فرسودگی شغلی در یک‌سوم از اعضای هیئت‌ علمی بیمارستان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، فرسودگی شغلی در اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌تواند منجر به کاهش عملکرد استادان و در نتیجه اختلال در فعالیت‌های آموزشی آن‌ها شود.

فرسودگی شغلی یک پاسخ به عوامل استرس‌زای عاطفی و درون‌فردی در طول زمان است که شامل سه بعد خستگی هیجانی، مسخ شخصیتی و کاهش احساس کفایت شخصی می‌شود. فرسودگی شغلی در اساتید دانشگاه‌ها منجر به کاهش کیفیت تدریس، فقدان انگیزه در پژوهش و بی‌تفاوتی نسبت به امور دانشجویان، کاهش انعطاف‌پذیری و توانایی در به‌روز بودن آموخته‌ها در دنیای حرفه‌ای و همچنین کاهش توانایی مدیریت کلاس می‌شود.

با توجه به اهمیت فرسودگی شغلی در کادر درمان بیمارستان‌های آموزشی به‌خصوص اساتید پزشکی، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای، این معضل در بین اعضای هیئت‌ علمی بالینی بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران را بررسی کرده و ارتباط آن را با اضطراب و افسردگی مورد بررسی قرار دادند.

در مدت بررسی از بین ۱۷۰ پرسش‌نامه توزیع‌شده بین اعضای هیئت‌ علمی ۱۲۳ نفر به پرسش‌نامه پاسخ دادند. بررسی پرسش‌نامه‌ها نشان داد که میانگین سنی افراد شرکت‌کننده حدود ۴۶ سال بود. ۵۰ نفر خانم و ۸۲ نفر آقا در این مطالعه شرکت‌کرده بوده و حدود ۱۰ درصد از افراد مجرد بودند.

از بین ۱۲۳ نفر متخصص، حدود ۸۵.۵ درصد هیئت‌ علمی آموزشی، حدود پنج درصد پژوهشی و حدود ۱۰ درصد متخصصان درمانی بودند. بیشتر از نیمی از افراد شرکت‌کننده درجه استادیاری، حدود ۳۰ درصد درجه دانشیار و حدود ۱۷ درصد درجه استاد تمام داشتند.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که ۳۵.۸ درصد از افراد دچار فرسودگی شغلی هستند. ارزیابی میزان این مشکل در افراد نشان داد که ۱۴.۶ درصد از افراد دچار خستگی شدید، ۹.۸ درصد دچار مسخ شخصیت شدید و ۲۶.۸ درصد دچار اختلال عملکرد فردی شدید بودند.

مشاهده‌ها در رابطه با اضطراب افراد نشان داد که حدود سه درصد دارای اضطراب غیرطبیعی و حدود ۱۹ درصد مرزی بودند و مابقی افراد طبیعی بودند. از نظر افسردگی نیز حدود سه درصد دچار افسردگی غیرطبیعی و حدود ۱۰ درصد مرزی بودند و مابقی طبیعی بودند.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: اگرچه در این پژوهش به علل بروز بالای فرسودگی شغلی در اعضای هیئت‌ علمی پرداخته نشده و نیاز است در مطالعات آینده بر علل ایجادکننده این معظل تمرکز شود؛ ولی به‌نظر می‌رسد میزان فرسودگی شغلی در اعضای هیئت‌ علمی پزشکی در ایران با دلایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مرتبط است.

همچنین به گفته این محققان، مسئولیت‌های بالای همزمان آموزشی، پژوهشی و درمانی که سیستم دانشگاه از اعضای هیئت‌ علمی متوقع است، تحمیل فشار کاری بالا به آن‌ها در برابر پشتیبانی اقتصادی و اجتماعی نه‌چندان مناسب، نبود سیستم ارزشیابی عملکرد شغلی مناسب و متناسب با واقعیت‌ها، عدم توجه کافی مسئولیت دانشگاه و بالاتر به نیازهای شغلی و معیشتی اعضای هیئت‌ علمی،‌ بازخوردهای نامناسب از طرف رسانه‌ها و جامعه به‌خصوص در چند سال اخیر، از جمله مواردی هستند که باعث فرسودگی شغلی زیاد در این افراد شده است و انتظار می‌رود در آینده این میزان افزایش نیز پیدا کند.

در این مطالعه میزان اضطراب در افراد با همکاری پاره‌وقت بیشتر از افراد تمام‌وقت بود. به نظر می‌رسد اغلب اعضای هیئت‌ علمی بالینی پاره‌وقت به دلیل فعالیت در مراکز درمانی متعدد، فشار کاری و اضطرابی بیشتری را تحمل می‌کنند.

یافته‌های این مطالعه حاکی از این است که در حدود یک‌سوم اعضای هیئت‌ علمی بالینی بیمارستان شریعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران دچار فرسودگی شغلی هستند.

به گفته پژوهشگران این مطالعه، وجود فرسودگی شغلی، اضطراب و افسردگی می‌تواند تأثیر بالایی در کارکرد پزشکان داشته باشد و در نتیجه تأثیرات درمانی برای بیماران دارد و لازم است که از طرف سیاست‌گذاران نظام سلامت بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا با شناخت آن از عوارض ناخواسته فرسودگی شغلی در پزشکان و بیماران جلوگیری شود.

در انجام این مطالعه مهناز پژمان‌ثانی، نیایش محبی، فرناز اعتصام، امیرعلی سهراب‌پور و فرزاد فاتحی، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به‌صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی فرسودگی شغلی، افسردگی و اضطراب در اعضای هیئت‌ علمی یکی از بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران» در مجله آموزش در علوم پزشکی، منتشر شده است.

انتهای پیام/4118/