یافته‌های نوین دانشگاهی در زمین‌های کشاورزی پیاده‌ نمی‌شود/ چرا جوانان علاقه‌ای به تحصیل در رشته‌های کشاورزی ندارند؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ در حالی که وضعیت آموزش علوم کشاورزی و منابع طبیعی در کشور روند خوبی را طی نمی‌کند، دانشگاه آزاد اسلامی دارای ۴ هزار باب آزمایشگاه مرتبط با رشته کشاورزی است.

آنگونه که دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید؛ این دانشگاه بیش از ۵ هزار هکتار زمین تحقیقاتی کشاورزی و ۱۳۰ دانشکده کشاورزی در مناطق مختلف کشور نیز دارد و با این شرایط  می‌تواند شبکه گسترده آموزشی و تحقیقاتی ایجاد کند تا در هر نقطه از کشور یک ایستگاه تحقیقاتی فعال داشته باشد.

دانشگاه آزاد اسلامی دارای یک‌هزار و ۷۰۰ عضو تمام‌وقت هیئت علمی گروه کشاورزی هم هست؛ اما کمتر از ۷ هزار دانشجو در رشته کشاورزی دارد که این موضوع به‌شدت نگران‌کننده و بیانگر این است که آموزش ضعیف کشاورزی برای امنیت غذایی کشور تهدید محسوب می‌شود؛ چراکه در طول این سال‌ها کمتر به اهمیت آموزش کشاورزی توجه شده است.

طهرانچی در سفر اخیر خود به شمال کشور هم در دیدار با استادان گروه کشاورزی واحد دانشگاهی رشت با بیان اینکه امروز رشته و دانشکده‌های کشاورزی تبدیل به مظلوم‌ترین‌ها شده‌اند، اظهار کرد که آینده کشاورزی به‌دلیل نداشتن فناوران نخبه تهدید می‌شود. به‌رغم آنکه کشاورزی با معیشت ۵ میلیون خانوار ارتباط مستقیم دارد و ۱۸ درصد GDP را به خود اختصاص داده به‌دلیل نبود انطباق رشته کشاورزی با فناوری‌های روز و نیاز کشاورزان با کاهش دانشجو مواجه است.

خبرگزاری آنا در سلسله گفتگوهایی با رؤسای دانشکده‌های کشاورزی و مدیران‌گروه به بررسی جایگاه رشته کشاورزی، آسیب‌شناسی و ارائه راهکارها برای آموزش مناسب در این حوزه می‌پردازد.

**بیشتر بخوانید:

رونق تولیدات کشاورزی با هوشمندسازی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین

تمرکز بر فضاسازی و ایجاد محیط عملیاتی در رشته کشاورزی

در این شماره گفتگو با سیروس بیدریغ عضو هیئت علمی گروه کشاورزی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان را با هم پی‌می‌گیریم.

آنا: شیوه های آموزشی امروز در حوزه کشاورزی دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بیدریغ: صنعت کشاورزی یکی از ارکان مهم توسعه هر کشور است،  این صنعت، حیات را برای مردم ایجاد کرده و در ایران که به‌علت تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی، مردم با مشکلات عدیده‌ای مواجه‌ هستند، دارای اثر‌بخشی بیشتری است.

مدیریت صحیح و توسعه صنعت کشاورزی، موجب ایجاد امنیت غذایی و اشتغال نیروهای جوان می‌شود، مشکلات بخش کشاورزی متفاوت از سایر صنایع بوده و اکنون کشاورزی‌ در بیشتر مناطق کشور به‌صورت سنتی و مبتنی بر آموزه‌هایی که از پدران به فرزندان انتقال یافته در حال انجام است.

برخی مسئولان بالادستی از جنس کشاورزی  نیستند

آموزش کشاورزی مانند بیشتر رشته‌های دانشگاهی وارداتی و اقتباسی از سایر کشورهاست و امروزه به‌صورت نظری آخرین دستاوردهای علمی  در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود؛ اما‌ در واقع کشاورز روی زمین متکی به آخرین دانشی است که از نیاکان خود یاد گرفته و حلقه‌های اتصال این دو مفقود است.

استفاده از علف‌کش‌ها، بذرهای وارداتی، کود و سایر نهاده‌های کشاورزی وارداتی -که توسط کارخانه‌هایی تولید می‌شوند که بازار جهانی کشاورزی را در دست دارند، منجر به وابستگی بیشتر کشور شده‌اند و جا دارد برای‌ بومی‌سازی مصرف و تولید آن اقدام‌ شو‌د.

