تجربه متفاوت مصاحبه‌ دکتری زیر سایه کرونا/ نظرات دانشگاهیان درباره استرس دانشجو و برگزاری مصاحبه مجازی در پساکرونا چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، در یکی از روزهای پاییزی برای حضور در جلسه مصاحبه دکتری به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب سر زدیم.

پس از ورود به محوطه دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران جنوب به ساختمان شماره 2 محل برگزاری آزمون دکتری رفتیم تا از اقدامات این واحد دانشگاهی برای متقاضیان کنکور دکتری باخبر شویم. در همین حین خانمی به استقبال ما آمد و ضمن خوشامدگویی خودش را خانم نصرالهی، مدیر تحصیلات تکمیلی واحد تهران جنوب معرفی کرد.

برگزاری مصاحبه‌های دکتری با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی

خانم نصرالهی ضمن توضیحات ابتدایی از روند برگزاری مصاحبه دکتری به ما می‌گوید: از مجموع چهار هزار و ۴۰۳ داوطلب متقاضی آزمون دکتری در واحد تهران جنوب، مصاحبه دکتری یک هزار و ۸۴۶ نفر از داوطلبان در روزهای 19 تا 22 مهر با موفقیت برگزار شد. تعداد ۳۰ اتاق برای اساتید در نظر گرفته شده است که آنان با حضور در این کلاس‌ها در جلسه مصاحبه دکتری به‌صورت مجازی شرکت می‌کنند. جلسات مصاحبه با توجه به شیوع ویروس کرونا با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی میان اساتید برگزار می‌شود و ماسک، مواد ضدعفونی‌کننده و وسایل پذیرایی برای آنان تهیه شده است.

در همین حین با خودم می‌گفتم همیشه در مصاحبه‌های دانشگاهی شاهد تعدادی دانشجو هستیم که با هم در حال صحبت هستند و به ارائه مشورت و نکات مختلف به یکدیگر می‌پردازند اما کرونا آمد و همه چیز را بهم زد. سبک زندگی همه مردم با این ویروس تغییر پیدا کرد و دانشگاهیان نیز از این قاعده مستثنی نبودند. امسال در مصاحبه‌های دکتری خبری از دانشجو نبود! سوت و کور!

به یکی از اتاق‌ها رفتیم و دیدیم که چهار نفر از اساتید نشسته‌اند و به پرده‌ای که روی دیوار نصب شده بود نگاه می‌کردند و از طریق ویدئوپروژکتور با متقاضیان آزمون دکتری ارتباط اینترنتی تصویری می‌گرفتند. با یکی از اساتید هماهنگ شد که بیرون از کلاس بیاید تا در صندلی‌هایی که در راهرو گذاشته بود به گفتگو بپردازیم.

استرس دانشجو در مصاحبه مجازی کمتر از حضوری است/ باید بسترهای فنی مجازی تقویت شود

محمدرضا ادیب‌ رمضانی، عضو هیئت علمی گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب می‌گوید: مصاحبه‌ها تا الآن با کیفیت خیلی خوب برگزار شده است اما نواقصی هم وجود دارد. بعضاً این نواقص به صورت فنی است و اگر این بسترهای فنی کامل و مناسب فراهم شود، تجربه خیلی خوبی است برای اینکه بتوان مصاحبه‌ها را به صورت‌مجازی برگزار کرد حتی در زمانی که این مسئله همه‌گیری کرونا هم برطرف شود.

وی ادامه می‌دهد: از کیفیت مصاحبه‌های حضوری نمی‌شود غافل شد. به خاطر اینکه به هر حال دانشجو با اساتید خود تعاملی دارد که در مصاحبه‌های غیرحضوری مقداری این تعامل کمتر است ولی در ازای آن دانشجو در منزل یا محل کار خود یا از هر جایی که به اینترنت وصل می‌شود، استرس و اضطراب به نسبت کمتری را دارد در مقایسه با اینکه می‌آید در یک فضایی قرار می‌گیرد که با سه یا چهار استاد در تعامل قرار می‌گیرد و اساتید از آن‌ها سؤال می‌کنند. در واقع به‌عنوان یک مزیت می‌توان گفت که مصاحبه‌های مجازی، اضطراب دانشجویان را کم کرده است.

