بررسی عوامل تأثیرگذار بر عملکرد بهتر نانوحامل دارو در دانشگاه آزاد واحد نجف آباد

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، در طول دهه‌های گذشته، تلاش‌های بسیاری برای توسعه سیستم‌های دارورسانی نوین با ویژگی‌ها و برتری‌هایی نظیر زیست‌سازگاری، ایمنی و اثرگذاری بالاتر نسبت به نمونه‌های متداول دارویی شده است. تا کنون مواد مختلفی همچون پلیمرهای زیست تخریب‌پذیر، هیدروکسی آپاتیت، فسفات کلسیم و نانوذرات مغناطیسی برای دستیابی به این هدف مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. با این حال سامانه‌های دارورسانی مبتنی بر مواد سرامیکی مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند.

به گفته دکتر سید علی حسن زاده تبریزی، در این پژوهش، سامانه دارورسانی سرامیکی بر مبنای ماده‌ای سیلیکاتی با نام فورستریت طراحی و بررسی شده است.

وی دلیل انتخاب این ترکیب را اینگونه توضیح داد: «فورستریت از خواص مناسبی از قبیل زیست سازگاری، خواص مکانیکی و پایداری شیمیایی بالا برخوردار است. این ترکیب سیلیکاتی در رشته زیست‌مواد، تا کنون بیشتر به منظور کاربرد در مهندسی بافت استخوان مورد بررسی قرار گرفته و نتایج بسیار امیدبخشی را در برداشته است».

نانوحامل فورستریت تولیدی در این طرح دارای ساختار مزومتخلخل و به شکل نانولوله است. نتایج این پژوهش نشان داده که این ترکیب قابلیت بارگذاری و رهاسازی کنترل شده دارو را دارد و می‌تواند به عنوان یک سیستم جدید دارورسانی مورد استفاده قرار بگیرد.

حسن زاده تبریزی در خصوص مزایای این ترکیب افزود: «به نظر می‌رسد که ترکیب فورستریت سنتز شده به واسطه پایداری شیمیایی بالا و اندازه ذرات بین 10 تا 60 نانومتر بتواند زمان بیشتری را نسبت به ترکیبات دیگر در جریان خون سپری کرده و در زمان‌های طولانی‌تری رهاسازی دارو را انجام دهد. همچنین به واسطه شکل لوله‌ای ممکن است قابلیت نفوذ بهتری به درون تومورهای سرطانی داشته باشد».

لازم به ذکر است که عوامل متعددی همچون طبیعت تعامل شیمیایی بین نانوحامل- بافت هدف و نیز اندازه منافذ موجود در نانوحامل بر میزان و نحوه رهاسازی دارو تأثیرگذار است. به همین دلیل در این طرح، نانوذرات مزومتخلخل فورستریت سنتز شده و اثر متغیرهای دما و غلظت عوامل فعال کننده سطحی (سورفکتانت) بر ساختار و امکان بارگذاری و رهاسازی کنترل شده داروی ایبوپروفن از این زمینه در محیط آزمایشگاهی بررسی شده است. در این آزمایش‌ها مزومتخلخل کردن ترکیب فورستریت به وسیله سورفکتانت انجام گرفته است. همچنین نانوذرات سنتز شده توسط آزمون‌ها XRD، TEM، FTIR و BET مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

این تحقیقات حاصل همکاری دکتر سید علی حسن زاده تبریزی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، اشکان بی غم، دانشجوی کارشناسی ارشد این دانشگاه و دکتر محمد رفیعی نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه اصفهان است.