کشف پیکرک‌های خام گاو سیستانی در تپه دشت
سومین فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی تپه دشت در منطقه سیستان به کشف پیکرک‌های خام گاو سیستانی، ظرف خام، 4خمره ، 3محل ذخیره آذوقه، ابزارهای سنگی، مهرهای برنزی با نقوش متفاوت و بی‌نظیر، بقایای گیاهی، ظروف سفالی (دوره‌های دوم ،سوم و چهارم شهر سوخته) و... انجامید.
به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهدی مرتضوی رییس هیأت سومین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی تپه دشت با اعلام این خبر، تمرکز سومین فصل کاوش در این محوطه تاریخی را بر روی بررسی ویژگی‌های صنعت سفالگری در منطقه سیستان دانست.
وی اهداف دیگر کاوش‌های انجام شده تاکنون و در آینده را استانداردسازی تولید سفال در این محوطه باستانی و تبدیل تپه دشت به یک پارک باستان‌شناسی برای بازدید همگان اعلام کرد.
به گفته این باستان‌شناس، بررسی‌ها در 3فصل کاوش بیانگر فعال بودن این محوطه باستانی در دوره‌های دوم، سوم و چهارم استقرار در شهر سوخته یعنی از سال 2900 قبل از میلاد به بعد بوده است.
وی تصریح کرد: «در این فصل مشابه فصل گذشته باستان‌شناسان در حال برسی یک کوره سفالگری در سطح محوطه هستند تا ویژگی‌های سفال‌های ساخته شده در این منطقه را بهتر بشناسند.»
مرتضوی در ادامه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد تپه دشت اشاره کرد و افزود: «وجود 4 عامل، خاک، آب، کود حیوانی و باد تأثیر بسزایی در شکل‌گیری کوره‌های سفالگری در این محوطه باستانی داشته است.»
این باستان شناس خاک در صنعت سفالگری را مهم دانست و گفت: «این تصور که خاک را از اینجا به شهر سوخته می‌برده‌اند اشتباه است اما می‌توان گفت که محصول تمام شده پس از تولید به شهر سوخته انتقال می‌یافته است.»
وی باد را عامل موثری در عملکرد صحیح کوره‌های سفالگری دانست و افزود: «کوره‌های سفالگری باید در معرض باد قرار بگیرند تا ویژگی حرارتی بالا و تداوم آن را داشته باشند ویژگی که تمامی کوره‌های سفالگری این منطقه دارا هستند یعنی در معرض باد ساخته شده‌اند.»
مرتضوی با اشاره به وجود بقایای کودهای حیوانی برای تولید انرژی در کوره های یاد شده تصریح کرد: «باستان‌شناسان توانسته‌اند شواهدی مبنی بر تولید انرژی از فضولات حیوانی در کوره‌های سفالگری بیابند که نشان می‌دهد منبع انرژی باستان در سیستان کود حیوانی بوده است.»
وی گفت: «همان‌طور که پژوهش‌های فصل نخست حفاری در این منطقه، نشان داده است کوره های تپه دشت با کود حیوانی 800 تا 1100درجه سانتی گراد حرارت تولید می‌کرده‌اند.»
این باستان‌شناس با اشاره به تأثیر عوامل محیطی در پیشبرد اهداف در زندگی روزمره عنوان کرد: «در چنین شرایطی باستان‌شناسی می‌تواند به توسعه کمک کند.»
وی با اشاره به شبیه‌سازی کوره‌های سفالگری توسط دانشجویان کارشناسی ارشد گفت: «این کوره‌ها که در جهت باد ساخته شده‌اند از لحاظ عملکرد کاملا شبیه کوره‌های سنتی هستند و لی در ابعاد و ظرفیت با کوره‌های باستانی متفاوت هستند.»
این باستان‌شناس، با بیان این‌که در این فصل از کاوش یک کارگاه و ترانشه به ابعاد 10در 10ایجاد شده که به 4کارگاه 5در 5 تقسیم شده است بیان کرد: «در کارگاه شماره یک خمره‌ای با دهانه تنگ کشف شد که طبق بررسی‌های گروه باستان‌شناس ظرف ذخیره مواد غذایی بوده است.»
به گفته این باستان‌شناس در کارگاه شماره 2، دو خمره در فاصله 1.5 متری به لحاظ ارتفاعی از یکدیگر کشف شدند که با توجه به بقایای باقی مانده به نظر می رسد ،ظرف ذخیره مواد غذایی هستند.»
وی با اشاره به کشف یک ظرف دست ساز خام نیمه کاره اظهار کرد: «شواهد نشان می‌دهد که ساخت این ظرف در مرحله آماده‌سازی متوقف شده است.»
وی پیکرک‌های گاو سیستانی خام ، ظرف خام، 4خمره ، 3محل ذخیره آذوقه، ابزارهای سنگی، مهرهای سنگی (صابونی)، فلزی، برنزی با نقوش متفاوت و بی‌نظیر، بقایای گیاهی، تکه های سفال و... را از کشفیات این فصل از کاوش اعلام کرد.»
تپه دشت یکی از محوطه‌های عصر مفرغ ( 5هزار سال پیش) در منطقه سیستان و در سه کیلومتری شهر سوخته واقع شده است.
این محوطه پیش از انقلاب توسط پروفسور ماریتسیو توزی شناسایی شد و نخستین بار توسط مهدی مرتضوی در سال 1386 تعیین حریم و لایه‌نگاری شد.
از یافته‌های فصل اول کاوش می‌توان به تعداد زیادی پیکرک گلی گاو سیستانی حرارت دیده و پیکرک انسانی از جمله یک مرد با اندام فوقانی برجسته همانند بدنسازان امروزی و یک زن باردار و پارچه اشاره کرد.
یک کوره سفالگری بزرگ، سه خمره، چند فضای ذخیره مواد غذایی ظریف و شکننده، تعدادی کاسه، یک ظرف گلابی شکل، مقادیر زیادی پارچه و طناب و... از کشفیات فصل دوم کاوش‌ها در این محوطه است .
سومین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی تپه دشت شهرستان زابل از آبان ماه و با مجوز رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شروع شده است.
انتهای پیام/