یکی از اساتید: با توجه به شرایطی که در کشور و دنیا به وجود آمده، دانشگاه آزاد اسلامی سعی کرده است که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بتواند مصاحبه‌های دکتری را به بهترین نحو ممکن برگزار کند و تا حد زیادی هم موفق بوده است.

این استاد دانشگاه به ما گفت: در طول چند روز ابتدایی آغاز مصاحبه‌ها 140 مصاحبه را در قالب سه کارگروه برگزار کردیم و تجربه‌ای که خود من از حضور بچه‌ها به‌صورت آنلاین برای مصاحبه داشتم این بود که استرس‌شان کمتر است و با فراغ بال و تمرکز بیشتر مصاحبه را انجام می‌دهند. باید بسترهای فنی مصاحبه‌های مجازی تقویت شود و سرعت اینترنت مناسب باشد. مثلاً گاهی در ارتباط با دانشجو صدا قطع و وصل می‌شد.

ادیب رمضانی معتقد است با توجه به اینکه قبلاً دانشجویان از شهرهای مختلف برای مصاحبه دادن به دانشگاه‌ها می‌آمدند و در دانشگاه‌های مختلف مصاحبه می‌دادند، می‌توان مصاحبه‌های مجازی را یک مزیت در نظر گرفت و برای دوران پساکرونا هم از آن الگو گرفت اما باید بسترهای فنی لازم حتماً فراهم شود. یعنی اگر سرعت اینترنت مناسب باشد، به محض اینکه دانشجو آنلاین می‌شود می‌توان به سرعت تصویر او را تطبیق داد و اینکه می‌شود فضای نرم‌افزاری بهتری را برای سیستم مصاحبه غیرحضوری فراهم کرد؛ فضایی کهبرای مصاحبه وارد آن می‌شویم مقداری از زمان تعدادی از داوطلبان گرفته می‌شود چراکه او به دنبال این می‌گردد که میکروفن و وب‌کم را کجا فعال کند، این‌ها از دانشجو زمان می‌گیرد و مقداری هم ممکن است او را مضطرب کند.

وی می‌‍‌افزاید: اگر بسترمجازی فراهم شود و فضای نرم‌افزاری مقداری کاربرپسندتر باشد به داوطلبان، اساتید و کارکنان برگزارکننده مصاحبه کمک می‌کند که کیفیت مصاحبه و میزان رضایت دانشجو، استاد و کارمند دانشگاه بالاتر برود. هنوز شیوه فعلی مصاحبه مجازی در دانشگاه‌ها نواقصی دارد و نمی‌توان گفت کامل است ولی به هر حال یک تجربه خیلی ارزشمند است؛ اگر بتوانیم این نواقص و مشکلات را در مراحل بعدی رفع کرده و آن را کامل‌تر کنیم می‌توانیم از این تجربه برای مصاحبه دانشجویانی که امکان حضور آن‌ها در جایی که می‌خواهند برای مصاحبه شرکت کنند امکان‌پذیر نیست، استفاده کنیم. همان‌طور که می‌دانید شرایط فعلی ویروس کرونا شرایطی غیرعادی است و اینکه همه اساتید و همکاران ما علی‌رغم این شرایط با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی حضور پیدا می‌کنند و دلسوزانه با شرکت‌کننده‌ها مصاحبه می‌کنند و واقعاً زحمت می‌کشند از آن‌‌ها باید تشکر و قدردانی کرد.

به طبقه دیگری از ساختمان می‌رویم. در راهرو که  قدم می‌زنیم تصاویر شهدا بر روی دیوار کنار هر کلاس نصب شده است. شاید به دانشجو القا می‌کند که اگر در آرامش و آسایش به تحصیل می‌پردازید مدیون این شهیدان هستید که برای دفاع از دین، وطن و ناموس خود به جبهه‌ رفتند و از خودگذشتگی کردند. وارد یکی از اتاق‌های مصاحبه شدیم و اساتید مشغول صحبت با دانشجو بودند. با هماهنگی خانم نصرالهی با اساتید به گفتگو پرداختیم.

