آنا گزارش می‌دهد؛
تعویق نمایشگاه، تعطیلی کتابفروشی و تعلیق طرح بهارانه/ روزهای سختی که بر اهالی کتاب می‌گذرد
مبهم بودن چگونگی برگزاری نمایگاه کتاب تهران، تعطیلی کتابفروشیها و اعلام نشدن طرح بهارانه، اهالی کتاب و فعالان این حوزه روزهای سختی را سپری می‌کنند.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا در سالی که پشت سر گذاشتیم، شیوع ویروس کرونا همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری را با چالش‌های جدی مواجه کرد. رویدادها و فعالیت‌های جاری فرهنگی لغو شده و یا به تعویق افتاد. یکی از این رویدادهای فرهنگی که به خاطر ویروس ناخوانده کرونا چاره‌ای جز تعویق و تغییر شکل برگزاری نداشت، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود.
نمایشگاه کتاب تهران؛ بهمن به جای اردیبهشت
سی و سومین دوره این رویداد فرهنگی باید به روال هرساله در بهار سال ۹۹ برگزار می‌شد که این‌گونه نشد. پس از آن اعلام شد که نمایشگاه در مردادماه به صورت فیزیکی برگزار خواهد شد که با توجه به تداوم شرایط کرونایی آن گزینه نیز منتفی شد. سرانجام متولیان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اعلام کردند که این نمایشگاه امسال به صورت مجازی در هفته اول بهمن ماه برگزار خواهد شد.
این نمایشگاه با مشارکت هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی و ۱۸۰ ناشر خارجی با عرضه بیش از ۱۲۰ هزار عنوان کتاب از سوی ناشران، از اول بهمن ۱۳۹۹ آغاز به کار کرد. ساعت بازدید و خرید در این نمایشگاه مجازی به صورت ۲۴ ساعته بود و کتاب‌های ناشران داخلی با تخفیف ۲۰درصدی و کتاب‌های ناشران خارجی با تخفیف ۵۰درصدی ارائه شد.
نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران قرار بود تا ششم بهمن ادامه داشته باشد. با توجه به استقبال علاقه‌مندان کتاب و البته مشکلاتی که در روند خرید اینترنتی کتاب‌ها پیش آمد، اول برای دو روز و تاپایان چهارشنبه و در مرتبه دوم تا ساعت ۲۴ روز جمعه دهم بهمن ماه ادامه پیدا کرد.
با این حال از همان روزهای اول برگزاری نمایشگاه، بسیاری از کاربران با کندی سایت و روند انتقال به صفحات پرداخت مواجه شدند.این موضوع بسیاری از خریداران را آشفته و سردرگم کرد چرا که برای خرید کتاب موردنظرشان باید زمان زیادی را صرف می‌کردند.
در این رویداد فرهنگی متقاضیان با مراجعه به سایتی که در آن ناشران غرفه های مجازی داشتند کتاب خود را انتخاب کرده و پس از ثبت‌نام، واریز مبلغ کتاب و درج نشانی، محصولات خریداری‌شده از سوی ناشران برای آنها به صورت رایگان ارسال می‌شد. این ارسال رایگان هم با توافق معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت.
تجربه‌ای جدید در سال کرونایی
در پایان برگزاری این نمایشگاه و طبق آمار«خانه کتاب و ادبیات ایران» یک میلیون و ۲۵۴هزار و ۵۹۹ نسخه کتاب به ارزش ۶۴۰ میلیارد و ۲۵۸میلیون و ۷۷هزار و ۵۶۸ ریال در این نمایشگاه به فروش رفت.
برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی تجربه جدیدی بود که شاید باید سال‌ها پیش به موازات برگزاری نمایشگاه فیزیکی اتفاق می‌افتاد. برگزاری نمایشگاه به این شکل شاید شلوغی و شور و اشتیاق برگزاری فیزیکی را نداشت، اما فرصت‌های جدیدی را پیش روی اهالی فرهنگ و فعالان صنعت نشر باز کرد.