در برخی از مدیریت‌های بالادستی هم شاهد مسئولانی هستیم که از جنس کشاورزی  نیستند، کشور در بخش آموزش و ترویج کشاورزی با چالش‌های متعددی روبه‌رو است‌؛ یافته‌های نوین دانشگاهی در زمین  توسط کشاورز پیاده نمی‌شود و علم فقط در دانشگاه‌ها می‌ماند.

آنا: امروز رشته و دانشکده های کشاورزی تبدیل به مظلوم‌ترین ها شده‌اند، این در حالی است که آینده کشاورزی به دلیل نداشتن فناوران نخبه تهدید می شود. نظر و راهکار شما در این باره چیست؟

بیدریغ: با عملیاتی شدن آموزه‌های علمی دانشگاه‌ها و کاربردی شدنشان، شاهد جهش عمیق در بخش کشاورزی خواهیم بود، فارغ‌التحصیلان کشاورزی دانشگاه‌ها  با کوله‌باری از علوم مفید وارد جامعه می‌شوند؛ اما چگونگی انتقال اطلاعات به کشاورزان به معضلی بزرگ تبدیل شده است.

چگونگی‌ همراهی با کشاورزان در مراحل کشت، کار، برداشت، حمل و نقل، اصلاح خاک، آبیاری‌، استفاده از مالچ، جلوگیری از سرمازدگی و .. نمونه‌ای از این چالش‌هاست‌، استادان‌ بخش کشاورزی از دانش روز برخوردار هستند؛ اما امکانات عملی دانشگاه‌ها، هم‌تراز با آموزش‌های نظری نیست و فاصله بین دانش تئوری و تجهیزات آزمایشگاهی و یافته‌های جدید موجب بروز عدم توازن منطقی بین این دو می‌شود.

آنا: چرا امروزه رشته کشاورزی با توجه به نیاز عرصه کشاورزی به فناوری های روز با کاهش دانشجو مواجه است؟

بیدریغ: باید به‌سرعت و قوت در مورد کاهش تهدیدات صنعت کشاورزی در کشور به‌علت کمبود فناوران نخبه فکر اساسی کرد‌؛ چراکه‌ کشاورزی محور توسعه و حافظ امنیت غذایی در جامعه است و متخصصان کشاورزی می‌توانند نقش مهمی در آن داشته باشند؛ اما به‌دلیل معرفی‌نشدن رشته کشاورزی، اهمیت ندادن به آن، بیکاری فارغ‌التحصیلان این بخش، جوانان و دانش‌آموزان علاقه چندانی برای ادامه تحصیل در رشته‌های کشاورزی را ندارند.

نگاه سنتی به کشاورزی موجب کاهش علاقه‌مندی جوانان شده است

تنوع‌ و گرایش‌های رشته‌های کشاورزی زیاد است و در کشورهای پیشرفته جزء بهترین دانش‌های روز است، اگر تعداد داوطلبان و دانشجویان بخش کشاورزی کاهش یابد، منجر به آسیب نه تنها به بخش کشاورزی، بلکه به سایر حوزه‌ها می‌شود، به‌عنوان مثال استفاده‌ نکردن بهینه از کود، سم و آب، خسارات جبران‌ناپذیری بر محیط‌زیست، آلودگی نهرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها وارد می‌کند و منجر به‌کم شدن آب چاه‌ها، فرسایش و مرگ خاک، مرگ جنگل و ....  می‌شود.

در صورت  توجه‌نکردن‌ به‌موقع، امکان وقوع معضلات امنیتی و سیاسی هم وجود دارد و در صورت نداشتن‌ آینده‌نگری‌ شاهد چشم‌انداز مبهمی از زمین‌های بدون محصولات کشاورزی و جامعه‌ای نیازمند به واردات‌ محصولات غذایی خواهیم بود.

نگاه سنتی به کشاورزی یکی دیگر از دلایل استقبال‌نکردن‌ به حوزه کشاورزی است، متاسفانه‌، فارغ‌التحصیلان کشاورزی نمی‌توانند به آسانی، شغل مناسب با رشته خود را داشته باشند؛ نگاه سنتی به کشاورزی، به‌کار‌نگرفتن‌ فارغ‌التحصیلان و وجود قوانین سخت برای‌ حمایت از متخصصان کشاورزی برای راه‌اندازی کسب و کار، موجب کاهش علاقه‌مندی شده است.

