اما و اگرهای ارز 4200 تومانی در بودجه 1400/ چرا دولت به سمت تک‌نرخی شدن دلار نمی‌رود؟

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد کلان و بودجه گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ساعاتی پس از تحویل لایحه بودجه سال 1400 به مجلس (روز چهارشنبه 12 آذر 99) توسط حسينعلی اميری، معاون پارلمانی رئيس‌‌جمهور، مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه 1400 سازمان برنامه و بودجه در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌ها از حذف ارز 4200 تومانی در بودجه سال آینده خبر داد و گفت: در لایحه بودجه 1400، صادرات نفت با قیمت 40 دلار در هر بشکه و ارز محاسباتی 11 هزار و 500 تومان پیش‌بینی شده است.

به گفته وی طبق جزء 4 بند ب تبصره یک لایحه بودجه، در صورت تغییر نرخ ترجیحی ارز مورد استفاده (همان ارز 4200تومانی) در این قانون به نرخ سامانه معاملات الکترونیکی ETS (نرخ سامانه معاملات بین بانکی که مابین نرخ ارز ترجیحی و نیمایی است)، به دولت اجازه داده می‌شود منابع وصولی را به ردیف درآمدی شماره 160136 جدول شماره این قانون واریز کند.

خانلو می‌افزاید منابع واریزی از محل ردیف شماره 71-530000 جدول شماره این قانون صرف تأمین معیشت و سلامت مردم می‌شود.

چند ساعت پس از اظهار نظر این مقام مسئول در سازمان برنامه و بودجه، مركز اطلاع‌رسانی روابط عمومی و اموربين‌الملل با انتشار خبری صحبت‌های خانلو، سخنگوی ستاد بودجه 1400 سازمان برنامه و بودجه را تکذیب کرد و گفت ارز 4200 تومانی از لایحه بودجه سال 1400 حذف نشده و این قبیل اظهار نظر ریشه در عدم بررسی دقیق در لایحه بودجه دارد.

این مرکز اطلاع‌رسانی اعلام کرد در لایحه بودجه 1400 آمده است که چنانچه ارز ترجيحی (دلار 4200 تومانی) حذف شود؛ منابع آن صرف معيشت و سلامت مردم خواهد شد.

اظهار نظرهای متناقض مسئولان سازمان برنامه و بودجه باعث اوج‌گیری ابهامات بسیاری درباره سرنوشت ارز 4200 تومانی در لایحه بودجه سال آینده شد از این‌رو حمید پورمحمدی، معاون امور اقتصادی سازمان برنامه و بودجه برای شفاف‌سازی درباره نرخ ارز ترجیحی با حضور در بخش خبری ساعت 21 شبکه اول می‌گوید در لایحه بودجه سال آینده 2 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای معیشت مردم و 6 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی در نظر گرفته شده است.

گرچه صحبت‌های معاون نوبخت در رسانه ملی در ظاهر امر سرنوشت ارز ترجیحی را در لایحه بودجه سال 1400 مشخص کرده است؛ اما بررسی‌های دقیق در مفاد بودجه نشان می‌دهد رقم واقعی ارز ترجیحی پیش‌بینی‌شده نصف رقم اعلامی این مقام مسئول در سازمان برنامه و بودجه است.

میزان درآمد ارزی و ریالی دولت از فروش نفت در سال 1400

طبق گفته مسئولان امر، منابع ارز 4200 تومانی یا همان ارز ترجیحی از محل درآمدهای حاصل از صادرات نفت تأمین می‌شود، بنابراین برای دستیابی به میزان دقیق ارز ترجیحی باید به بررسی چند نکته از جمله میزان صادرات روزانه نفت، قیمت احتسابی دولت برای فروش نفت و میزان سهم دولت از درآمدهای نفتی بپردازیم.

اولین نکته؛ براساس آنچه در لایحه بودجه 1400 پیش‌بینی‌شده میزان صادرات نفت 2.3 میلیون بشکه در روز و با قیمت 40 دلار است.

دومین موضوع؛ با استاد به جدول شماره 5 لایحه بودجه 1400، منابع حاصل از صادرات میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی با نرخ ETS یعنی همان 11 هزار و 500 تومان محاسبه شده است.

سومین نکته سهم دولت از درآمدهای نفتی است که طبق قانون 47.5 درصد است.