علاوه بر صرفه‌جویی قابل‌توجه در هزینه‌های برگزاری و حل مشکل رفت و آمد اهالی تهران و سایر نقاط کشور به محل برگزاری نمایشگاه، شفافیت در کیفیت و تعداد ناشران و کتاب‌های ارائه شده نیز می‌تواند یکی از امتیازات این نمایشگاه باشد.
برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در کنار همه ضعف و قوت‌های احتمالی یکی از مشکلات همیشگی ادوار گذشته این رویداد را حل کرد و آن هم محدودیت فضای نمایشگاهی و حواشی مربوط به غرفه‌چینی است. به این ترتیب ناشری که در چهار سال اخیر دارای پروانه نشر فعال بوده و حتی یک اثر را منتشر کرده بود، امکان درخواست غرفه مجازی را داشت.
نمایشگاه ۱۴۰۰؛ حقیقی یا مجازی
با آغاز سال جدید چگونگی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران باز هم به پرسش اصلی فعالان صنعت نشر و علاقه‌مندان و اصحاب قلم تبدیل شد. با توجه به شرایط نامطلوب ناشی از اوج گیری دوباره ویرس کرونا و افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌ها برگزار نشدن این نمایشگاه تاپایان فعالیت دولت مستقر فعلی قطعی است.
از سوی دیگر هنوز خبری از برگزاری طرح بهارانه فروش کتاب نیز نشده است و از همه مهم‌تر تعطیلی کتابفروشیها که از نوزدهم فروردین اعمال شده نیز بازار نشر را در سطح خرد آن با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد در ابتدای سال برای مقابله با مشکلات ناشی از شیوع کرونا و حمایت از ناشران، کتابفروشان و اهالی صنعت نشر کتاب اجرای طرح‌های حمایتی را وعده داد. برگزاری طرح‌های فصلی کتاب با افزایش اعتبار، برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب به صورت جامع و فراگیر، خرید کتاب از ناشران، افزایش اعتبار خرید کتاب از ناشران و کتاب‌فروشی‌های شهرستانی، اعطای تسهیلات و توزیع کاغذ دولتی در بین ناشران متقاضی و تمدید تفاهمنامه با شرکت پست برای ارسال کتاب در راستای حمایت از اهالی صنعت تولید و نشر کتاب ازجمله طرح‌های حمایتی معاونت امور فرهنگی اعلام شدند.
طرح‌های فصلی فروش کتاب؛ مُسکن‌های موثر برای خروج از رکود
طرح فصلی فروش کتاب که از سال ۱۳۹۴ کلید خورد نیز از جمله عوامل پویایی نسبی بازار کتاب در سال‌های اخیر بود. طرح‌هایی که کتابفروشیها هم از آن استقبال می‌کنند. هر چند به گفته برخی اهالی صنعت نشر و کتابفروشان در دوره‌های اخیر این طرح‌ها کمی کارآیی لازم را نداشتند وزارت ارشاد در تلاش است با اجرای طرح‌های فصلی به رونق کتابفروشیها و ترغیب مردم به تهیه کتاب‌های با صرف هزینه کمتر کمک کند.
سال گذشته نیز با وجود شیوع ویروس کرونا، این طرح در هر چهار فصل سال اجرا و با استقبال مخاطبان مواجه شد. این طرح‌ها در کنار برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن ماه باعث شد که کتابفروشان در سال عجیب و غریب کرونایی، مجالی هر چند اندک برای تنفس و کورسویی برای ادامه فعالیت داشته باشند.
طرح‌های فصلی فروش کتاب اگرچه جانی دوباره به بازار نشر کتاب در شرایط کرونایی می دهد اما نباید فراموش کرد که از لحاظ تعداد مخاطب و جریان سازی نمی‌تواند جایگزین نمایشگاه کتاب تهران شود.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به عمر این دولت قد می‌دهد یا این که فقط باید به برگزاری طرح‌های فصلی دلخوش بود.طرح‌هایی که البته هنوز از اولین دور آن در سال ۱۴۰۰ خبری نیست.
انتهای پیام/۴۱۰۴/
انتهای پیام/
