تبیین 6 ویژگی ‌سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، نشست تخصصی آنلاین بررسی سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین با حضور سید محمدحسین ملائک، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین به همت مرکز فرهنگی دانشگاهی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

سید محمدحسین ملائک، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین در این نشست اظهار کرد: سابقه سند همکاری ایران و چین به سفر شی جینگ پینگ در بهمن ۹۴ به ایران بعد از امضای برجام باز می‌گردد. اما این سفر به دلیل وقوع در زمان امضای برجام این احساس را در دو طرف القا کرد که ایران به چین نیاز ندارد. در حالی که چین با طرح گسترده روابط در قالب راهبردی اعلام آمادگی کرد.

وی افزود: پس از آنکه ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌های دیگری علاوه بر تحریم‌های سازمان ملل اعمال شد، ایران به دلیل بی‌انگیزگی دولت چین جایگزینی برای کاستن از فشار تحریم‌ها نداشت. مبنا و شاکله سیاست خارجی دولت یازدهم در حل مسئله اتمی در قالب برجام بود و وقتی این مسئله شکست خورد و ایران آلترناتیو خود را نیز از دست داد، لذا با مشکلات مضاعفی روبرو شد و دولت این بار به اروپا رو آورد.

سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین بیان کرد: لاریجانی در سال ۹۷ مسئول روابط ایران با چین شد و همراه با نامه رهبر انقلاب و نامه رئیس‌جمهور چین سفر کرد. عدد ۲۵ سال، عددی است که روحانی در طول مذاکرات پیشنهاد داد و این رقم سمبولی برای همکاری دراز مدت است. همچنین ظریف، وزیر امور خارجه در سوم شهریور ۱۳۹۸ متن پیش‌نویس قرارداد همکاری را با خود به چین برد و ۱۱ شهریور پترولیوم اکونومیست گزارشی از این طرح منتشر کرد و ادعا کرد چینی‌ها قرار است نیروی نظامی وارد ایران کنند، جزایر ایران را تصاحب کنند و استقلال اقتصادی ایران از دست خواهد رفت.

ملائک ادامه داد: شیرین هانتر نیز در مقاله‌ای این قرارداد را ترکمانچای دیگری توصیف کرد. در خرداد ۹۹ هیئت دولت ویرایش نهایی متن تفاهم‌نامه را منتشر کرد و ظریف در مهر ۹۹ با خود سند را به چین برد. با توجه به روی کار آمدن بایدن و ادامه سیاست‌های دولت آمریکا هر دو طرف چینی و ایرانی به این نتیجه رسیدند که باید این تفاهم‌نامه در اولویت همکاری دو کشور قرار بگیرد، لذا در فروردین ۱۴۰۰ این تفاهم‌نامه امضا و منتشر شد.

تبیین ارزش‌های سند همکاری ایران و چین

وی خاطرنشان کرد: این سند در چند محور دارای ارزش است. نخست اینکه تمرینی برای جمهوری اسلامی برای مشارکت راهبردی با ابرقدرتی مانند چین است. دوم اینکه انجام مذاکرات راهبردی اقتصادی در این سطح نخستین بار است که رخ می‌دهد و سوم اینکه هنجارسازی در سطح روابط خارجی است. چهارم، بلوغ در سطح همکاری ایران با تمدن بزرگی چون چین است و پنجم، واقع‌بین کردن برخی مسئولان در عرصه سیاست؛ زیرا چین با دشمنان ما روابط صمیمی داشته و در روابط ما با جهان تأثیر خواهد داشت. ششم، توسعه ایران در مسیر توسعه چین و قدرت‌گیری ایران با مشارکت دو کشور است.

سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین گفت: دو کشور ایران و چین و برخی گروه‌های داخلی با این سند سه بازی جدی انجام دادند. بازی اول؛ در خرداد ۹۹ این سند توسط ارکان دفتر ریاست جمهوری ایران افشا شد و هدف افشا هشدار به طرف آمریکایی بود. بازی دوم؛ بازی چینی‌ها با سند است. زیرا دولت چین، دولت بایدن را خطرناک‌تر از ترامپ دانستند و این پیام را به طرف آمریکایی دادند اگر با ما کار نمی‌کنید ما اولویت کار ژئوپلتیک را تغییر داده و به سمت کشورهایی مانند ایران خواهیم برد. بازی سوم؛ حول این محور شکل گرفت که این سند را چه کسی نوشته؟ چه کسی به چین برده؟ از کجا آمده است و این بازی، بازی داخلی و سیاسی است و بیشتر برای تبلیغات انتخاباتی مورد استفاده قرار گرفت.

چالش‌های پیش رو

ملائک خاطرنشان کرد: چالش اول و مهم‌ترین چالش، تنظیمات رابطه چین و آمریکا و چالش دوم مدیریت رابطه با قدرت‌های بزرگ است. چالش سوم، مدیریت رابطه ایران و چین بوده و چین کشور بسیار منضبطی است. اگر مسئولان در این کشور سخنی بر زبان رانند این سخن باید اجرایی شود و وحدت رویه در مسئولان آن‌ها وجود دارد، اما متاسفانه در کشور ما این انضباط سیاسی وجود ندارد و یا کمرنگ است. در مبارزه با کووید-19 انضباط چینی‌ها به خوبی دیده شد اما روس‌ها از چنین انضباطی برخوردار نیستند. در سال ۱۹۸۴ زلزله ارمنستان رخ داد اما روسیه عملکرد بسیار ضعیفی از خود نشان داد این در حالی است که کشور چین با جمعیت یک میلیارد و 500 میلیون نفر در مواجهه با بیماری کووید-19 بسیار منضبط و خوب عمل کرد.

وی افزود: در ادامه به برخی نقدهای مطرح شده می‌پردازیم. فرشاد مؤمنی معتقد است به دلیل ضعف کارشناسی در ایران در هر مذاکره‌ای ایران بازنده خواهد بود. اما در پاسخ باید به او گفت ایران برای توسعه خود با تکیه بر دلیل ضعیف کارشناس نبودن در حوزه‌های مختلف نمی‌تواند وارد هیچ مذاکره‌ای نشود و مثلاً از شرکت‌های فرانسوی یا انگلیسی در خواست کند که برای او اقدام به مذاکره کارشناسی کنند.

در پایان جلسه ملائک، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین به  سؤالات اساتید حاضر در جلسه پاسخ داد. از جمله این سؤالات شعار نه شرقی و نه غربی و تعارض آن با این تفاهم‌نامه، کشتار مسلمانان اویغور توسط چین و سکوت ایران، لزوم یا عدم لزوم تصویب سند در مجلس، توجه به سابقه سند همکاری عراق و چین به‌عنوان تجربه برای سند ایران و چین، مسئله ماهیگیری در جنوب، دلیل انتخاب لاریجانی به‌عنوان نماینده ایران، مسئله آزادراه تهران شمال و نحوه همکاری چینی‌ها، تعیین نهاد ناظر بر این تفاهم‌نامه و مشکلات اجرایی تفاهمنامه به دلیل FATF می‌توان اشاره کرد.

این پرسش‌ها و پاسخ‌ها در قالب پادکست‌های جداگانه در کانال و سایت مرکز به آدرس emam.iau.ir ارائه خواهد شد.

انتهای پیام/4118/