مومنی: رتبه پاکدامنی اقتصادی در دوره قبل بسیار افت کرد/ راغفر: اثر بخشی تحریم‌ها به خاطر فرصت‌هایی بود که دولت‌های نهم و دهم ایجاد کردند/ رضاقلی: اگر تحریم‌ها برداشته شوند باز مشکلات حل نمی‌شود

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، دکتر مومنی اقتصاددان در این نشست با بیان اینکه باید یک واقعیت مهم و سرنوشت‌ساز را مورد توجه قرار دهیم، اظهار کرد: خلاءهای معرفتی بی‌شماری برای اداره جامعه و حرکت کردن به سمت توسعه در کشور وجود دارد.

فرشاد مومنی افزود: خیلی وقت‌ها برچسب‌هایی که افراد سیاسی به هم می‌زنند، ارتباطی فیزیکی، مادی و اندیشه‌ای با خارج از ایران دارد.

وی عنوان کرد: درکی که از این برچسب‌ها و سازو‌کارها می‌شود، اعمال قدرتی است که در بخش جهانی بوجود می‌آمد که در ربع پایانی قرن نوزدهم می‌توان آن را توضیح داد.

مومنی با اشاره به اینکه امروزه در بیرون محوطه برخی ساختمان‌ها با تابلوی «عکاسی ممنوع» مواجه می‌شویم،‌گفت: امروزه با نصب این تابلوها فکر می‌کنیم هیچ کس نمی‌تواند اطلاعاتی از درون آن ساختمان به بیرون ببرد و این در حالی است که غافل از وجود راه‌ها و ابزارهایی هستیم که خیلی راحت می‌توانند بدون آنکه شما متوجه شوید، از فضای آن محوطه عکاسی کرده و حتی اطلاعات بیشتری هم کسب کند اما کاری به آنها نداریم و در عوض، هرکه بیرون دیوار،‌دوربین دستش باشد، با آن برخورد می‌کنیم.

وی در ادامه اظهار کرد: درست همان سازه‌های ذهنی که راجع به عکس گرفتن حساسیت دارد، راجع به هر گونه حرفی در ایران نیز حساسیت نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه ما باید عقل را مبنا قرار دهیم، افزود: این خلاءهای معرفتی از گذشته تا به امروز ادامه داشته است و متاسفانه دانسته‌های ما با تحول دانسته‌های جهان متحول نشده است و می‌توان جلوه بارز آن را در رفتارهای دولت قبل مشاهده کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این سازه فکری تحول نیافته، در دولت کنونی نیز کم و بیش قابل مشاهده است، عنوان کرد: برای نجات کشور باید کمک کنیم تا سطح دانایی‌هایمان در این زمینه افزایش پیدا کند.

وی با تاکید بر اینکه سیاست دولت درخصوص تنش‌زدایی با جهان، اقدام بسیار درست و اصولی‌ای بود، توضیح داد: اینگونه بیان شده بود که یک توافق می‌تواند کل گرفتاری‌های ما را رفع کند اما واقعیت این است که اگر ما برنامه نداشته و شناخت کاملی از مسائل نداشته باشیم و تحلیل درستی ارائه نکنیم، نفس توافق نمی‌تواند، گرفتاری‌ها را برطرف کند.

وی ادامه داد: وقتی می‌گوییم دوران پساتحریم، باید حواسمان باشد که اولاً ما در 30 سال اخیر هرگز دوره بدون تحریم نداشته‌ایم و اگر به آمار سال‌های اخیر توجه کنیم، مشاهده می‌کنیم که وضعیت اصلا به سامان نبوده و همه این‌ها نشان می‌دهد که ماجرای مشکلات ما ریشه‌دارتر از بحث تحریم‌هاست.

مومنی اظهار کرد: واقعیت این است که اساس سرنوشت کشور ما در داخل رقم می‌خورد و عوامل خارجی در کند و تند شدن این روند نقش دارند.

وی با بیان اینکه خروج سرمایه‌ها در سال‌های 84 تا 89 حدود 125 برابر افزایش یافته است، افزود: این در حالی است که همه در دنیا راجع به مارجین‌ها در اقتصاد صحبت می‌کنند که تفسیری 1 یا 2 درصدی را در اقتصاد زیر ذره‌بین می‌برد اما ما در کشورمان با تغییرات 125 درصدی با محتوایی منفی، مواجه هستیم و هیچ کس هم آنها را جدی نمی گیرد.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه رتبه پاکدامنی اقتصادی در دوره قبل بسیار افت کرده است، عنوان کرد: در مقیاس بین‌المللی به سمت فاسدترین کشورها در این مدت رفته‌ایم.

