یادداشت منوچهر اکبرلو به بهانه اجرای نمایش «دشمن بچه‌های شهر»
«بچه‌های شاهکار»، جسور و پویا پیش می‌روند!
منوچهر اکبرلو درام‌نویس و منتقد تئاتر در یادداشتی که به بهانه اجرای نمایش «دشمن بچه‌های شهر» نوشته است، بی‌توجهی به مخاطبان نوجوان در تئاتر را یک آسیب جدی فرهنگی در جامعه امروز توصیف کرده و تلاش گروه بچه‌های شاهکار برای حرکت به سوی تئاتر نوجوان و طرح این مسئله که جایگاه نوجوان در رویدادهای اجتماعی کجاست ستوده است.
به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی اثر، در یادداشت منوچهر اکبرلو برای نمایش «دشمن بچه‌های شهر» آمده است:
1- محروم‌ترین گروه سنی جامعه از لحاظ برخوردار بودن از فرهنگ و هنر، نوجوانان هستند. به نظر می‌رسد که مخاطب نوجوان از بنیاد در فرهنگ امروزی ما گم شده است. کمبود یا نبود تولید کالای فرهنگی برای این گروه سنی تنها به تئاتر اختصاص ندارد. شاعران و رمان‌نویسان اندکی در این حوزه فعالیت می‌کنند. اصلاً سینمای نوجوان نداریم و...
در عرصه تولیدات فرهنگی، نوعی غفلت بنیادین در خصوص نوجوانان احساس می‌شود.
2- در زمانه کنونی که تولید تئاتر دشوار است، کار کردن با نوجوانان دوچندان سخت تر به نظر می‌رسد.
3- در حوزه‌ای که تولید ما اندک است، جایی برای تجربه‌اندوزی وجود ندارد. گروه‌ها باید به شکل ثابت و تمام وقت در حال تولید باشند. این اتفاق در تئاتر نوجوان نمی‌افتد، چون تولید محدود است. یعنی نمایشنامه کم نوشته می‌شود و کم چاپ می‌شود. نمایشنامه مانند داستان یا شعر چاپ نمی‌شود. نمایشنامه‌نویس زمانی نمایشنامه می‌نویسد که قرار باشد خودش یا دیگری آن را به نمایش در بیاورند. نمایش هم الزاماتی می‌خواهد گاه فراتر از توانایی کارگردان. مهم‌تر از همه سالن است. گروه‌هایی که به طور ثابت نمایش اجرا می‌کنند، ناچارند به جاهای دیگری پناه ببرند، از جمله مدرسه‌ها و فرهنگ‌سراهایی که تعریف‌شان از تئاتر این است که اوقات فراغت کودکان را پرکند، یعنی به هیچ وجه به تئاتر به عنوان ابزار تربیتی، ابزار مشارکتی، ابزاری که می‌تواند خلاقیت کودکان و نوجوانان را پرورش دهد، نگاه نمی‌کنند. برای این‌گونه جاها به ناچار باید نمایش‌هایی اجرا کرد که تنها سرگرمی را در نظر دارند. کوشش‌های زیادی شده که نمایش برای نوجوانان صبح‌ها اجرا شود تا از نظر اقتصادی به صرفه باشد و مخاطبان بتوانند گروهی بیایند، اما این تلاش‌ها با شکست روبه‌رو شده‌اند. گویا چنین جا افتاده است که تجربه‌های اندک تولید نمایش برای نوجوانان منطق اقتصادی ندارد. بنابراین، دست‌اندرکاران تئاتر کودک و نوجوان، ترجیح می‌دهند برای گروه‌های سنی خردسالان و کودکان، نمایش تولید کنند.
4- اینک می‌بینم که سامی صالحی ثابت، کم رونده‌ترین راه را در تئاتر انتخاب کرده است: تولید تئاتر برای نوجوانان توسط گروهی نوجوان. ناگفته پیداست که این مسیر، چه سنگلاخ‌هایی را پیش رو دارد اما «ثابت»، ثابت قدم‌تر از این حرفها است. او سختی کار را دوچندان کرده و با انتخاب شاهکار ادبیات نمایشی، یعنی «دشمن مردم» ایبسن بزرگ، بر توقعات، هر چه بیشتر افزوده است.
5- آموزش نوجوانان، همراه با دراماتورژی و بازنویسی این اثر سترگ با این هدف صورت گرفته است تا صالحی ثایت از ما بپرسد که در میانه آشوب‌های بزرگ اجتماعی، جایگاه بچه‌ها کجاست؟
6- صالحی ثابت در کارش جدی است. عمق این جدیت را در این می‌بینیم که او همواره در حال جستجو است. از خطا کردن نمی‌هراسد و حاصل تجربیات خود را مکتوب می‌کند. می‌توان مکتوبات او را در بوته نقد گذاشت، اما نمی‌توان انکار کرد که تقریباً هیچ یک از بزرگان ما چنین نکرده‌اند: انتشار تجربه‌ها و ارائه برای نقد.
7- در عمل، نمایش «دشمن بچه‌های شهر»دومین خروجی تجربیات صالحی ثابت است. اولی را سال گذشته در تماشاخانه مشایخی شاهد بودیم: «دو نوجوان در انتظار گودو» بی هیچ شکی می‌توان بیان کرد که دومی بسیار فراتر از اولی، به پیش گام نهاده است.
8- حضور والدین هنرمندان نوجوان در کلیه مراحل مطالعات اولیه تا اجرای نهایی نیز از آن کارهایی است که همراه با اراده صالحی ثابت شکل گرفته است.
9- گروه بچه‌های شاهکار ِ صالحی ثابت بی‌اندک حمایتی از سوی ده‌ها نهاد مدعی (و مسئول) کودکان و نوجوانان ما پیش می‌روند. آنها نویدبخش راهی کم رهرو، اما پُر بار برای تئاتر نوجوان ایرانند. چنین باد!
منوچهر اکبرلو / آذرماه 1394
گفتنی است نمایش «دشمن بچه‌های شهر» روز دوشنبه 30 آذر در ساعت 14.30 یک اجرای تری اوت خواهد داشت و در ساعت 15.15 دقیقه میزبان هنرمندان در اجرای ویژه برای متخصصان تئاتر خواهد بود.
انتهای پیام/