آنا: از آنجایی که اکنون دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال حل مسائل مربوط به حوزه کشاورزی است، واحد متبوع شما در این راستا چه برنامه‌‌‌هایی دارد؟

بیدریغ: دانشگاه آزاد اسلامی اکنون به‌دنبال حل مسائل مربوط به حوزه کشاورزی است، اهمیت به رشته‌های کشاورزی نباید به‌صورت شعاری، بلکه باید عملی و حقیقی باشد، جای بسی خوشحالی است که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سفرهای استانی و یا در سخنرانی‌های تخصصی از اهمیت بخش کشاورزی صحبت می‌کنند و این نشان از عزم و همت دانشگاه آزاد اسلامی برای ورود به این بخش را دارد.

پیشنهاد می‌کنم سازمان مرکزی از متخصصان رشته‌های کشاورزی به‌ویژه جوانان خلاق و با پشتکار که در دانشگاه آزاد اسلامی هم کم نیستند، دعوت کند و از آنان برای ایجاد راهبرد کمک گرفته شود.

توسعه «مرکز تحقیقات ماهیان خاویاری دکتر کیوان»

معرفی رشته‌های کشاورزی با توجه به زیست‌بوم منطقه‌ از اولویت کاری واحد‌ دانشگاهی لاهیجان‌ بوده‌ است و برای بیان ظرفیت‌های دانشگاه، سمینار‌ها و سخنرانی‌هایی در مدارس انجام شده و با شرکت‌های دولتی و خصوصی تولیدکننده محصولات کشاورزی نیز تفاهم‌نامه بسته شده، شرکت دانشگاه در نمایشگاه‌ها، همایش‌های مختلف و برگزاری اردوهای یکروزه برای بازدید دانش‌آموزان و یا خانواده‌های آنان از برنامه‌هایی است که در سال‌های اخیر برای‌ معرفی رشته کشاورزی در حال انجام است.‌

با توجه به‌مشکلات متعددی که چند سال گذشته با آن مواجه هستیم، سعی کرده‌ایم به‌عنوان یک ایرانی دین خود را به هموطنان ادا کنیم، واحد دانشگاهی لاهیجان‌ دارای امکانات کشاورزی مناسبی است؛ اما سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش کشاورزی انجام نشده است، تلاش داریم، «مرکز تحقیقات ماهیان خاویاری دکتر کیوان» که در کشور شناخته شده  است را توسعه دهیم و اکنون در حال برنامه‌ریزی برای‌ انجام  فعالیت‌های جانبی از قبیل پرورش ماهی کپور یا  قزل‌آلا در آن هستیم.

آنا: دانشگاه متبوع شما در حوزه حل مسائل حوزه کشاورزی چه اقداماتی انجام داده و یا در دست اقدام دارد.؟

بیدریغ: واحد دانشگاهی‌ لاهیجان دارای  شالیزار 4 هکتاری است که هرساله چند تن برنج از آن استحصال می‌شود، لاهیجان از گذشته‌های دور شهر نوغان و ابریشم بوده و در این راستا، مذاکراتی نیز با اداره نوغان شهرستان‌ برای‌ سرمایه‌گذاری در این بخش داشته‌ایم و  به‌زودی کشت نهال‌های اصلاح شده توت در یکی از زمین‌های کشاورزی متعلق به واحد لاهیجان آغاز می‌شود و پس از دو سال قادر به پرورش کرم ابریشم خواهیم بود.

توسعه کشت گلخانه‌ای از دیگر اهداف  این واحد دانشگاهی‌ است و اکنون از دو گلخانه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان‌ برای کشت محصولات جالیزی و پرورش گیاهان زینتی استفاده می‌شود و با رفع مشکلات فعلی در حال برنامه‌ریزی برای‌ رساندن تعداد گلخانه‌ها به عدد 10 هستیم.

آنا: دستاوردها و محصولات واحد متبوع شما و نیز اقدامات عملی ‌تان در حوزه کشاورزی چه بوده است؟ تشریح فرمایید.

بیدریغ: دستاورد مهم دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان که توسط استادان‌ و دانشجویان رشته‌های نرم‌افزار و مکانیک انجام گرفت، ساخت دستگاه کیفیت تشخیص برگ سبز چای بود که مورد توجه معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و همراهان در نمایشگاه دستاوردهای دانشگاه آزاد استان گیلان قرار گرفت و قول همکاری و تأمین هزینه‌های تولید صنعتی  آن در دستور کار بنیاد نخبگان قرار دارد.

انتهای‌ پیام/۴۱۱۷/4062/