وی در خصوص ساختار نهادی گفت: برای حرکت به سمت توسعه، ساختار نهادی باید مشوق کارایی بهره‌وری و تولید باشد و اگر اینطور نیست و ساختار نهادی بازیگران اقتصادی را به ست فساد می‌رساند پس چشم به اصلاح ندارد.

مومنی با تاکید بر وجود فسادها و مشوق‌های رانتی، اظهار کرد: بیشترین بحث در سال‌های اخیر کشور، بالا و پایین شدن نرخ بهره بانکی بوده است، حال آنکه تا زمانی که ضعف‌های ساختارهای نهادی وجود دارد، هیچ تغییری در کشور بوجود نمی‌آید.

وی تاکید کرد: بر این اساس تنها راه نجات کشور برخورد مبتنی بر برنامه برای عبور از این شرایط است و صرف کاهش تنش‌های بین‌المللی کافی نیست.

مومنی با بیان اینکه وضعیت کشور اکنون بسیار خطیر و پیچیده است، توضیح داد: در شرایط فعلی در بالاترین سطوح کشور به سختی توافق صورت می‌گیرد و ما احتیاج به وفاق داریم اما متاسفانه چنین وفاقی را در کشور و بین گروه‌ها مختلف و حتی مسئولان ارشد کشور نمی‌بینم. این در حالی است که از طریق دور زدن یکدیگر و از روش‌های غیرمشارکت‌جویانه نیز، ممکن نیست که مشکلات حل شود.

وی با تاکید بر اینکه بی‌قانونی در هر دوره و توسط هر فردی که انجام بشود، ناپسند و عیب است، عنوان کرد: دولت یازدهم هم دچار بی‌قانونی شده چون باید برنامه ششم توسعه را در شهریور ماه ارائه می‌داد و اکنون نزدیک 3 ماه می‌شود که در ارائه آن تاخیر داشته است.

وی اظهار کرد: دولتی که باید در هفته آینده برنامه بودجه سال 95 را به مجلس ارائه کند و برنامه توسعه ششم را نیز هنوز ارائه نکرده، در این میان بسته اقتصادی ارائه می‌کند.

دکتر مومنی گفت: وقتی محتوای این بسته را مشاهده می‌کنیم، می بینیم که هم‌راستایی اصولی میان راه‌حل‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت کشور دیده نمی‌شود.

وی اظهار کرد: شرایط انتشار این بسته اینگونه نشان می‌دهد که با اصل تداوم ساخت رانتی مشکلی نبوده بلکه با هدف‌های انتشار رانت و محل‌های اصابت آن، مشکل وجود دارد.

وی با بیان اینکه این بسته چند فرض بنیادی دارد که همگی غیر‌توسعه‌ای است، افزود: این افراد فکر می‌کنند، مشکلات حاد ایران مطلقاً اقتصادی است و صرفاً با ابزارهای اقتصادی قابل حل است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین این فرض وجود دارد که مسائل اقتصادی ایران صرفاً از طریق قوه مجریه قابلیت حل و فصل دارد و در کوتاه مدت فسادی که مقامات رسمی به عنوان فساد سیستمی مطرح می‌کنند، هیچ نقشی در عملکرد اقتصادی ندارد.

وی با اشاره به مطالب یاد شده عنوان می کرد: دو نقص بزرگ در نگرش وجود دارد،اولینش ناچیزبودن بنیه کارشناسی موجود در دولت است و دیگری آن است که متاسفانه به هیچ وجه مضمون مشارکت‌جویانه وجود ندارد.

مومنی با بیان اینکه عمق مشکلات در ایران این است که هزینه هماهنگی بسیار بالاست، افزود: در این مدت گروه‌هایی شکل گرفته است که نسبتی میان منافع آنها و توسعه ملی وجود ندارد.

وی در رابطه با راه‌حل این موضوع گفت: رویکرد برنامه محور، هم برای تعیین اولویت‌ها و هم برای جلب مشارکت همگانی ضروری است.

