تضمین حیات توافق هسته‌ای یک تقلای سخت دیپلماتیک است/احتمال زیاد نابودی برجام حتی با روی کار آمدن بایدن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، «پاتریک وینتور» سردبیر بخش دیپلماتیک روزنامه «گاردین» روز چهارشنبه در یادداشتی نوشت، حتی اگر «جو بایدن» نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ماه آینده آمریکا پیروز شود شانس حفظ برجام زیاد نخواهد بود.

وینتور در یادداشت خود آورده است: «حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، دولت تضعیف‌شده ایران ممکن است پیش از انتخابات ایران و به چالش کشیده شدن از سوی تندروهای مخالف مذاکره با غرب، تنها چند ماه برای مذاکره جهت احیای توافق هسته‌ای زمان داشته باشد».

او می‌نویسد: «این روزنه باریک بایدن را به تکاپو خواهد انداخت تا رویکردی مرحله‌ای برای بازگشت مجدد به توافق هسته‌ای با ایران اتخاذ کند که از سوی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ کنار گذاشته شد. هدف از این کار نشان دادن وجود پیشرفت [در احیای برجام] تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران خواهد بود».

در این یادداشت آمده است: «به دلیل شکست توافق اصلی [هسته‌ای] در رساندن منفعت اقتصادی به مردم عادی ایران، وجهه اصلاح‌طلبان و معتدلین خدشه‌دار شده است. ترامپ هنگامی‌که از این توافق خارج شد، فشار اقتصادی حداکثری را بر تهران اعمال کرد، از صادرات نفت ایران ممانعت کرد و حامیان تعامل با آمریکا را برای دفاع از راهبرد خود به دردسر انداخت. [محمد] جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اخیراً در مصاحبه با روزنامه کار و کارگر تأکید کرد وزارت امور خارجه ضعفی در مذاکره با آمریکا ندارد اما ترامپ "کل اتاق مذاکره را منفجر کرده است"».

وینتور می‌افزاید: «حسن روحانی رئیس‌جمهور فعلی ایران نیز حامی این توافق با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است، اما پس از اتمام دو دوره‌اش، کنار خواهد رفت. طیفی از محافظه‌کاران ... در حال آماده شدن [برای شرکت در انتخابات] هستند و از روابط نزدیک‌تر با چین یا سیاست خودکفایی اقتصادی حمایت خواهند کرد».

او در ادامه می‌نویسد: «جنبش اصلاح‌طلبی هنوز تصمیم نگرفته نامزدی معرفی کند یا از چهره‌ای تکنوکرات همچون علی لاریجانی رئیس سابق مجلس حمایت کند که در حال حاضر به روحانی در انعقاد قرارداد راهبردی ۲۵ ساله با چین یاری می‌رساند. اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس که از مشارکت پایینی برخوردار بود شکست سختی خوردند. شانس ترغیب طبقه متوسط ناامید جامعه برای شرکت در انتخابات می‌تواند تا حدی به یافتن نامزدی معتبر بستگی داشته باشد که بتواند امید برای ادامه گفت‌وگو با غرب را افزایش دهد».

وینتور اضافه کرده: «بایدن تا به اینجای کار وعده داده اگر ایران به تعهد کامل به توافق هسته‌ای بازگردد، آمریکا مجدداً به این توافق، به‌عنوان نقطه آغازی برای ادامه مذاکرات، برخواهد گشت. اما حتی اگر بایدن برنده شود، تا ۲۰ ژانویه روی کار نخواهد آمد و زمان اندکی برای اصلاح‌طلبان باقی خواهد ماند تا مردم ایران را متقاعد کنند مسیر تعامل ارزش تلاش مجدد را دارد. برخی تحلیل‌گران معتقدند پیروزی بایدن به‌تنهایی می‌تواند برای تغییر اوضاع ایران کافی باشد و قطعاً انتخابات [آمریکا] در تهران با هیجان دنبال می‌شود».

وی می‌افزاید: «در مقاله‌ای در روزنامه سازندگی نوشته‌شده، "مهم‌ترین چیز در داخل کشور پس از پیروزی شخصی به‌غیراز ترامپ این است که فضای روانی جامعه ایران تغییر کرده و امید برای گفت‌وگو و مذاکره موفقیت‌آمیز با آمریکا متجلی شود". از سوی دیگر صادق زیباکلام تحلیل‌گر ایرانی به روزنامه اعتماد گفت اصلاح‌طلبان پایگاه انتخاباتی خود را از دست داده‌اند. او پیش‌بینی کرده حداکثر ۳۰ درصد از مردم در انتخابات شرکت کنند و "مردم از صندوق رأی روی‌گردان شده‌اند". زیباکلام افزود ناامیدی از روند سیاسی ایران بیش از همه در دانشجویان، افراد تحصیل‌کرده و جامعه شهری مشهود است، همان بدنه اجتماعی که پیروزی قاطع روحانی در سال ۱۳۹۲ را رقم زدند».

وینتور به نقل از تحلیل‌گری ایرانی می‌نویسد، تضمین حیات این توافق یک «تقلای سخت دیپلماتیک» خواهد بود و به برقرار بودن برخی ساختارهای برجام ازجمله نظارت بر تأسیسات هسته‌ای ایران اشاره می‌کند. همچنین از این کارشناس نقل می‌کند که آمریکا با کمک سه عضو اروپایی برجام، فرانسه و آلمان و انگلیس، باید توافقی چندمرحله‌ای را دنبال کنند که در ابتدا با یک موفقیت سریع همراه شود و قسمت‌های دشوار آن به بعد از انتخابات ایران موکول شود.

در ادامه این یادداشت آمده است: «بااین‌حال موانع زیادی پیش روی این توافق خواهد بود. محمدحسین عادلی سفیر سابق ایران در انگلیس هشدار داده بایدن ابتدا باید در مسیری عملی، اعتماد ایران را جلب کند. اعتماد ایران با حرف جلب نمی‌شود بلکه باید به‌صورت عملی و با دادن تضمین صورت گیرد».

وینتور در پایان به نقل از حسن احمدیان استاد مسائل خاورمیانه در دانشگاه تهران می‌نویسد: «ایران پیش از بازگشت به تعهد کامل، خواستار جبران خسارت برای آسیب اقتصادی ناشی از تحریم‌های واشنگتن و رفع نواقص برجسته برجام خواهد شد. ایران این احساس را دارد که توافق ۲۰۱۵ آن را موظف کرده برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را پیش از برداشتن گامی از سوی غرب، متوقف کند و از سوی دیگر این توافق نتوانسته مانع از عهدشکنی آمریکا شود. بازگشت به برجام به این راحتی میسر نخواهد بود. بی‌اعتمادی به حدی افزایش‌یافته که تغییر چهره‌ها در اتاق بیضی [کاخ سفید] این حقیقت را تغییر نمی‌دهد».

انتهای پیام/4106/