«ابن وَصیف شاه»؛ مورخی از مصر

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آناـ بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت‌به‌خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، از جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

ابواسحاق ابراهیم بن وصیف شاه (یا سیف شاه)، مورخ مصری سده ششم هجری است.

از تاریخ تولد او اطلاعی نداریم. درباره تاریخ درگذشت او اختلاف نظر است و آن را بین 599 تا 606ق دانسته‌اند، اما با توجه به تاریخ تألیف یکی از آثار ابن وصیف شاه با عنوان جواهر البحور و وقائع الامور، به نظر می‌رسد درگذشت او سال 606ق بوده است. زندگی ابن وصیف شاه در پرده ابهام است. منابع موثق به زندگی او نپرداخته‌اند و فقط اطلاعات اندکی ذکر کرده‌اند. بیشترین یافته‌های ما در مورد آثار اوست.

ابن وصیف شاه احتمالاً در روضه، از جزایر نیل در نزدیکی قاهره، زندگی می‌کرده است. او از بزرگان مصر بود و چند تألیف تاریخی از او باقی مانده است که مورخانی همچون قلقشندی، مقریزی و ابن تغری بردی از آن بهره برده‌اند.

ابن وصیف شاه آثاری داشته است که برخی آثار او بدین قرارند:

1. العجائب الکبیر که «کارا دو وو» در 1898م آن را خلاصه و در پاریس چاپ کرد. نسخه خطی کامل آن در موزه بریتانیا و نسخه دیگری در انستیتو خاورشناسی شوروی موجود است.

2. جواهر البحور و وقائع‌الامور و عجائب‌الدهور فی اخبار الدیار المصریة است که در آن حوادث مصر تا 606ق شرح داده شده است. از این کتاب نسخ متعددی در موزه گوتا، پاریس، وین و لایپزیک محفوظ است.

در فهرست آثار ابن وصیف شاه نام دو کتاب اخبار مدینة‌السوس و نزهة الغیضة فی فضایل الروضة نیز آمده است که ظاهراً منسوب به اوست.

 انتهای پیام/4104/