مومنی مجددا ضمن تشکر از دولت یازدهم به دلیل سیاست تنش‌زدایی که در پیش گرفته است، اظهار کرد: مخالفان دولت به گونه‌ای رفتار می‌کنند که موفقیت دولت را شکست خود می‌دانند و این یکی از فاجعه‌بارترین مشکلات کشور بوده است و برخورد‌هایی از این دست با دولت واقعاً غیراخلاقی است.

وی در پایان گفت: دولت باید متوجه باشد که اگر ساختار تخریبی دولت گذشته را ادامه دهد و تنها شیب آن را تغییر دهد، موفقیتی به دست نمی‌آورد.

راغفر: عملکرد دولت‌‌های نهم و دهم مسبب تشکیل ائتلاف علیه ایران شد

دکتر حسین راغفر، اقتصاددان نیز در این نشست با طرح این سوال که پس از تحریم چه انتظاراتی می‌توان از اقتصاد کشور داشت، افزود: در این دوران، انتظارات جدی در جامعه شکل گرفته است و تصور می‌شود که با فضایی متفاوت از دوران تحریم مواجه خواهند شد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، حسین راغفر در نشست «پساتوافق و اقتصاد» عنوان کرد: ما بیش از 35 سال است که تحریم را تجربه کرده‌ایم اما اکنون بحث تحریم هسته‌ای به میان آمده، تحریم‌هایی که برای کشور فلج کننده بوده است.

وی ضمن تاکید بر اینکه زمینه‌های تشکیل این تحریم‌ها بسیار مهم است، گفت: عملکرد دولت‌های نهم و دهم باعث شد تا آمریکا و غرب بتوانند به ائتلافی جهانی علیه ایران دست یابند.

راغفر بیان کرد: این ائتلاف بنیادهای تولید را نابود کرد و همچنین وابستگی شدید به واردات و درآمدهای ارزی را رقم زد.

وی عنوان کرد: تا قبل از دولت‌های نهم و دهم واردات کشور 12 میلیارد دلار بود که در آن زمان هم رقم بالایی به نظر می‌رسید اما در دو دولت آقای احمدی نژاد، واردات با افزایش 30 تا 40 درصدی مواجه شد.

این اقتصاددان با بیان اینکه در دولت دهم درآمد کشور به 90 میلیارد دلار رسید، افزود: ایران در این دوره 8 ساله، 56 درصد کل درآمدهای ارزی کشور را داشته است که در این سال‌ها بی‌سابقه بوده است.

وی اظهار کرد: درآمدهای نفتی همواره دو مقوله رونق نسبی و ظاهری اقتصاد و کسب و کار مردم و همچنین فساد ملایم را به همراه داشته است.

راغفر گفت: در دوره‌های نهم و دهم درآمدهای کشور به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و این در حالی بود که هیچگاه این حجم درآمد، وارد کشور نشده بود اما نه تنها رونق به همراه نداشت بلکه قاعده 100 ساله ایران را نقض کرد و با رکود هم مواجه شد.

وی ادامه داد: همچنین این شرایط نه تنها فساد ملایم را به همراه نداشت بلکه شرایط فساد بی‌سابقه‌ای را هم فراهم کرد.

راغفر با بیان اینکه ظرفیت‌های داخلی به شدت در این مدت ضربه خورده بود نیازمند واردات شده بودیم، افزود: این شرایط به همراه تحریم‌ها به شدت اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار داد.

وی گفت: اثر بخشی تحریم‌ها به خاطر فرصت‌هایی بود که دولت‌های نهم و دهم ایجاد کردند.

این اقتصاددان اظهار کرد: همه شواهد نشان می‌دهد که این شرایط یک برنامه بوده نه یک اتفاق و صرفاً یک اشتباه سیاسی و سعی در فروپاشی جمهوری اسلامی ایران آن هم نه از نوع اجتماعی بلکه بحث فروپاشی سیاسی را دنبال می کردند.

وی با اشاره به اینکه بارها کشور را به آستانه جنگ‌هایی کشاندند که معلوم نبود بتوان آن را کنترل کرد، گفت: شرایطی شبیه به شرایط روسیه که فکر نمی‌کردند بحران به این سرعت گسترده شود و خروج از آن عملاً امکان‌پذیر نباشد و در تله‌ای بیافتند که نابودی یک تمدن چند هزار ساله را شاهد باشیم.

