ساخت مستند مفاسد اقتصادی از حضور در میان طالبان سخت‌تر بود!/ «سرطان اجتماع» از گلوگاه‌های فساد می‌گوید

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، محسن اسلامزاده از مستندسازان نام‌آشنای کشورمان است.او کارگردانی مستندهایی همچون «تنها میان طالبان» و «زندگی میان پرچم‌های جنگی» را در کارنامه خود دارد. آثاری که علاوه بر جذب مخاطب، در جشنواره‌های داخلی و خارجی جوایز متعددی را از آن خود کرده‌اند.

اسلام‌زاده درآخرین فعالیت هنری خود، مجموعه مستند 13قسمتی «سرطان اجتماع» را با موضوع مفاسد اقتصادی در حوزه‌های مختلف تهیه و کارگردانی کرده است. مجموعه ای که به سفارش شبکه مستند سیما و با همکاری موسسه اندیشه شهید آوینی تولید و آماده پخش شده است.

در این مجموعه مستند تلویزیونی به زمینه‌های شکل‌گیری مفاسد اقتصادی در سطوح خرد و کلان به شکلی ملموس پرداخته می‌شود.

قسمت اول این مجموعه با عنوان «خصوصی‌سوزی» پرونده فساد در واگذاری کارخانه ماشین‌سازی تبریز را واکاوی کرد. «خصوصی سوزی» دی‌ماه سال گذشته موفق شد فانوس‌طلایی بهترین فیلم را در نهمین جشنواره فیلم عمار از آن خود کند.

محسن اسلام‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا در خصوص انگیزه ساخت مستند «سرطان اجتماع» و روند تولید آن توضیحاتی داد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

«سرطان اجتماع»؛ یک مستند تحقیقی

این مستندساز با اشاره به این که تا کنون 6 قسمت از این مجموعه مستند به صورت کامل آماده پخش است و دو قسمت دیگر هم در مرحله تدوین قرار دارد افزود: تولید بخش‌های باقیمانده این مجموعه سیزده قسمتی را آغاز کرده ایم و امیدواریم طبق برنامه زمانبندی ‌شده به پایان برسد.

وی اظهار کرد: پژوهش این مستند از زمستان سال 1397 آغاز شد و تولید آن را در تابستان سال 1398 در شهرستان دماوند آغاز کردیم؛ بعد به تبریز رفتیم و پس از آن تصویربرداری در استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان ادامه پیدا کرد. بخشی از کار را هم در لرستان، تهران و استان مرکزی انجام دادم.

اسلام‌زاده گفت: از آنجایی که می خواستم در روند تولید، بازخورد مخاطبان و منتقدان را هم ببینم، یک قسمت از کار با عنوان «خصوصی‌سوزی» را با هماهنگی شبکه مستند و مؤسسه اندیشه شهید آوینی آماده و پخش کردم. خدا را شکر بازخوردها خوب بود و کار در جشنواره عمار هم مورد توجه قرار گرفت. با این حال روی همان یک قسمت هم اصلاحاتی را انجام دادم و می‌توانم بگویم«خصوصی‌سوزی» از حیث فرم با سایر قسمت‌های مجموعه سرطان اجتماعی کاملاً هماهنگ است.

درباره دغدغه‌هایم مستند می‌سازم

این مستندساز عنوان کرد: فرم این کار در قالب یک مستند تلویزیونی است و تلاش کردم تا به چارچوب مستند تحقیقی نزدیک شوم. در محتوا نیز به دنبال این بودم تا به گلوگاه‌های مفاسد اقتصادی نزدیک شوم؛ ضمن این که علاوه بر بررسی و معرفی، به دنبال تجویز راهکار با نگاهی موشکافانه نیز بودم .

اسلام‌زاده درباره این‌که چرا از حوزه تولید مستندهای جنگی و مستند بحران به سمت مستند اجتماعی رفته است نیز گفت: من سعی می‌کنم درباره دغدغه‌هایم مستند بسازم. در دوران کاری خودم بیشتر حول محور جهان اسلام و دفاع مقدس کار کرده‌ام. البته در دهه هشتاد در بحث عدالت اجتماعی هم کرده بودم. منتهی مستندهای حوزه بین‌الملل و مستندهای جنگی معروف‌تر شد و ضریب بیشتری گرفت. ضمن این که خودم نیز در آن مقطع تمرکز بیشتری روی این موضوعات داشتم.

وی افزود: ما که دوربین به دست هستیم و می‌توانیم تأثیرگذار باشیم، نمی‌توانیم چشمان خود را بر مفاسد اقتصادی ببندیم و از آن گذر کنیم.

 اسلام زاده عنوان کرد: بعد از ساخت مستندهایی با موضوع مسائل منطقه‌ای و جنگ، ورود به فضای اقتصادی و اجتماعی آن هم در این عمق و گستره برای من تجربه جدید و سختی بود، اما چاره‌ای نیست، من هم جزئی از همین مردم هستم و باید برای روشنگری در زمینه مفاسد اقتصادی کاری انجام می‌دادم. برای ساخت «سرطان اجتماع» بسیاری از کارهای دیگرم را تعطیل کردم و تکمیل این مجموعه برایم اولویت داشت.

