زالودرمانی برای چه بیماری‌هایی مفید است؟/ مراحل تولید و تکثیر زالوی طبی خزری/ استحصال 120 فرآورده دارویی از بزاق زالو

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، زالودرمانی در طب سنتی جایگاه مناسبی به خود اختصاص داده است و  از زالو در روش‌های درمانی مانند میکروسرژری یا جراحی‌های ریز مورد استفاده قرار می‌گیرد و هیرودین موجود در بزاق زالو به‌عنوان ضدانعقاد طبیعی به جای ضد‌انعقادهای مصنوعی به‌کار می‌رود.

از زالو در درمان بیماری‌های عفونی، کاهش دردهای مفصلی و بیماری‌های التهابی در مبارزه با بیماری‌های خودایمن مانند رماتیسم مفصلی (از جمله یک بیماری به نام پستوریازیس که روی آن کار می‌شود)  درمان بیماری‌های قلبی عروقی و درمان واریس که بسیار عالی جواب گرفته شده است، استفاده می‌شود.

خبرنگار خبرگزاری آنا برای آگاهی بیشتر مخاطبان درباره این صنعت (زالودرمانی) با مصطفی جعفر‌پور دارای مدرک دکتری حرفه‌ای دام‌پزشکی از دانشگاه تهران، دکتری تخصصی میکروب‌شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی علوم تحقیقات، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن و مجری طرح تکثیر و پرورش زالوی طبی خزری به‌عنوان هسته فناور مستقر در مرکز رشد واحدهای فناور واحد تنکابن گفتگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: درباره هسته فناوری که در آن فعالیت دارید توضیح دهید.

جعفرپور: این هسته فناور مجری طرح تکثیر و پرورش زالوی طبی در مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن است و بنده و چند همکار دیگر در آن فعالیت داریم.

آنا: گویا پروژه‌ای که در آن فعالیت دارید زالوی طبی خزری نام دارد، درباره طرح و پروژه توضیح می‌دهید؟

جعفرپور: زالوی طبی از قدیم‌الایام کاربرد درمانی داشته است، اگر به تاریخچه زالودرمانی توجه کنید به بقراط قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. جالینوس 100 سال بعد از میلاد مسیح نخستین زالودرمانگر خلقتی بوده که در بشر انجام داده است. آنها اعتقاد داشتند هر بیماری و هر علتی، چه عفونی باشد، سکته باشد و یا بیماری‌های لاعلاج باشد به‌علت نبود تعادل مایعات بدن ایجاد می‌شود و زالو به‌دلیل ترکیبات دارویی که در بزاقش دارد می‌تواند به آن تعادل یا برگشت به تعادل مایعات بدن کمک کند.

آنا: با توجه به ورود طب مدرن به کشور ما این بخش از درمان مورد بی‌مهری قرار گرفته و به‌تازگی در حال ورود دوباره هستیم، در این زمینه چه‌نظری دارید؟

جعفرپور: بر اساس یافته‌های تحقیقاتی تاکنون چیزی بالغ بر 120 فرآورده دارویی از بزاق دارو استحصال شده که می‌تواند کاربردهای متعددی در زمینه ضددرد، حل‌کردن لخته، استفاده از داروهای طبیعی به جای ترکیبات سنتزیک مثل هپارین در جراحی‌های ریز داشته باشد و یکی از کاربردهایش این است که در بزاق زالو ترکیبی به نام هیرودین با اثرات ضدانعقادی وجود دارد.

آنا: و فعالیت شما در چه زمینه‌ای است؟

جعفرپور: در واقع کار ما تکثیر زالو است به این صورت که مزرعه‌ای را آماده کرده‌ایم و از زالوهای مولد که سایز بزرگی دارند و از منطقه خودمان تهیه کرده‌ایم در حال استفاده، تولید و تکثیر هستیم.

آنا: یعنی روی تکثیر زالوهای خزری فعالیت دارید؟

جعفرپور: بله، زالوهای خزری دو گونه هستند که شهرت جهانی دارند. هیرودو اورینتالیس زالوی بومی خزری ماست. هیرودو اسم جنس و اورینتالیس اسم گونه است، این گونه از قدیم‌الایام در دنیا شناخته شده و اگر با طبیعت و فرهنگ شمال آشنایی داشته باشید در این خطه قدیمی‌ها همه کشاورز بودند که در حین فعالیت، زالو روی پایشان می‌نشست و اثرات خود را می‌گذاشت. سعی کردیم در هسته فناور، این گونه‌ای که بومی شمال کشور ایران و در حال انقراض است را در شرایط آزمایشگاهی تکثیر کنیم.