بنابراین اگر میزان صادرات روزانه نفت یعنی صادرات روزانه 2.3 میلیون بشکه را ضرب در 365 روز سال و ضرب در قیمت 40 دلاری در نظر گرفته شده برای هربشکه نفت کنیم میزان درآمد ارزی کشور از این محل در سال آینده 33.58 میلیارد دلار خواهد بود.

از 33.58 میلیارد دلار حاصل از درآمدهای نفتی تنها 47.5 درصد سهم دولت بوده و مابقی سهم صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت ایران است.

طبق گفته حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در برنامه گفتگوی ویژه خبری میزان درآمد ارزی دولت از فروش نفت در سال آینده، 15.95 میلیارد دلار است.

از طرفی درآمد ریالی دولت از میزان فروش نفت در سال آینده، حدود 153 هزار و 119 میلیارد تومان پیش بینی شده است.

ارز چند نرخی در لایحه بودجه سال 1400

برای به دست آوردن نرخ متوسط وزنی تسعیر ارز، رقم ریالی سهم دولت از فروش نفت را باید تقسیم بر رقم ارزی سهم دولت از فروش نفت کنیم که رقمی معادل 9 هزار و 600 تومان بدست می‌آید.

به عبارت دیگر طبق گفته پورمحمدی، معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه، دولت در لایحه بودجه سال آینده بخشی از درآمدهای نفتی خود را با نرخ ارز 4200 تومانی و بخشی دیگر را با نرخ سامانه معاملات الکترونیکی ETS (نرخ سامانه معاملات بین بانکی که مابین نرخ ارز ترجیحی و نیمایی است) تبدیل به ریال کرده است به همین دلیل نرخ تسعیر ارز 9 هزار و 600 تومان بدست آمده است.

بنابراین در لایحه بودجه سال آینده 8 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی برای معیشت و سلامت مردم و واردات نهاده‌ها و کالاهای اساسی اختصاص یافته است.

اگر 8 میلیارد دلار را از درآمد 15.95 میلیارد دلاری دولت کم کنیم در نتیجه 7.95 میلیارد دلار باقی می‌ماند که با نرخ ارز 11 هزار و 500 تومانی تبدیل به ریال خواهد شد.

میزان واقعی ارز 4200 تومانی در لایحه بودجه 1400

طبق ارقام مندرج در بودجه 1400، از 15.95 میلیارد دلار درآمد ارزی دولت، 8 میلیارد دلار به معیشت مردم تعلق می‌گیرد بنابراین درآمد ریالی دولت از این محل با احتساب ارز 4200 تومانی معادل 33 هزار و600 میلیارد تومان خواهد بود.

اما درآمد ریالی دولت از 7.95 میلیارد دلار سهم باقی مانده از فروش نفت با نرخ ارز 11 هزار و 500 تومانی معادل 91 هزار و 425 میلیارد تومان است.

بنابراین با جمع آمار فوق درآمد ریالی دولت از فروش نفت حدود 125 هزار و 25 میلیارد تومان خواهد بود و نرخ متوسط وزنی تسعیر ارز این درآمدها 7 هزار و 840 تومان است.

بنابراین درآمد ریالی واقعی دولت از درآمد ریالی مندرج در لایحه بودجه 1400 یعنی درآمد 153 هزار و 119 میلیارد تومانی، 19 درصد کمتر است.

در نتیجه رقم 8 میلیارد دلاری تخصیص یافته شده برای معیشت مردم با ارز 4200 تومانی با آنچه در لایحه بودجه سال آینده آورده شده مغایر است چرا که درآمد 153 هزار و 119 میلیارد تومانی دولت از محل صادرات نفت در لایحه بودجه با درنظر گرفتن 4.15 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی و 11.8 میلیارد دلار ارز 11500 تومانی بدست آمده است.

حال باید از مسئولان سازمان برنامه و بودجه پرسید که دلیل ارائه اطلاعات ضد و نقیض آنها درباره میزان ارز 4200 تومانی چیست؟

و چرا به جای حرکت به سمت ارز تک‌نرخی همچنان شاهد تعیین چند نرخ برای ارز در کشور هستیم موضوعی که طی سالیان اخیر در سایه نبود نظارت و مدیریت کافی و صحیح ارز یارانه‌ای را به سفره‌های مردم نرسانده و بر تشدید رانت و کاهش انگیزه تولید دامن زده است.

انتهای پیام/4133/پ