مستندی روشنگرانه به گستره همه ایران

وی با تأکید بر این که برای پژوهش و ساخت مجموعه مستند «سرطان اجتماع» به شهرها و مناطق مختلف کشور سفر کرده است افزود: قصدم این بود که یک مستند تولیدی بسازم و از مستند آرشیوی فاصله بگیرم. به صورت میانگین حدود 90 تا 95 درصد هر کدام از قسمت‌های این مجموعه تولیدی است.

این مستندساز گفت: برای ضبط یک سکانس سه دقیقه‌ای، گروه سازنده به شرقی‌ترین نقطه کشور در استان سیستان و بلوچستان اعزام شد؛برای دو سکانس دیگر تا اراک یا شهرک صنعتی خرم‌آباد رفتیم. از ابتدا تصمیم و تلاش من برای تولید یک مستند تولیدی و تحقیقی بود؛ طبیعتاً برای چنین کاری خبرنگار باید از نزدیک ناظر وقایع و شرایط باشد. مثلاً زمانی که رئیس گمرک یکی از استان‌ها از خروج فرآورده‌های نفتی در گمرک میرجاوه گفت، ما برای بررسی صحت وسقم این ادعا تا آن منطقه مرزی هم رفتیم.

حرکت با چراغ خاموش/ تا آخر پای این مستند ایستاده‌ام

اسلامزاده گفت:در جریان تولید«سرطان اجتماع» از آنجایی که با گلوگاه‌های فساد اقتصادی روبه‌رو بودم، با خطرات و حساسیت‌های خاصی هم مواجه شدم.سعی کردیم به صورت چراغ خاموش جلو برویم. با این‌حال این پیش‌بینی را داشتم که با واکنش منفی افرادی مواجه شوم که تولید و پخش این مستند به منافع نامشروع آنها ضربه می زند. آنها با ابزارهای به ظاهر قانونی و و رسمی یا راهکارهای خشن و غیرقانونی به دنبال ضربه زدن به ما هستند.

وی تصریح کرد: ما هم از مشورت و راهنمایی یک تیم حقوقی قوی برخورداریم. سعی می‌کنیم بهانه‌ای به دست کسی ندهیم، اما در مجموع باید بگویم که پای این مستند و افشاگری‌ها و حقایقی که با پخش آن روشن می‌شود ایستاده‌ام.

تفاوت «تنها میان طالبان» و «سرطان اجتماع»

اسلام‌زاده گفت: باید بگویم تولید مستند «سرطان اجتماع» از ساخت مستندی مانند «تنها میان طالبان» برایم سخت‌تر بود. در آن مستند من در یک مقطعی به افغانستان رفتم؛ با یک پدیده مشخص به نام طالبان مواجه بودم که پیشینه و عملکرد آن تا حد زیادی روشن بود، اما در بحث مفاسد اقتصادی ما با یک فرایند پیچیده و چندلایه در کشور خودمان مواجه هستیم که ابعاد و گستره آن خیلی روشن نیست.

وی عنوان کرد: به هرحال ساخت این مستند کاری بود که از دست من و همکاران برمی آمد و امیدواریم بتوانیم به کاهش مفاسد اقتصادی به عنوان یک پدیده شوم در کشورمان کمک کنیم.

این مستندساز افزود: یک مجموعه مستند دیگر نیز با موضوعات اقتصادی با عنوان «هزارتوی پیشرفت» برای پخش از شبکه سوم سیما آماده پخش دارم. در این مجموعه عملکرد سه کشور چین، روسیه و ترکیه در حوزه پیشرفت‌های اقتصادی به روایت و کارشناسی آقای حجت‌الله عبدالملکی بررسی شده است و می‌تواند شامل درس‌ها و الگوهای خوبی برای سیاستگزاران کشور باشد.

 لازم به یادآوری است مستند «سرطان اجتماع»، محصول مشترکی از مؤسسه اندیشه شهید آوینی و شبکه مستند است.

عوامل این مستند عبارتند از تهیه‌کننده و کارگردان: محسن اسلام زاده، راوی: یاسر قدسی، نویسندگان: یاسر قدسی، محمود عزیزی، گروه نور و تصویر: سید مصطفی سیدالحسینی، محمدامین صدیقی مقدم، علی تک روستا، تصویر هوایی: محمدامین صدیقی مقدم، صدا: عباس عقبایی، ابوالفضل محمدپور، هماهنگی تولید: محمد کعبی، علی صفری، تدوین: علی مومن علایی، مشاور کارگردان: علیرضا عطاریانی، طراحی و ترکیب صدا: محمدحسین ابراهیمی، گرافیک: مهدی خوش نژاد، گرافیک تصویری: آرمین به‌امیدحق، امور اداری: مهدی مختاری، مجری طرح: مرکز فرهنگی میثاق. 

انتهای پیام/4104/