سلاح‌های صادراتی و وارداتی ایران بعد از رفع تحریم‌های تسلیحاتی/ مبادلات حوزه نظامی چه میزان ارزآوری برای کشور دارد؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا،  بر اساس توافق‌نامه هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 و طبق (ضمیمه۵) و قطعنامه ۲۲۳۱(ضمیمه ب) از سال پنجم پس از تاریخ قبول برجام، برابر با امروز یک‌شنبه ۲۷ مهرماه ۱۳۹۹، برخی محدودیت‌های باقیمانده در حوزه دفاعی و تسلیحاتی ایران خاتمه می‌یابد.

برخی از منتقدان برجام می‌گویند که تحریم‌های تسلیحاتی ایران باید همان روزهای ابتدایی امضای برجام لغو می‌شدند، اما آمریکا و کشورهای غربی در مذاکرات هسته‌ای پافشاری کردند که باید حتماً تحریم‌های تسلیحاتی چند سال دیگر لغو شوند.

سؤال اینجاست که با رفع تحریم‌های تسلیحاتی، ایران می‌تواند در چه سطحی مبادلات تجاری در حوزه اسلحه و مسائل نظامی داشته باشد؟ سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در این باره گفت: «اول اینکه محدودیت صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی از مبدأ و به مقصد ایران ملغی می‌شوند. دوم، محدودیت سفر ۲۳ شخص حقوقی موضوع فهرست ۲۲۳۱ هم خاتمه می‌یابد». 

21 فرد حقیقی و دو سازمان حقوقی طبق قطعنامه 2231 دیگر شامل تحریم‌های تسلیحاتی و هسته‌ای نیستند، با این حال، آمریکا و برخی کشورهای غربی به بهانه‌های حقوق بشری و فعالیت‌های نظامی می‌توانند دوباره این افراد را تحریم کنند. سردار نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه، فریدون عباسی، رئیس فعلی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و برخی سرداران ارشد سپاه مانند سردار صفوی، ذوالقدر و برخی دیگر در لیست رفع تحریم‌ها قرار دارند.

قطعنامه 1747 سازمان ملل، ریشه تحریم‌های تسلیحاتی

تحریم‌های تسلیحاتی ایران در حوزه‌های مختلف نظامی است و منشأ آن به قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل مربوط است که در مارس ۲۰۰۷ تصویب شد. بر اساس این قطعنامه، انتقال هرگونه تانک، خودروی زرهی، هواپیمای جنگی، بالگرد تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتی و ناو‌ نظامی، موشک، سیستم‌ها و قطعات مرتبط با آنها به ایران و محموله‌های حاوی مواد اتمی، موشکی یا نظامی در لیست تحریم‌ها قرار داشتند.

از سوی دیگر، تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به ریاست ظریف، تحریم‌های تسلیحاتی را در روز امضای برجام به مدت پنج سال پذیرفت و به نظر می‌رسد یکی از انتقادات رهبر معظم انقلاب به برجام، ناظر به همین موضوع باشد. ایشان در جایی فرمودند: «در همین توافق اخیر هسته‌ای هم اگرچه این توافق را ما تأیید کردیم و برگزارکنندگان این توافق را مورد قبول اعلام کردیم و قبول داریم آن‌ها را، لکن اینجا هم همین‌جور بود؛ وزیر خارجه محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما [مثلاً] اینجا را یا این خط قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.» (1 فروردین 95)

خوداتکایی و صادرات تسلیحات

سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه اگر تحریم‌های تسلیحاتی برداشته شوند، راه صادرات سلاح باز می‌شود، گفت: «ما امروز در بحث تأمین تسلیحات مورد نیاز کشورمان به خارج نیاز نداریم و خودکفا هستیم».

توان نظامی و دفاعی کشورمان در 10 سال اخیر بسیار افزایش یافته و از سوی دیگر، به برخی اقلام مهم همچون جنگنده نیاز داریم. این در حالی است که در حوزه پهپاد، موشک و برخی سلاح‌های سنگین توان بالایی برای صادرات در حوزه تسلیحات وجود دارد.

