ایران به‌دنبال کیفی‌سازی مجازات اعدام در جرایم مرتبط با مواد مخدر است

پرویز افشار در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا در واکنش به طرحی که با تصویب آن حکم اعدام از مجازات قاچاقچیان مواد مخدر حذف می شود و به امضای 70 نفر از نمایندگان مجلس رسیده است، اظهار کرد: من به تازگی از نشست مشورتی کاهش تقاضای مواد مخدر در وین بازگشته‌ام. هم‌اکنون چند بحث جدی در دنیا مطرح است که در اجلاس مجمع عمومی سال 2016 این موارد پیگیری خواهد شد. یکی از این مباحث مهم در واقع در خصوص دسترسی نیازمندان به داروهای مخدر است.

وی افزود: کسانی که دردهای مزمن و سرطان دارند و نیازمند داروهای ضد درد هستند دسترسی‌هایشان به این داروها به دلیل سخت‌گیری‌های بیش از حد کاهش پیدا کرده است و برعکس کسانی که نباید دسترسی پیدا کنند از طریق قاچاقچیان و نشت مواد مخدر از طریق سیستم‌های قانونی دسترسی نابه‌جا به مواد مخدر پیدا می‌کنند.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: نهاد‌های بین‌المللی از جمله دفتر کنترل مواد مخدر و جرایم سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی هر دو به دنبال این هستند که مکانسیم‌هایی را فراهم کنند که نیازمندان واقعی به داروهای مخدر که همان بیماران هستند، نیازشان فراهم شود و در این زمینه اقداماتی در حال انجام است.

وی با اشاره به اینکه بحث دیگری که محل مناقشه بسیار شدید در دنیا محسوب می‌شود، بحث مجازات اعدام برای قاچاقچیان مواد مخدر و یا در مجموع جرایم مواد مخدر است، اضافه کرد: تعدادی از کشور‌ها از جمله کشورهای اروپای غربی به شدت به دنبال حذف مجازات اعدام برای همه انواع جرایم مواد مخدر حتی قاچاق هستند.

افشار با بیان اینکه پاره‌ای از دیگر کشورهای دنیا با این امر مخالف هستند و مقاومت می‌کنند، تصریح کرد: ما در اجلاس سالانه سازمان ملل که در اسفند ماه سال گذشته در وین برگزار شد موضع خود را به صورت شفاف به سازمان ملل اعلام کردیم. در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2016 که در نیویورک برگزار می‌شود حضور داریم و این موضع را اعلام خواهیم کرد.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه ایران به شدت به دنبال کیفی سازی مجازات اعدام است، اضافه کرد: ما به دنبال این هستیم که مجازات اعدام وجود داشته باشد اما بیشتر متوجه دانه درشت‌های مواد مخدر و کسانی باشد که سرنخ‌های اصلی موضوع هستند.

افشار با تاکید بر اینکه بحث جدی دیگری را که در نشست سال گذشته وین به صورت شفاف به اطلاع دیگر شرکت کنندگان رساندیم این است که مجازات اعدام در ایران با مجازات اعدامی که در غرب وجود دارد کاملا متفاوت است، گفت: در غرب فردی با چند کیلوگرم مواد مخدر با یک قیافه لوکس در فرودگاه دستگیر می‌شود و این کاملا متفاوت است با یک قاچاقچی مواد مخدر در ایران که در مرزها با درگیری مسلحانه در قالب کاروان‌های سر تا پا مسلح، با ماموران درگیر و باعث شهادت آنان می شود.

وی تاکید کرد: مدارک مستندی وجود دارد که نشان می‌دهد، این گروه‌ها با تروریست‌ها و گروه‌های شبه نظامی مثل داعش همکاری نزدیکی دارند و جریان‌های مالی این گروه‌ها به سمت تروریسم هدایت می‌شود. این گروه‌ها باید حکمشان با قاچاقچی که دو تا سه کیلو مواد مخدر از او کشف می‌شود، متفاوت باشد.

افشار با تاکید بر این موضوع که ما این قاچاقچیان را مطمئنا مستحق اعدام می‌دانیم، عنوان کرد: به این جرایم در دنیا «جرایم خشن» گفته می‌شود که باید حساب‌شان را از دیگر جرایم جدا کرد و مجازات اعدام برای این گروه‌ها در نظر گرفت بنابراین موضع جمهوری اسلامی ایران این است که به هیچ وجه نمی‌توان مجازات اعدام را حذف کرد اما محدود و کیفی کردن آن به قاچاقچیان بزرگ گروه‌های خشنی که با تروریسم ارتباط دارند و کسانی که در درگیری‌های مسلحانه امنیت را به خطر می‌اندازند امری مطلوب است که ما از این حرکت حمایت می‌کنیم.

وی با بیان اینکه من در جزییات طرحی که نمایندگان مجلس به امضا رساندند نیستم، گفت: اما مطمئنم اگر این طرح تصویب شود استثنائاتی که نتوان از آن عدول کرد مدنظر خواهد بود و به سمت و سوی کیفی سازی مجازات اعدام حرکت می‌کند. باید بررسی‌های بسیار دقیق صورت گیرد تا ببینیم فردی که چند کیلوگرم مواد مخدر را با خود حمل کرده است آیا واقعا از سر استیصال و اجبار بوده است؟ یا مثلا به عنوان یک حامل مواد مخدر دست به این کار زده است یا خود شخص قاچاقچی و سرنخ اصلی است.

افشار با بیان اینکه نگاه ما نباید دید کمّی باشد بلکه باید نگاه خود را به سمت و سوی پیگیری علت این اقدام سوق دهیم، افزود: باید دید آیا فرد به عنوان یک مجرم سازمان یافته این کار را به صورت دائم تکرار می‌کند یا به عنوان یک عامل جزء به حمل مواد مخدر مبادرت می‌کند. حساب این افراد از یکدیگر جداست.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: تمام این موارد یاد شده در نشست سال ۲۰۱۶ به بحث گذاشته می شود تا تصمیمی در این زمینه در سازمان ملل گرفته شود. به طور حتم سایر نهادهای بین المللی هم در این زمینه نظراتی دارند اما تصمیم ما در کشور و یا تغییر قانون در خصوص جرایم مرتبط با مواد مخدر بیشتر مبتنی بر نگاه و منافع ملی است.

افشار یادآور شد: بررسی های انجام شده نشان می دهد هدفگذاری ما اگر مجازات افراد خرده‌پا باشد توفیقی به دنبال ندارد و اگر بتوانیم بنیان های مالی قاچاقچیان را هدف گیری کنیم بسیار موثرتر از اعدام افراد است چون وقتی خرده پاها اعدام می شوند معمولا از آنها خانوادهایی باقی می ماند که آنها هم به علت فقر و ارتباط با قاچاقچیان راه آنها را ادامه می دهند.