استرس دانشجو در مصاحبه‌ مجازی بیشتر از حضوری است/ مصاحبه حضوری را بیشتر از مجازی می‌پسندم

تورج بنی رستم، عضو هیئت علمی گروه هوش مصنوعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی به ما می‌گوید: با توجه به شرایطی که در کشور و دنیا به وجود آمده، دانشگاه آزاد اسلامی سعی کرده است که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بتواند مصاحبه‌های دکتری را به بهترین نحو ممکن برگزار کند و تا حد زیادی هم موفق بوده است. یعنی هم فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شده و هم سعی کرده با الکل، توزیع ماسک و... بتواند تا حد امکان خطر را کم کند و از این بابت خیلی خوب است. مصاحبه‌ها کاملاً به صورت مجازی برگزار می‌شود و اساتید در اتاق‌های مجزا در اینجا حضور دارند و در هر اتاق سه یا چهار نفر بیشتر نیستیم و یک کارشناس همراهمان است که هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهد و دانشجویان از طریق مجازی به سیستم وصل می‌شوند.

وی ادامه می‌دهد: مصاحبه‌های مجازی مقداری استرس دانشجو را زیاد می‌کند و دقت ارزیابی ما را مقداری پایین می‌آورد. چراکه ما وقتی حضوری و به‌صورت چهره به چهره با دانشجو صحبت می‌کنیم می‌توانیم بفهمیم که چقدر ناتوانی‌ او در پاسخ به سؤال، به دلیل اضطراب او و چقدر به دلیل دانش کم اوست و در واقع می‌توانیم او را آرام‌تر و راهنمایی‌ کنیم ولی در مصاحبه‌های مجازی اینگونه نیست. همچنین با توجه به اینکه مقداری مشکلات اینترنتی در کل کشور وجود دارد، قطع و وصل شدن اینترنت در مصاحبه‌ها نیز وجود دارد و در کل به اضطراب دانشجو اضافه می‌کند. هر چند که ما تا آخر وقت هستیم و حتماً مصاحبه دانشجو در آن روز انجام می‌شود، شاید در آن ساعت نباشد و یک مقدار دیرتر یا زودتر انجام شود ولی در کل می‌دانم کسی که آن طرف خط است و ارتباط او با سیستم قطع می‌شود، فکر می‌کند که وای! فرصت او از دست رفت!

یکی از اساتید: با توجه به اینکه مشکلات اینترنتی در کل کشور وجود دارد، قطع و وصل شدن اینترنت در مصاحبه‌ها نیز وجود دارد و در کل به اضطراب دانشجو اضافه می‌کند. البته که ما تا آخر وقت هستیم و حتماً مصاحبه دانشجو در آن روز انجام می‌شود.

این استاد دانشگاه معتقد است: در این روزهای مصاحبه مجازی دکتری، شاهد اضطراب چند نفر از دانشجویان بودم و احساس می‌کنم شاید مقداری کیفیت پاسخ‌دهی‌ آنان را پایین بیاورد ولی فکر می‌کنم این بهترین راه‌حلی بود که می‌شد برای برگزاری مصاحبه‌های دکتری اجرا کرد. برای دوران پس از کرونا مصاحبه حضوری را بیشتر از مجازی می‌پسندم. چون خیلی اعتقاد به آن تعامل فیزیکی دارم و به‌صورت چهره به چهره خیلی راحت‌تر می‌توانم حس خود را منتقل کنم و تأثیرگذاری بیشتری داشته باشم، شرایط حضوری را بیشتر می‌پسندم ولی اگر چنین شرایطی که الان حاکم است ادامه پیدا کند، قطعاً مجبوریم به همین شکل ادامه دهیم.

بنی‌رستم می‌گوید: قطعاً تجربه مصاحبه‌های مجازی در حافظه تاریخی دانشگاه آزاد اسلامی و اساتید ثبت خواهد شد و ما هم از این پتانسیل در سال‌های بعد اگر احیاناً این بیماری یا هر مشکل دیگری ادامه پیدا کرد می‌توانیم استفاده کنیم و این شیوه مجازی را ارتقا دهیم و بتوانیم سیستم‌های جایگزین بهتری برای آن به وجود بیاوریم. در حد تجربه اول است و باید بپذیریم که نقاط ضعفی وجود دارد ولی می‌توانیم این نقاط ضعف را بپوشانیم و نقاط قوت آن را قوی‌تر کنیم.

