اصرار برای پذیرش FATF بر تحلیل غلط رفع‌ تحریم‌ها به واسطه برجام بنا شد/ هزینه‌تراشی سنگین از رهگذر استدلال‌های کاملاً غیرکارشناسی

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا- مسعود براتی؛ در سال 1395 دولتمردان کشورمان برای توجیه تعامل با FATF و تعهد سطح بالای سیاسی دلایلی را مطرح کردند. «علی طیب‌نیا»، وزیر وقت اقتصاد عنوان کرد با توجه به مقبولیت توصیه‌های FATF نزد بانک‌ها و نهادهای مالی جهان، درج نام ایران در فهرست کشورهای پرخطر به عدم اطمینان بانک‌های خارجی در معامله با ایران منجر می‌شود. وی همچنین توضیحاتی درباره اینکه چرا وضع کشور بعد از برجام بهبود نیافت و روابط بانکی ایران با سایر بانک‌ها احیا نشد، بیان می‌کند.

«حسین قضاوی»، معاون وقت امور بانک و بیمه وزیر اقتصاد می‌گوید برجام و رفع تحریم مانعی همچون مشکلات بانکی را برطرف کرد، اما قرار گرفتن ایران در فهرست کشورهای غیرهمکار در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) دومین مانع مهم در زمینه برقراری روابط بانکی است.

وی اعتقاد داشت برجام تحریم‌ها را برداشت و مشکل، FATF است و به همین دلیل کشور توان خود را بعد از برجام معطوف به حل موضوع و رفع بهانه‌های گروه ویژه اقدام مالی کرد، یعنی دوباره راهبرد بهانه‌زدایی را در پیش گرفت.

باید به تحلیل دیگری در این زمینه دقت کرد. «حمید تهرانفر» معاون «ولی‌الله سیف»، رئیس وقت بانک مرکزی سال 1394 گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر گروه ویژه اقدام مالی به‌دلیل فقدان قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم علیه ایران بیانیه صادر می‌کرد و تصویب این قانون در کشور برای بانک‌های خارجی و مراجع مالی بسیار اهمیت دارد.

صحت اظهارات تهرانفر زمانی است که قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم وجود داشته باشد که سال 1394 چنین قانونی وجود نداشت. لذا در چنین اظهاراتی خطای تحلیلی مشهود است. سیف نیز به‌طور مفصل در بازه‌های زمانی مختلف صحبت کرد و حتی در برنامه «نگاه یک» رسانه ملی حضور یافت و به صراحت گفت «مشکلاتی که وجود دارد به‌دلیل FATF است و به‌دنبال حل مشکلات هستیم».

ولی‌الله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی

«سیدعباس عراقچی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان نیز به‌طور مفصل در نامه‌نگاری‌ها یا گزارش‌هایی که وزارت امور خارجه باید هر سه ماه یک بار به مجلس ارائه می‌کرد، توضیح می‌داد مشکلات ناشی از تحریم برطرف شده و مشکلات مربوط به حوزه پولشویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم است که باعث به‌وجود آمدن مشکل شده است.

بیشتر بخوانید:

تحولاتی که باعث قبول FATF در ایران شد/ چماق و هویج غرب برای پذیرش CFT

اما همه مسئولان و کسانی که در این موضوع دخیل هستند، یک خطای تحلیلی بسیار جدی انجام دادند که به نظر می‌آید عامدانه نادیده گرفته شده و آن این است که گمان همه این بود برجام تحریم‌ها را برخواهد داشت، درحالی‌که این گمان، بسیار نادرست است. اگر برجام به‌درستی خوانده می‌شد و بر تحریم‌های مالی آمریکا اشراف وجود داشت، متوجه می‌شدیم برجام تمام تحریم‌های مالی و بانکی را برنداشت، بلکه تنها بخش کوچکی از آن‌ها را رفع کرد.

پیش‌تر توضیح داده شد یک‌سری تحریم‌های هدفمند مالی وجود دارد که قدیمی‌تر بود و یک‌سری تحریم‌های فلج‌کننده مالی وجود دارد که نوع دوم نگران‌کننده است.

آنچه برای ایران در برجام رقم خورد، ترکیب دو نوع تحریم آمریکا بر مبنای ساختار تحریم‌های بانکی بود.

برجام در حوزه ساختار تحریم‌های بانکی ثانویه که به‌وسیله کنگره آمریکا تصویب شده بود، کنش خاصی نداشت. دولت آمریکا یک‌سری تحریم‌ها را به‌طور موقت و فقط برای اشخاص متوقف کرد. ساختارها حفظ شده بود و افرادی همچون حمید قنبری مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی در مقاله‌هایش اعتراف کرد آمریکا شروطی گذاشت و مواردی را بیان کرد که اصلاً اجازه نمی‌دهد روابط بانکی شکل بگیرد.

تحریم‌های نسل دوم بانکی که تحریم‌های ثانویه است، سر جای خود باقی ماند و آن چیزی که باعث شد بانک‌های خارجی با ما تعامل نکنند، باقی ماندن تحریم‌های آمریکا بود.

در مقطع توافق ژنو تا امضای برجام، آمریکا چند بانک مهم بین‌المللی را تنبیه و جریمه مالی کرد و این کار را ادامه داد. به‌عنوان نمونه بانک پاریباس فرانسه سال 1393 (تقریباً یک سال بعد از توافق ژنو) 9 میلیارد دلار به‌وسیله آمریکا جریمه شد و بانک‌های بزرگ دیگر نیز جریمه‌های مشابه شدند.

بعد از برجام این روند ادامه یافت. یعنی نظام بانکی کاملاً تحریم آمریکا را حس کرده بود و می‌دانست چه اتفاقی درحال رخ دادن است. لذا اینکه برخی با ساده‌اندیشی تمام این تحلیل را به دست آوردند که «برجام تحریم‌ها را برداشت، لذا ما باید دنبال FATF برویم» جای سؤال و تأمل دارد!

این خطای تحلیلی، نابخشودنی است و کشور را وارد مسیری کرد که بر مبنای آن این‌گونه تلقی شود راه‌حل روابط بانکی به‌واسطه FATF است. این درحالی است که تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا برقرار بود و بارها نظام بانکی دنیا و تحلیلگران اقتصادی بر آن تأکید کرده بودند.

ایران با استدلالی کاملاً غیرکارشناسی وارد بازی به‌شدت پیچیده و پرهزینه شد که موضوع ساده‌ای نیست و نباید به‌سادگی از آن عبور کرد.

انتهای پیام/4033/