راغفر تشریح کرد: هیچ کدام از گروه‌های داخلی و کشورهایی که درگیر این جنگ شدند باور نمی‌کردند این تله‌ای که در آن گیر کردند، اتفاق بیافتد.

وی عنوان کرد: اکنون نزدیک به 5 سال است که از این واقعه گذشته و بسیاری افراد از این جنگ صدمه دیده‌اند و غرب هم که بازی را شروع کرد، نمی‌داند چطور آن را خاتمه دهد.

راغفر بیان کرد: بارها بحران‌هایی اینچنینی از سر کشور ما عبور کرده که فقط در اثر لطف الهی از آن بحران‌ها عبور کرده‌ایم چون هیچ کفایتی از مسئولین کشور ندیده ایم؛ بخصوص دولت‌های نهم و دهم به قدری بی‌کفایت بودند که کشور را دچار مشکل کرده و نا‌به‌سامانی‌هایی دیگر را شکل دادند.

رضاقلی: اگر تحریم‌ها برداشته و نفت با بشکه‌ای 150 دلار هم فروخته شود، باز هم مشکلات کشور حل نمی‌شود

استاد علی رضا قلی جامعه شناس نیز با بیان اینکه علوم انسانی ما وارداتی است و حساسیت‌های ما را بیان نمی‌کند، گفت: متاسفانه ما هم بر اساس این علوم که کاملا مبتنی بر مشکلات غرب و اروپا است، حساسیت‌هایمان را تغییر داده‌ایم.

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، علی رضاقلی در نشست «پساتوافق و اقتصاد» عنوان کرد: این شرایط باعث شده است که به جای حساسیت بر عوامل مورد نیاز جامعه خودمان، بر عواملی حساسیت به خرج دهیم که مربوط به کشورهای خارجی است.

وی بیان کرد: به عنوان مثال زمین در کشورهای اروپایی مورد توجه بوده زیرا در آنجا زمین کم است، برای همین اروپایی ها از زمین به عنوان سرمایه نام می برند اما در ایران زمین به وفور یافت می‌شود و در عوض آب کم است اما ما به اشتباه به دنبال زمین هستیم بجای آنکه به فکر آب باشیم.

وی در همین راستا تاکید کرد شما کل کتابهای اقتصاددانان و جامعه شناسان و کلا دانشگاه های اروپایی ها را بگردید، هرگز کلماتی مثل آب، آبادی، آبیاری و مشابه این کلمات را پیدا نمی‌کنید چون آنها آب بخاطر وفورش، اصلا برایشان دغدغه نیست.

او در بخشی دیگر از سخنانش، با بیان اینکه خشونت یکی از عواملی است که دولت‌ها باید آن را کنترل کنند، افزود: در کشور ما فرادستان نیز امنیت ندارند.

رضاقلی وظیفه دیگر دولت را تامین حقوق مالکیت افراد دانست و گفت: در واقع افرادی که زیر چتر دولتی هستند و دولت آنها را حمایت می‌کنند، باید نسبت به حقوقی که دارند تامین شوند و اگر دولتی بتواند این کار را انجام دهد، موفق عمل کرده است.

وی اظهار کرد: متاسفانه ما در قرن 21 همچنان طرح می‌نویسیم و در کیسه‌های پول را برای رفع مشکلات اقتصادی باز می‌کنیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر تحریم‌ها برداشته شود و نفت با بشکه‌ای 150 دلار هم فروخته شود، باز هم مشکلات کشور حل نمی‌شود.

وی گفت: زمانی که کشوری می‌خواهد به توسعه برسد، شکافی میان طبقه حاکم و رعیت به وجود می‌آید که اگر بتواند این شکاف را پر کند، به توسعه دست خواهد یافت.

رضاقلی با بیان اینکه دولت یا حاکمان در این شرایط اگر حقوق مالکیت را به نفع طبقه حاکم تعریف کنند، انگیزه را از رعیت می‌گیرند، افزود: این شرایط رعیت را به سمت کارهای پردرآمد و غیرمفید می‌کشانند.

وی عنوان کرد: دولت‌ها قدرت نهادسازی دارند و چون قدرت چانه‌زنی در دست آنهاست، نهادهایی را شکل می‌دهند که به نفع خودشان است و یکی از مشکلات اساسی جامعه ایران از دیرباز، وجود این مساله است.