پس از گپ و گفت با اساتید، به خانم نصرالهی گفتم که شماره دو نفر از داوطلبان و متقاضیان مصاحبه دکتری را در اختیار ما قرار دهند تا با آنان نیز از نحوه رضایت یا عدم رضایتشان از مصاحبه‌های دکتری در شرایط کرونا صحبت کنیم. ما را به اتاقی هدایت کردند که از آنجا با دانشجویان تلفنی گفتگو کنیم.

یکی از داوطلبان ورود به دکتری: از مصاحبه مجازی خود خیلی رضایت دارم و می‌توان از این تجربه استفاده کرد تا در دوران بعد از کرونا مصاحبه‌ها مجازی برگزار شود چراکه این شیوه برای دانشجو بهتر است.

داخل اتاق که شدیم، دیدیم کارکنان دانشگاه با دلسوزی و در کمال آرامش با دانشجویان تماس می‌گیرند و می‌گویند فلان ساعت آنلاین باشید تا با اساتید برای مصاحبه خود ارتباط بگیرید. چیزی که نظر مرا به خود جلب کرد این بود که می‌دیدم کارکنان دانشگاه علاوه بر استفاده از تلفن دانشگاه، با موبایل خود و با هزینه شخصی نیز با دانشجویان مدام در تماس بودند و آنان را راهنمایی می‌کردند. تلفن سیار روی میز را برداشتم و با یکی از دانشجویان صحبت کردم.

استرس در مصاحبه‌های مجازی زیاد است/ در دوران پسا کرونا مصاحبه‌ها ترکیبی از حضوری و مجازی باشد

علیرضا خوشمود داوطلب مصاحبه دوره دکتری عمران-سازه می‌گوید: روند برگزاری آزمون دکتری تخصصی در واحد تهران جنوب نسبتاً خوب بود و از تعامل عوامل اجرایی رضایت داشتم. در زمان مصاحبه مجازی به نظرم استرس داوطلب بیشتر از مصاحبه حضوری است. چون داوطلب وقتی حضوری به مصاحبه می‌رود، ارتباط چهره به چهره  با استاد دارد و نحوه برخورد و تعامل با اساتید را می‌بیند، اما همین امروز صبح جلسه‌ای که من برای مصاحبه دکتری داشتم، سیستم قطع و وصل می‌شد و ادامه مصاحبه را تلفنی انجام دادم.

وی ادامه می‌دهد: مصاحبه حضوری رفتن خودش یک مزیت خاص است. داوطلب می‌رود تحقیق می‌کند که با چه کسی و چگونه می‌خواهد طرف باشد. برای دوران پسا کرونا پیشنهاد می‌کنم که مصاحبه‌های دکتری ترکیبی از حضوری و مجازی باشد.

پس از تمام شدن گپ ما با آقای خوشنود، به داوطلب دیگری که شماره او را از طرف دانشگاه گرفتم زنگ زدم.

مصاحبه‌های دوران پسا کرونا مجازی باشد

صمد خلیلی‌زاده، داوطلب مصاحبه دوره دکتری مهندسی برق قدرت می‌گوید: یکی از بهترین کارهای دانشگاه آزاد اسلامی برگزاری مصاحبه‌های مجازی دکتری بوده و این دانشگاه یکی از دانشگاه‌های معتبر و دانشگاه دانش‌پژوهی است. از مصاحبه مجازی خود خیلی رضایت دارم و می‌توان از این تجربه استفاده کرد تا در دوران بعد از کرونا مصاحبه‌ها مجازی برگزار شود چراکه این شیوه برای دانشجو بهتر است.

پس از اتمام مکالمه با دانشجویان به ساعت خود نگاه کردم، دیدم که چند ساعت گذشته و عبور زمان را حس نکرده‌ام و باید به همراه عکاس از دانشگاه خارج شوم. صحبت با اساتید و دانشجویان برایم لذت‌بخش بود و از اینکه می‌دیدم کرونا نتوانسته است دانشگاه را تعطیل کند خرسند بودم. اینکه گفته می‌شود «دانشگاه تعطیل‌بردار نیست» را با تمام وجود حس کردم و دیدم که می‌شود حتی زیر سایه کرونا تجربه‌ شیرین برگزاری مصاحبه‌های مجازی دکتری را برگزار کرد.

* گزارش از علیرضا محمدی

انتهای پیام/4118/