تبدیل شدن به دانشگاه حل مسئله/ بیشترین عامل مؤثر بر انگیزه تحصیلی دانشجویان چیست؟

گیتی حاجی‌محمدحسین‌کاشی، مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه پژوهش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، با اشاره به لزوم تبدیل رویکرد دانشگاه‌ها به مسئله‌محوری اظهار کرد: بر اساس تغییر وظایف دانشگاه از تولید علم محض به سوی حل مسائل جامعه، دانشگاه‌های امروز نسبت به جامعه مسئول بوده و بار عمده‌ مسئولیت اجتماعی دانشگاه بر دوش دانشجویان است.

وی افزود: سهم رشته بهداشت محیط در کاهش مشکلات زیست‌محیطی جامعه امری ضروری به‌شمار می‌آید. به‌عبارت دیگر شرایط ایجاد دانشگاه کارآفرین مبتنی بر علم و فناوری باید فراهم شود. همچنین تحصیل بهره‌ورانه، خلاقیت و آمادگی دانشجو برای حضور پویا در جامعه پس از دانش‌آموختگی از جمله اهداف دانشگاه حل مسئله است. دانشجو پس از دانش‌آموختگی هر کجا که شاغل شود به دلیل آشنایی عملی با مسائل زیست‌محیطی، انجام فعالیت‌های آزمایشی در دانشگاه و کسب مهارت توانمندتر خواهد بود.

تبیین راهکارهای تبدیل شدن به دانشگاه حل مسئله

مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران بیان کرد: راهکارهای داشتن دانشگاه حل مسئله شامل انتقال روش مسئله‌محوری به جای خودمداری و مدیریت اطلاع دانشجو در مورد تمام مسائل زیست محیطی (آب، خاک، هوا)، امانتداری و بهبود شخصیت اخلاقی دانشجو، استوار بودن اساس مکتب تربیتی پیامبر (ص) بر عمل نه فقط آموزش، به‌کارگیری فناوری‌های جدید آموزشی، پرورش دانشجوی نواندیش، اصلاح سیستم مدیریتی دانشگاه (رفتارهای سازمانی براساس الگوهای ارزشی)، نیازسنجی و ایفای نقش مشاوره‌ای برای دانشجو، مدیریت‌کردن اظهارنظرهای دانشجویان و همراهی با خواسته‌های آنان، اهمیت دادن به بحث تربیت در کنار آموزش، تقویت امکانات زیرساختی، آزمایشگاهی و کارگاهی، فعال‌کردن پژوهشکده‌ها و فراهم‌کردن زمینه همکاری دانشجویان با پارک علم و فناوری، فراهم‌کردن زیرساخت‌های مطلوب برای ایجاد کسب‌وکار دانشجویی مبتنی بر ایده‌ نوین و فناورانه و پشتیبانی مالی از آن، فراهم‌کردن فضایی آرام علمی و متفاوت از فضای ناامیدی کلی جامعه برای ایجاد انگیزه و تلاش بیشتر به‌منظور کسب دستاوردهای قابل‌توجه و ساماندهی و ارزشیابی پایان‌نامه دانشجویی در راستای نیازهای کشور است.

حاجی محمدحسین کاشی در ادامه با اشاره به لزوم تکریم جایگاه اساتید دانشگاه اظهار کرد: جایگاه استاد در دانشگاه دارای سه محور دانایی (دانش)، دارایی (ویژگی‌ها و فضیلت‌های فضیلت‌هایی که دارد) و توانایی (مهارت اثربخش) بوده و استاد از جایگاه اجتماعی و فرهنگی برخوردار است.

استاد بیشترین تأثیر را در شکوفا کردن توانایی‌های دانشجو دارد

وی افزود: استاد در مدیریت اطلاعات دانشجو و مهارت تفکر انتقادی او از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و آموزش از وظایف اصلی دانشگاه و در واقع، استاد مهم­ترین رکن آن است. استاد، مهم‌­ترین نقش و بیشترین تأثیر را در شکوفا کردن توانایی‌های دانشجو دارد. همچنین ارتباط مؤثر با دانشجو در آموزش بالینی به‌علت حساسیت سلامت جامعه اهمیت فراوان دارد. در واقع استاد فضایی را برای طرح پرسش‌های خلاقانه دانشجو و درگیرکردن وی با مسائل روز جامعه فراهم می‌کند تا دانشجو استعدادهای خود را بشناسد.

بیشترین عامل مؤثر بر انگیزه تحصیلی دانشجویان چیست؟

این استاد دانشگاه بیان کرد: استاد تسهیل‌کننده آموزش است و شخصیت استاد می‌تواند توانایی علمی وی را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین شناسایی انگیزش در سه حوزه درونی، بیرونی و خودپنداره، به‌عنوان موتور محرک دانشجو، جهت پیشرفت جامعه ارزشمند است. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که بیشترین عامل مؤثر بر انگیزه تحصیلی دانشجویان صلاحیت علمی و اخلاقی استاد و نیز مهارت ارتباطی، دانش‌پژوهی، مهارت تدریس، مهارت ارزشیابی و سپس ویژگی­های فردی و ظاهری استاد است. در واقع استاد با رعایت ادب و احترام در کلاس، فضای آرام و اعتماد را برای دانشجو ایجاد و راه پیشرفت را برای دانشجو هموارتر می­کند و دانشجو با آرامش بیشتر به یادگیری می‌پردازد.