برخی از کارشناسان نظامی ایران معتقدند کشورمان می‌تواند بعد از رفع تحریم تسلیحاتی با یک برنامه مدون پنج ساله میزان حجم صادرات سلاح خود به برخی از کشورهای منطقه و جهان را به بیش از 5 میلیارد دلار و در یک زمان و چشم‌انداز 20 ساله به 25 میلیارد دلار برساند. حجمی از تبادلات مالی که می‌تواند به‌راحتی جایگزین نفت شود و اشتغال خوبی هم در صنعت‌های دیگر ایجاد کند. بر پایه گزارش مؤسسه بین‌المللی مطالعات صلح استکهلم موسوم به سیپری، ایران بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۴ دستکم ۲۰۰ میلیون دلار سلاح و تجهیزات صادر کرد.

سامانه پدافندی باور ۳۷۳، سوم خرداد، پهپادهای  «ابابیل»، «مهاجر-۶» و «کرار»، رادارهایی مانند «چشم عقاب»، «مطلع‌الفجر»، «فلق»، «کاشف»، «قدیر»، «معین ۴۰»، «ناصر ۴۰»، «بشیر» و «نجم»، خودروهای تاکتیکی «ارس»، «سپهر»، «نینوا»، «ذوالجناح»، «سمندر» و «امرپ طوفان»، موشک‌هایی از قبیل «عماد»، «خرمشهر»، «قدر»، «سجیل»، «هویزه» و «قیام» و برخی از سلاح‌های نیمه سنگین از جمله تسلیحاتی هستند که ایران می‌تواند صادر کند.

مزیت خرید سلاح‌های ایرانی

مزیت خرید سلاح‌های ایرانی این است که  استفاده از تسلیحات ساخت ایران از هزینه‌های آموزشی و نگه‌داری کمتری برخوردارست. افزون بر این، ایران همواره حسن‌نیت خود را در قراردادهای نظامی اثبات کرده است و مانند آمریکا در تجهیزات نظامی دستکاری نمی‌کند. موضوعی که ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر سابق مالزی به آن اشاره کرد و گفت که آمریکا توان هجومی جنگنده‌های نظامی‌ای را که به مالزی فروخته کاهش داده است.

لیست خرید تسلیحات ایران از چین و روسیه

هنری بوید، یکی از کارشناسان بین‌المللی مطالعات راهبردی دانشگاه میشیگان در گزارشی نوشته بود که ایران علاقه‌مند به خرید سامانه دفاع موشکی پیشرفته اس-۴۰۰ و جنگنده سوخو ۳۰ روسیه و جنگنده جی ۱۰ یا جنگنده بمب‌افکن جی اف ۱۷ از چین است.

از طرف دیگر، فروش تسلیحات به کشورهای هم‌پیمان ایران و کشورهای آفریقایی، آمریکای لاتین و جنوب شرق آسیا به تقویت پیوندهای استراتژیک جمهوری اسلامی ایران کمک می‌کند و از این رهگذر، بازدارندگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز ارتقا می‌یابد.

ایران در سال‌های اخیر با عراق قراردادی چند صد میلیون دلاری برای انتقال تجهیزات و سلاح امضا کرد و اکنون می‌توانیم این قراردادها را با کشورهای متحد مانند کوبا، ونزوئلا و برخی کشورهای منطقه و آسیایی امضا کنیم.

اهمیت قراردادهای تسلیحاتی در این است که ارتش‌های کشورهای مقصد وابسته به کشور صادرکننده می‌شوند و در تصمیم‌های نظامی تاثیرپذیر خواهند بود. انتقال ارز و طلا، تاثیرپذیری کشورهای مقصد و ایجاد یک جنگ نامتقارن از پیش طراحی شده بخشی از امتیازهای مهم صادرات سلاح هستند.

در پایان می‌توان نتیجه گرفت که ایران بعد از رفع تحریم‌های تسلیحاتی آزاد است که در حوزه  سلاح‌های سنگین و نیمه‌سنگین، توپخانه‌ای، بالگردی و دریایی صادرات و واردات انجام دهد. همچنین تأمین، فروش، خرید، عرضه و آموزش در حوزه تسلیحات نظامی برای ایران آزاد شده است.

انتهای پیام/4082/پ