تلویزیون و اعتراض قومیتی؛ این بار کاشان

اما آنچه توجه شهروندان کاشانی را به این سریال جلب کرده این است که برخی از ماجرا در کاشان روایت می شود و چندین بازیگر نیز با لهجه کاشانی صحبت می کنند.
عسگرپور پیش از پخش این سریال تأکید کرده بود که بازیگران حتما باید به لهجه کاشان صحبت کنند و به همین دلیل یک کارشناس گویش اهل کاشان در تمامی مراحل تصویربرداری همراه تیم حضور داشته است.
رامین راستاد بازیگر نقش کرم در این سریال نیز پیشتر گفته بود خواسته کارگردان این بود که این خانواده اهل کاشان باشند که گویش بسیار سختی هم هست و ما حدود سه ماه برای آن تمرین کردیم. صداها در این گویش کاربرد زیادی دارند و مثل کاربرد واژگان معمول زبان فارسی نیستند و همین ها کار را بسیار سخت کرد. با این حال ما تمام تلاش خود را برای تلفظ صحیح واژه ها به کار بردیم و امیدوارم مردم کاشان از کار راضی باشند.
اما تا اینجای کار باید گفت مردم کاشان از طرز بیان گویش کاشانی در سریال راضی نیستند.
انتقادات علاوه بر گویش کاشانی به نگاه کلی این سریال به کاشان نیز باز می گردد. این که به گفته تعدادی از اهالی کاشان، نمایش دادن این شهر به عنوان شهری کوچک، محقر و گاه مخروبه هیچ تناسبی با وضعیت این شهر ندارد. همچنین به گفته برخی از بینندگان این سریال، کاشانی ها در نفس گرم عموما از شأن و منزلت پایینی برخوردارند و یا دچار مشکلات ویژه ای هستند و یا همسر دوم یک تهرانی شده اند.
مجموعه این انتقادات باعث انتشار پیام هایی در فضای مجازی شده است. در بخشی از پیامی که با چاشنی طنز همراه است و در گروه های مجازی تلگرام و واتس اپ کاشانی ها منتشر شده آمده است:
«بازی سیما تیرانداز در نقش ناهید باعث رنجش خاطر صدها هزار نفر کاشانی شده است و ما در این کمپین خواهان توقف پخش این سریال و توبیخ عوامل آن و مدیران شبکه یک سیما هستیم. اول اینکه ناهید لهجه شیرین کاشانی را به گند کشیده و به بدترین صورت ممکن کلمات را ادا میکند و این خود مصداق توهین به مردم شریف و لهجه شیرین کاشانی است. و نکته مهم تر اینکه چرا یک زن کاشانی باید به عنوان زن دوم یک مرد تهرانی باشد؟ اهانت از این بالاتر؟ … این حرکت صدا و سیما، شهروند درجه دو حساب کردن مردم کاشان به شمار آمده و مصداق بارز توهین تلقی می شود. ما یک هفته فرصت میدهیم تا پخش این سریال متوقف شده و عوامل آن توبیخ و تنبیه شوند در غیر اینصورت به خیابانها ریخته و اعتراض خود را به خیابانها می کشانیم. کاشونی نیستی کپی نکنی [!]».
در این میان پیام مجید شمس، عضو شورای شهر کاشان نیز در جای خود قابل توجه است. وی در بخشی از نامه خود نوشته است:
«اغراق و افراط های خنده آور در امور مذهبی، دیالوگ های گاه ضعیف و سخیف و سطحی، ادغام ناشیانه مفاهیم مذهبی در جای جای فیلم برای انتقال آموزه های دینی ، کج سلیقگی در انتخاب لوکیشن های فیلمبرداری در کاشان، تقلید ناصحیح از لهجه و گویش های مردم کاشان و …از دیگر نقاط ضعف این سریال به شمار می رود.
تقاضای مجدانه بنده به نمایندگی از مردم شریف کاشان این است که مدیران صدا و سیما رسیدگی سریع به این گلایه و مطالبه عمومی را داشته باشند».
اما این همه ماجرا نیست. در سوی دیگر این گونه انتقادات، برخی دیگر از شهروندان کاشانی معتقدند که مردم کاشان افرادی با سطح تحمل بالا هستند و این گونه اقدامات باعث نمی شود که به این مردم خدشه ای وارد شود. جمع بندی نظرات این دسته از شهروندان کاشانی از این قرار است:
کارگردان سریال یا باید از بازیگران کاشانی استفاده می کرد و یا قید استفاده از این گویش را می زد و این دو به پایین آمدن کیفیت کلی سریال منجر می شد. از آنجا که یک بازیگر به هیچ عنوان نمی تواند به طور کامل با گویش یک منطقه آشنا شود طبیعی است که این گونه اشتباهات در کار پیش می آید و این دلیل نمی شود که کاشانی ها بخواهند اقدامات ترک ها علیه برنامه فیتیله را شبیه سازی کنند. همچنان که سالها پیش اکبر عبدی که از ویژگیهای هنری او مهارت در آموزش و بیان گویش هاست نتوانست به خوبی لهجه کاشانی را درآورد اما مردم کاشان از آن سریال ناراحت نشدند. از سوی دیگر وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم کاشان برای شهروندان روشن است و نشان دادن کمبودها و یا عدم اشراف به برخی از پیشرفت ها نشان کینه توزی نویسنده و کارگردان سریال نیست. در کاشان هم خرابی هست، هم ویرانی، هم فقر، هم همسران دوم و نشان دادن این معضلات انکار پیشینه غنی و تاریخ سترگ کاشان نیست. بهتر است ما سطح تحمل مان را افزایش دهیم و به جای تشکیل کمپین های اعتراضی علیه هنرمندان با بیان منصفانه نقدها و نظرات، هم سایر هنرمندان را به استفاده از گویش و لوکیشن کاشان ترغیب کنیم و هم سطح بالای تمدن و منش فرهنگی مان را به نمایش بگذاریم.
این سریال رو به پایان است و باید دید عوامل نفس گرم برای انتقادها از این سریال چه پاسخی دارند.