ارائه کنفرانس به افزایش یادگیری دانشجویان کمک می‌کند

حاجی محمدحسین کاشی ادامه داد: ارائه یک روش تدریس مناسب توسط استاد یک عامل مهم در افزایش انگیزه تحصیلی و یادگیری است. تحریک دانشجو به کنفرانس‌دادن به افزایش یادگیری بهتر و افزایش انگیزه دانشجو منجر می‌شود. در واقع استاد می­تواند دانشجوی بی­انگیزه را هدفمند کند. همچنین اهمیت جایگاه استاد در دانشگاه با افزایش بهره‌­وری، افزایش کیفیت آموزشی و یادگیری بهتر دانشجویان همراه است. ارزش و مقام استاد به‌عنوان وارث انبیا، به حدی است که حضرت علی (ع) خود را بنده کسی می‌داند که به ایشان کلمه‌ای بیاموزد. در واقع دانشگاه محل آدم‌سازی و معلمی شغل انبیاست.

معیارهای تکریم اساتید دانشگاه

وی خاطرنشان کرد: ارتقای جایگاه اجتماعی و فرهنگی اساتید به‌عنوان نیروی انسانی مؤثر بر موفقیت دانشگاه و بدنه اصلی دانشگاه، جهت تشویق آنان در پیشبرد علم و فرهنگ جامعه وظیفه دانشگاه است. همچنین برخورداری از اساتید با انگیزه برای سیستم آموزش دانشگاهی موفق ضروری است. در واقع تکریم بر اساس ویژگی‌های فردی (نظیر سنوات شغلی و مرتبه علمی) و میزان ارائه خدمات (آموزشی، پژوهشی و مشاوره‌ای) انجام می‌شود.

مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران افزود: معیارهای تکریم شامل الگوی اخلاقی، تعداد تألیف و مقاله داخلی و خارجی، راه‌اندازی رشته جدید و مرکز تحقیقاتی، راه‌اندازی آزمایشگاه جدید، نمره ارزشیابی، ساماندهی سیستم اداری و پست سازمانی اجرایی است. ایجاد تسهیلات مالی، تقدیر در قالب استفاده مجدد از تجربیات به‌عنوان مشاوره در امور دانشگاه و دعوت در کنگره‌ها به‌عنوان انگیزش درونی، تأکید بر تشویق معنوی به‌جای مادی، تقدیر از اساتید پیشکسوت در زمینه‌های آموزشی و پژوهشی، اعطای نشان ویژه، معرفی در نشریه داخلی و سایت دانشگاه و اهدای لوح تقدیر از جمله شاخص‌های پیشنهادی برای تکریم اساتید است.

چند توصیه‌ اخلاقی و علمی به دانشجویان

حاجی محمدحسین کاشی بیان کرد: توصیه بنده به دانشجویان و پژوهشگران برای موفقیت، توکل، توسل، تلاش، اعتماد به نفس، آرامش، برنامه‌ریزی هدفمند و رفع اشکال در جلسات گروهی پرسش و پاسخ درسی با دوستان هم‌رشته است. رهبر انقلاب می فرمایند: «دانشجو در محیط دانشگاه، دو نوع سازندگی را برای خودش باید لازم بداند: سازندگی علمی و سازندگی اخلاقی و فکری». سازندگی علمی، در همین کلاس‌ها و در محضر همین اساتید است و کار و تلاشی که خود آنان باید با مطالعه بحث و تحقیق انجام بدهند. در واقع جامعه ما و فردای این کشور، دنیا و به‌خصوص جهان اسلام به این کار نیازمند است. همچنین دانشجویان باید به سازندگی دوم که اخلاقی، معنوی و فکری است، اهتمام لازم داشته باشند.

ویژگی‌های دانشجو در یک دانشگاه پویا

وی خاطرنشان کرد: بیشترین تغییر نگرش دانشجو در دانشگاه صورت می‌گیرد. همچنین از جمله ویژگی‌های دانشجو در یک دانشگاه پویا می‌توان به حفظ احترام استاد و منزلت علمی وی، اعتقاد به ارزش‌های اجتماعی و نیت خالص برای کسب دانش، داشتن ذهن پویا و پرسش‌گر ترغیب‌کننده استاد به فعالیت علمی بیشتر، رعایت ارزش‌های اخلاقی به‌عنوان الگوی جامعه، متعهد بودن (امام خمینی در این رابطه فرمودند: «اگر دانشگاه واقعاً اسلامی باشد، یعنی در کنار تحصیلات متحقق، در آنجا تعهد هم باشد یک کشوری را می‌توان به سعادت رساند)، عملی‌کردن گام به گام آموخته‌ها با تلفیق دانشگاه و صنعت، افزایش توان علمی و پژوهشی به‌وسیله مطالعه پویا، شرکت فعالانه در بحث پرسش و پاسخ بدون تخریب شخصیت علمی طرف مقابل، حس مسئولیت‌پذیری سیاسی-اجتماعی، انتقادپذیری و مسئولیت‌پذیری در برابر نظام آموزشی پرسش‌هایی که استاد و دانشجو مطرح می‌کنند، اشاره کرد.

این استاد دانشگاه افزود: پرسش و پاسخ استاد و دانشجو نباید به منظور وانمود کردن عجز و ناتوانی و یا طعنه زدن به جنبه‌های علمی طرف مقابل باشد، بلکه باید به منظور فراگیری و کسب اطلاع و ارشاد آنان به حقیقت و واقیعت باشد. در چنین شرایطی، هدف عالی تعلیم و تربیت که رسیدن به کمال انسانی است، رشد خود را آغاز کرده و نهال علم بارور می‌شود. در واقع ملتی که قشر دانشگاهی آنان در صحنه سیاسی حضور آگاهانه و فعال داشته باشند، ملتی بیدار و از نفوذ اجانب در امان خواهد بود.

انتهای پیام/۴۱۱۸/