آنا: چند سال است که در این کار فعالیت دارید و چه انگیزه‌ای شما را به فعالیت در این وادی کشاند؟

جعفرپور: دو سال. اساس فعالیت بنده در رشته دامپزشکی است، از سوی دیگر خدمات درمانی را دوست دارم. دو پایان‌نامه دانشجویی در این زمینه کار کرده‌ام. یکی در مورد اثرات ضد میکروبی بزاق زالو، یکی هم روی فلور باکتریال روده زالو است. دو پروژه هم بود که دانشجویانم در همایش‌ها شرکت کردند. فعلاً در گام اول هدف ما این است که بتوانیم در مقیاسی این محصول خام را تولید کنیم. 

آنا: مدت زمان تکثیر زالوها چقدر طول می‌کشد؟ توضیح دهید.

جعفرپور: پروسه تولید و تکثیر زالو حداقل هشت ماه است و مرحله به مرحله انجام می‌شود. ابتدا زالوهای مولد را بر اساس سایز انتخاب می‌کنیم. زالوهایی که غالباً طول معادل 13 سانتیمتر به بالا داشته باشند و دو یا سه سال از عمرشان گذشته و آمادگی جفت‌گیری داشته باشند، به‌طورکلی سیستم‌های پرورش متنوع است که روش کار ما به‌شیوه سیستم وانی است که تکثیر و پرورش زالو در یک وان انجام می‌شود.

آنا: برای اینکه به شرکت دانش‌بنیان تبدیل شوید چه فعالیت‌هایی نیاز است؟

جعفرپور: برای اینکه به شرکت دانش‌بنیان تبدیل شویم، باید از بزاق زالو فرآورده استحصال کنیم و آن فرآورده، های‌تک (فناوری برتر یا تکنولوژی پیشرفته) شود. تا به این مرحله نرسیم دانش‌بنیان نمی‌شویم. اتفاقاً در پروسه دانش‌بنیان شدن بودیم و روی بزاق زالو و استحصال آن کار می‌کردیم که شیوع کرونا پیش آمد. حتی تیمی هم تشکیل داده بودیم و یک مقدار بزاق هم جدا کرده و دنبال این بودیم کامپوزیت ترکیباتش را ارزیابی کنیم که درونش چه دارد؟ ترکیباتش را با ترکیبات بزاق زالوهای سایر نقاط دنیا هم مقایسه کنیم. همه اینها در طرح‌های پلن علمی ما موجود است که اگر خدا بخواهد از حالت خام‌فروشی درآمده و به‌صورت محصولات تخصصی‌تر به بازار عرضه می‌شود، همان‌طور که روسیه اکنون این محصولات را به بازار جهانی عرضه می‌کند.

آنا: غیر از ایران و روسیه چه کشورهایی در این حوزه فعالیت دارند؟

جعفرپور: کشورهای آسیای جنوب شرق آسیا. مثلاً چین که آب و هوای مناسبی برای این کار دارد؛ البته در اروپا هم هست. در آمریکا هم شنیدم به‌تدریج در این حرفه ورود کرده و در حال رشد هستند؛ ناگفته نماند قیمت زالو هم در کشورهای خارجی بسیار گران است به‌طوری که بر اساس اطلاعاتی که داریم هر زالو 16 دلار خرید و فروش می‌شود.

آنا: فعالیت شما تا چه اندازه توان صادرات و ارزآوری دارد؟

جعفرپور: اگر تولید و تکثیر زالو در هسته فناور ما به مرحله تولید انبوه برسد و بتوانیم مجوزهای لازم را از سازمان مربوط بگیریم، صادر هم می‌شود. دانشگاه آزاد اسلامی امکانات ساختاری را در اختیار ما گذاشته است و از آنجایی که در دو سال نخست فعالیت قرار داریم، دنبال این هستیم که بتوانیم تولیدات خود را انبوه‌تر کنیم و فعلاً نمی‌توانیم بیشتر از 8 تا 9 هزار زالو در سال تولید و تکثیر کنیم.

انتهای پیام/4117/4062/پ